MÀU THỜI GIAN là một bài thơ nổi tiếng của Đoàn Phú Tứ đăng lần đầu năm 1940 trên báo Ngày Nay, như sau:
Sớm nay tiếng chim thanh
Trong gió xanh
Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình
Ngàn xưa không lạnh nữa, Tần phi
Ta lặng dâng nàng
Trời mây phảng phất nhuốm thời gian
Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh
Tóc mây một món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Trăm năm tình cũ lìa không hận
Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng
Duyên trăm năm dứt đoạn
Tình một thuở còn hương
Hương thời gian thanh thanh
Màu thời gian tím ngát
Trong gió xanh
Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình
Ngàn xưa không lạnh nữa, Tần phi
Ta lặng dâng nàng
Trời mây phảng phất nhuốm thời gian
Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh
Tóc mây một món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Trăm năm tình cũ lìa không hận
Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng
Duyên trăm năm dứt đoạn
Tình một thuở còn hương
Hương thời gian thanh thanh
Màu thời gian tím ngát
Về hình thức, thơ không theo kiến trúc của loại thơ thông thường nào cả.
Bài thơ bắt đầu bằng 2 đoạn, mỗi đoạn 3 câu, thể tự do với những câu dài ngắn khác nhau, sau đó tiếp theo là 1 đoạn thơ 4 câu 5 chữ, rồi 1 đoạn thơ 4 câu 7 chữ và kết bằng 1 đoạn 4 câu 5 chữ.
Nghĩa là kiến trúc có cả thơ mới, thơ tự do, và thơ "cũ", 5 và 7 chữ.
Về nội dung, đây là một bài thơ tình.
Khởi đầu bài thơ là những hình ảnh hiện tại nhẹ nhàng như buổi sáng, tiếng chim thanh, gió xanh...
Sau đó tác giả xen vào những chuyện xưa như "Tần Phi" và "tóc mây... dao vàng".
"Tần Phi" ở đây là Lý Phu Nhân, 1 bà phi của vua Hán Võ Đế, khi gần chết không muốn để nhà vua thấy nhan sắc tiều tụy của mình thành "nép mày hoa" trốn tránh gặp gỡ và chịu cảnh lạnh lẽo cô đơn.
Còn "tóc mây", "dao vàng" lấy từ câu của truyện Kiều "tóc mây một món, dao vàng chia hai". Đó là chuyện Dương Quý Phi, vì ghen tuông làm vua Đường Minh Hoàng giận, bị giam ở biệt cung. Vua nhớ nàng cho người vào hỏi thăm. Dương Quý Phi buồn và dùng dao vàng cắt 1 lọn tóc của mình chuyển cho nhà vua. Vua nhận được lọn tóc xúc động và đón nàng ra.
Và cuối cùng cảm xúc về thời gian, về "màu thời gian" khi tình yêu đã mất. Thường người ta cảm thấy thời gian có màu xanh nhạt nhưng Đoàn Phú Tứ "thấy" thời gian có màu "tím ngát", không phải "tím ngắt", nghĩa là màu tím dịu mát. Dù tình yêu đã mất, thời gian có trôi qua đi lúc nào cũng có tình cảm mãi mãi vương vấn nhẹ nhàng như "màu thời gian tím ngát" hay "hương thời gian thanh thanh".
Bài thơ trong quá khứ đã có nhạc sĩ Phạm Duy và Nguyễn Xuân Khoát viết nhạc.
Bản của nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát không tìm được nữa.
Bản của Phạm Duy có Thái Hiền hát hay. và buồn sâu lắng:
Nhưng khi đọc kỹ bài thơ thấy những nhóm chữ được lập lại thấy thi sĩ như nhấn mạnh ý nghĩa là "hương thời gian thanh thanh", "màu thời gian tím ngát" để diễn tả một nỗi buồn nhẹ nhàng, thành đem bài thơ ra phổ nhạc lại.
Bài nhạc phổ thơ viết tháng 11 năm 2024. Bài thơ được phổ nhạc theo nguyên tác. Đoạn cuối có thay đổi thứ tự của các câu để "đi theo" dòng nhạc.
MÀU THỜI GIAN (thơ Đoàn Phú Tứ, nhạc Phạm Anh Dũng) Minh Đạt hát, Đỗ Hải hòa âm, Hoàng Khai Nhan thực hiện video:
No comments:
Post a Comment