TRUNG THU KỂ CHUYỆN
Nước Mỹ, người Mỹ không có tết Trung
Thu, dù họ có rất nhiều các lễ hội khác, nhưng người Mỹ gốc Việt ở các quốc gia
phương Tây tự do như Canada, Châu Âu, Úc Châu...hàng năm đều rộn ràng tổ chức
Trung Thu cho các thế hệ con cháu nhằm duy trì và gìn giữ những phong tục
truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt nơi hải ngoại.
Cách đây vài năm, nhân dịp đi thăm gia đình ở thành phố
Arlington tiểu bangTexas bên Mỹ vào đúng mùa Trung Thu, tôi thấy các chợ Việt
Nam tại đây bày bán nhiều loại bánh Trung Thu do chính người Việt sản xuất tại
các thành phố đông người Việt như Dallas, Houston và California bên cạnh bánh
Trung Thu nhập từ Taiwan, Mã Lai, China. Mặc dù Trung Thu chỉ phổ biến ở một số
nước Châu Á như China, Korea, Singapore, Taiwan, Việt Nam, Japan cửa hàng
Costco cũng nhạy bén nhập về các loại bánh trung thu, bánh pía. Người Việt mình
tha hồ có nhiều lựa chọn. Bánh Trung Thu "Made in China" từ lâu vốn
mang tiếng làm ăn gian dối trở thành lép vế hẳn đi. Cứ sau mỗi mùa Trung Thu
những hộp bánh ế phần nhiều là hàng China, chợ đã phải hạ giá on sale buy 1get
1 free.
Chợ Costco Mỹ thật...dễ thương, luôn làm vừa lòng khách
hàng người Việt, nghe nói Costco ở Nam California còn bán bánh chưng mỗi dịp
tết Nguyên Đán. Coi bộ bánh chưng, bánh trung thu khó chinh phục người Mỹ, thị
trường Mỹ so với phở, chả giò của Việt Nam. Món chả giò mặn và chả
giò chay cũng đã chễm chệ nằm trong tủ kính chợ Costco bấy lâu nay, thật
vui và.hãnh diện. ( Chợ Costco ở Canada, hoặc ít nhất là Costco nơi tôi ở, chưa
bán các loại hàng này, có lẽ do mỗi manager có quan niệm và suy nghĩ khác nhau).
Tôi đã được chứng kiến đêm văn nghệ ca múa hát Trung Thu
tại Asia Time Square trong khu chợ Việt, Arlington, Texas. Từ chiều, các bậc
cha mẹ đưa các con em tấp nập đổ vào chỗ parking. Đứa trẻ nào cũng áo dài khăn
đóng, các bé trai bé gái tay cầm lồng đèn, chạy nhảy tung tăng quanh khu vực
khán đài, các gian hàng vui chơi và bán thức ăn nhộn nhịp tiếng nhạc hòa cùng
tiếng cười nói đông vui.
Cũng giống như mùa Tết Nguyên Đán, hễ mỗi lần nhìn đám con
nít (trong đó có các con tôi khi chúng còn bé) xúng xính áo dài đón Tết Trung
Thu, tôi thường nhìn xa xăm thở dài, chép miệng:
- Tự dưng thấy thương tụi nhỏ quá chừng. Hồi đó bên
quê nhà, Tết vui lắm, Trung Thu vui lắm, bên đây dù sao cũng chưa bằng.
Vì nơi đây chúng ta nhiều khi đón Tết không đúng
ngày, phải chờ weekend. Thời gian ngắn ngủi, lại thiếu cả cái không khí, cái
đất trời, cái hương vị, nào phải cứ ăn bánh tét bánh chưng là Tết, ăn bánh
nướng bánh dẻo là Trung Thu? Nói chung là tổng thể mọi thứ kết hợp lại, như đêm
Trung Thu phải chơi dưới ánh trăng tròn, rước đèn khắp xóm, chớ đâu phải vòng
vòng trong khu shopping dưới ánh... đèn màu như bên đây, hỏi sao không tội cho
đám nhỏ!?
Và tội cho chúng nữa là không biết thưởng thức bánh trung
thu, bánh nướng, bánh dẻo ngon thế nào, có đứa chỉ ăn thử một miếng nhất định
không ăn miếng thứ hai, có đứa thì nguây nguẩy từ chối vì không biết và không
thích ăn cái bánh này. Thành ra bánh trung thu cho thiếu nhi mà ở hải ngoại
toàn dành cho... người lớn. Người lớn ăn bánh vì cảm được cái ngon của bánh, vì
mùi vị kỷ niệm từ thời ấu thơ, còn con nít được tụ tập mặc quần áo đẹp và
rước đèn theo tiếng trống tiếng nhạc là chúng vui rồi.
Hổm rày trên bầu trời đã lấp ló bóng
trăng to đẹp, gần như tròn tria. Tôi nhìn qua khung cửa sổ sau nhà, cảm xúc:
- Trăng tròn quá, lại
sắp đến Trung Thu rồi ư?
Chồng tôi vội vàng lên tiếng trước khi
nhanh chân bước lên lầu:
- Em
lại chuẩn bị lập lại cái điệp khúc “hồi đó”, anh nghe cả trăm lần, ngán lắm rồi
nghen!
Tôi mơ màng trả lời dù biết rằng chẳng
ai nghe:
- Ừa,
nhưng lần này “hồi đó” không phải ở Việt Nam mà ở trại tỵ nạn, anh ơi!
Đó là Tết Trung Thu đầu tiên ở trại tỵ
nạn Thailand. Thực ra, cuộc sống ở trại ngày nào cũng như ngày nào, nhất là
trong “trại cấm” dành cho những người đến trại sau ngày Cao Ủy tuyên bố đóng
cửa, ngày dài lê thê, tương lai chưa biết ra sao, có ai để ý cái Tết của trẻ
con.
Nhưng may nhờ có Chùa và Nhà Thờ, các
Cha các Sư xin phép Ban An Ninh Trại, rồi cho người ra ngoài chợ Lào
chợ Thái, mua đầy đủ tre, giấy bóng kiếng, sơn màu, cọ, dây kẽm... để làm những
chiếc đèn Trung Thu. Từ một vài tuần trước, sân Chùa sân Nhà Thờ bắt đầu rộn
ràng những người ngồi vót tre, cắt giấy, làm nao lòng người tha hương, và không
khí trong trại thêm sinh động, hứng khởi hơn thường ngày .
Nhóm chúng tôi bốn nàng: tôi làm thiện
nguyện ở post office, một nàng làm cô giáo Tiếng Việt, còn hai nàng kia ở nhà
phụ trách cơm nước và chiều tối sinh hoạt trong Ca Đoàn Nhà Thờ. Mấy bữa gần kề
Trung Thu, hai nàng ấy có mặt hầu như cả ngày ngoài Nhà Thờ, tôi và nàng cô
giáo đi làm về phải ăn mì gói trộn cơm nguội, nhưng mà vui, vì ăn xong cũng
chạy ra ngoài đó tán dóc, ăn bánh kẹo, phụ mấy chuyện lặt vặt linh tinh... trừ
cơm cũng no ngang.
Theo chương trình, vào ngày Trung Thu,
sau giờ lễ tại Chùa và Nhà Thờ, các em thiếu nhi có mặt (bất kể tôn giáo) đều
được phát một chiếc lồng đèn và vài chiếc bánh kẹo (lúc ấy trại chưa có người
làm bánh Trung Thu). Nàng cô giáo trong nhóm nổi hứng đề nghị chúng tôi làm bữa
tiệc “Đón Trăng Rằm” tại nhà, kêu đám học trò nhỏ đến cùng chung vui .
Cả đám hào hứng đồng ý, chúng tôi sẽ
nấu một nồi chè đậu xanh bột báng nước dừa, mua thêm vài bịch bánh kẹo, đậu
phộng da cá và vài bình nước Coca Cola. Khi tan lễ các em sẽ kéo về nhà chúng
tôi, quay quần ăn uống, ca hát, chơi trò chơi tập thể, rồi sau đó là phần vui
nhất của đêm trăng tròn: rước đèn Trung Thu. Chúng tôi sẽ dẫn các em rước đèn
vòng quanh các lô nhà, các con đường của trại, vừa đi vừa hát:
“Tết Trung Thu em đốt
đèn đi chơi/ Em đốt đèn đi khắp phố phường/ Lòng vui sướng với đèn trong tay/
Em múa ca dưới ánh trăng rằm/ tùng dinh dinh tắc tùng dính dính ...”
Dù ở trại, hổng phải “phố phường” của
xóm cũ quê xưa bên bờ đại dương, nhưng ai cấm các em được “vui sướng với đèn
trong tay” và “múa ca dưới ánh trăng rằm” trại tỵ nạn?
Đúng 6 giò 30 chiều, các trò nhí lục
tục kéo đến, mỗi đứa trên tay một lồng đèn đủ màu xanh đỏ tím vàng, chúng tôi
cũng vui lây với sự hồn nhiên của chúng. Bỗng trời bên ngoài bắt đầu chuyển
sang âm u, gió mạnh. Chuyện gì vậy cà, chả lẽ lại là mưa đúng đêm Trung Thu như
nhiều lần khi tôi còn ở Việt Nam, dù mùa mưa Ngâu đã trôi qua? Câu hỏi chưa kịp
trả lời thì mưa lộp bộp trút xuống, hối hả như kìm nén cả ngày giờ mới được
bung xả. Cả cô lẫn trò ngơ ngác, nhìn những hạt mưa nặng nề bên ngoài mái lá.
Tôi bâng quơ nhớ về Trung Thu năm
trước, có xa xôi gì lắm đâu, lúc ấy tôi còn đi dạy học, cùng với các thầy cô
giáo trẻ trong trường, hẹn nhau sau buổi dạy chạy ra Nhà Văn Hóa Thanh Niên xem
ca nhạc mừng Trung Thu. Vừa xong tiết dạy, trời đầy mây xám báo hiệu sẽ có mưa,
nhưng với lòng hăng say tuổi trẻ, hơn nữa ngày hôm sau là cuối tuần không phải
bận rộn với giáo án, với trường lớp, chúng tôi vẫn lên đường, sáu bảy chiếc xe
đạp, chuyện trò rôm rả mặc kệ ông trời đang hăm dọa với vài tiếng sấm sét dạo đầu.
Khi chúng tôi đến tụ điểm ca nhạc, những hạt mưa lớn, nhỏ rủ nhau ào xuống,
trắng xóa cả trời đất, chúng tôi cũng kịp gửi xe, chạy vào hội trường an toàn.
Hai tiếng sau, tan đêm nhạc, chúng tôi
trở ra thì ôi thôi, mưa không còn lớn nhưng vẫn rả rích, đoạn đường trước mặt
ngập nước lênh láng, qua nửa chiếc bánh xe đạp. Đành bỏ tiết mục ăn đêm, chúng
tôi phải về nhà, có mấy cô mang theo áo mưa, nhưng nước vướng chân vướng xe,
nên các cô cởi bỏ áo mưa, cả đám hì hục lội nước dắt xe qua những khúc ngập
lụt, khúc nào không ngập thì lại leo lên xe, cho mau về khu Gò Vấp ngoại ô thân
yêu. Tới nhà, tôi ướt như chuột lột, sau khi thay quần áo khô ráo sạch sẽ, ngồi
ăn cơm, mưa vẫn tí tách trên mái tôn nhà bếp, tôi lặng lẽ vừa nhai cơm vừa ngẫu
hứng “xào” thơ Hàn Mặc Tử:
Sao anh không về thăm xóm cũ
Nhìn nước vừa lên, nước vẫn lên
Nhà em thấp thoáng nơi đầu hẻm
Mái ướt che ngang cột bóng đèn
Gió theo lối gió, mưa kệ mưa
Dòng nước thành sông, chẳng như xưa
Thuyền giấy chúng mình trôi lờ lững
Giờ đây lênh láng, lội mút mùa
Mơ khách về chơi, khách về chơi
Áo em ướt quá làm sao phơi
Ở đây mưa đến mang ngập lụt
Ai biết vì ai, ơi hỡi trời!
Tiếng ồn của lũ trẻ đưa tôi về thực
tại trại tỵ nạn, mưa càng nặng hạt hơn, không biết khi nào sẽ ngưng, mà đợi đến
lúc ấy thì “sau cơn mưa trời lại... tối thui”, nên chúng tôi cho các em ăn tiệc
ngay. Các lồng đèn được thắp nến, treo quanh nhà, tạo nên một không gian lung
linh, kỳ ảo, và rất lãng mạn. Căn nhà tỵ nạn tưng bừng bởi tiếng ăn uống, hát
ca, trò chơi tập thể hòa với tiếng mưa, tiếng sấm sét rền vang.
Tiệc tàn nhưng mưa chưa tàn, còn mưa
lâm râm, gió rít nhiều hơn. Thương lũ nhỏ không được ngắm “chị Hằng” nhưng phải
ra về vì sắp đến 10 giờ giới nghiêm. Tụi nó nhốn nháo tạm biệt các cô, mấy đứa
bước ra trước bỗng quay lại hét lên:
- Cô
ơi, ma!! Em mới thấy ma!!
Tôi nhanh nhẩu trấn an:
- Bậy
nà, ma cỏ gì ở đây chớ?
Nói xong, tôi khựng lại, vì ai ở trại
cũng biết chuyện trước đây có nhiều lính bộ đội Việt Nam đào ngũ từ chiến
trường Cambodia chạy sang trại Thailand tỵ nạn, bị Cao Ủy từ chối không cho đi
định cư vì nghi ngờ lý lịch “bộ đội”, các người lính này đã thất vọng, thắt cổ
tự tử, hoặc những trường hợp đau bệnh chết oan uổng. Người ta rỉ tai nhau, vào
lúc đêm khuya, nhất là những đêm mưa gió bão bùng, vẫn có những bóng ma lởn
vởn, thực hư ra sao tôi không biết, chỉ biết giờ đây chúng tôi nhìn nhau run
như cầy sấy. Vừa lúc ấy, một đứa khác xuất hiện ngay cửa:
- Hổng
có ma cô ơi, hổng có ma, mà là... người ta.
- Là
sao?
- Dạ,
là một chú mặc áo mưa, cầm cây dù, đứng ngay bên hông nhà, chú đưa con bịch
trái cây, biểu đem vô đây.
- Chú
đó là ai, tên gì, có nói bịch trái cây này cho ai không?
Thằng nhỏ gãi đầu:
- Dạ,
con... quên hỏi!
Chúng tôi liền chạy ra cửa, chỉ kịp
thấy một dáng người, che cây dù đen, rảo bước trong làn mưa nơi cuối con đường,
dưới ánh đèn hắt hiu y như trong bài hát nào đó “người đi ngoài sương gió, đêm
mưa ngoại ô buồn”, thương ghê nơi!
Còn lại bốn đứa chúng tôi, cùng tự hỏi
và tự trả lời, chắc là chàng nào đó muốn đến thăm nàng nào đó, nhưng vì mưa quá
lớn và vì có lũ trẻ trong nhà, nên ngại vào chăng? Mà chàng đó là ai? Trong bốn
đứa, nàng Quyên đã có người yêu là anh Trinh, hồi nãy anh ấy cũng có mặt ăn
tiệc Trung Thu và cũng mới ra về trước đó không lâu, vậy thì là ai, và muốn
thăm nàng nào?
Là một đồng nghiệp post office của tôi
ư? Không phải, vì mấy anh ấy nghịch như “quỷ sứ”, đã đến đây thì ngại gì mà
không bước vào? Cũng có thể là một chàng nào đó thường lên bưu điện lãnh thư
rồi làm... cây si của tôi? Ủa, biết đâu đó lại là chàng trong ca đoàn nhà thờ
tương tư nàng ca đoàn, và còn mấy thầy giáo trường Việt Ngữ nữa chi, nàng cô
giáo nhóm tôi xinh xắn lắm đấy. Nhưng cuối cùng chúng tôi vẫn không
thể đoán ra là ai, để còn cám ơn hoặc muốn trả lại cho đúng người.
Nàng Quyên bỗng la lên:
- Hay
người ấy là... ma?
Cùng lúc ánh chớp lập lòe ngoài cửa,
chúng tôi rú lên, nhưng kịp lấy lại bình tĩnh, bật cười với câu đùa “vô duyên”
của nàng Quyên, rồi mở bịch trái cây ra xem, là những chùm nho căng mọng cùng
mấy trái táo đỏ thơm ngát, ngọt ngào.
Ôi, bất kể người ấy là ai, chúng tôi
sẽ phải... ăn hết mớ trái cây này, chớ biết làm sao.
Và đêm Trung Thu năm ấy, nơi trại tỵ
nạn, có ba cô nàng đi vào giấc ngủ trong tiếng mưa đêm êm ái và cõi lòng xao
xuyến bâng khuâng.
Edmonton, Trung Thu 2023
KIM LOAN
No comments:
Post a Comment