NGƯỜI XÓM CŨ
Nhân dịp đi công chuyện, Tín
ghé qua huyện Cù Châu để thăm Thiệp, đứa cháu kêu Tín bằng cậu đang làm việc
tại huyện này. Thiệp là công an biên phòng đã đóng lon trung úy. Gặp lại người
cậu sau gần mười năm xa cách, Thiệp mừng lắm, đón Tín về nghỉ ở phòng riêng của
mình tại ban chỉ huy. Hai cậu cháu đang hàn huyên thì một người trung niên chững
chạc bước vào chào hai người rồi nói:
-Thiệp chuẩn bị đi dự tiệc
bên huyện nghe!
-Đây là ông cậu ruột của
em. Đây là thiếu tá Sơn, chỉ huy phó của cháu. Bây giờ có cậu em đến thăm em
làm sao đi? Thiếu tá đi một mình cũng được nhé!
Ông Sơn nói:
-Bên huyện mời cả ban chỉ
huy của mình. Giờ mấy ổng dọt cả rồi, chỉ còn tôi với Thiệp. Nhân tiện mời luôn
cả ông cậu đi cho vui cũng được có sao đâu?
Bàn đi tính lại một lúc, Tín
trở thành người khách bất đắc dĩ trong bữa tiệc hôm đó.
Tiệc được tổ chức trong hội
trường của huyện. Các bàn được kê nối dài thành sáu dãy với ghế ngồi hai bên
đối mặt nhau. Tín ngồi cạnh Thiệp ở dãy bàn thứ ba phía trong cùng. Hai cậu
cháu vừa nói chuyện vừa nhìn những người khách đang tới. Tín bỗng giật mình
khi thấy một người đàn bà có gương mặt quen quen bước vào. Người đàn bà cỡ
ngoài bốn mươi, mắt đẹp - nhỏ con, lưng hơi còng, mặc bộ đồ bà ba màu tím, tóc
búi, đã có phần bạc. Những người quanh đó đều vồn vã chào bà. Qua những lời
chào hỏi, Tín biết tên bà ấy là Nam Anh. Tín cố moi óc để nhớ người này mình đã
gặp đâu nhưng không cách nào nhớ nổi. Có thể nỗi bối rối trong lòng đã chi phối
trí nhớ Tín. Lúc này Tín đang lo sốt vó vì chưa tìm được một công việc làm ăn
thích hợp để sống. Chuyến đi này Tín chỉ nhằm mục đích ấy. Gần đây Tín nghe
người ta nói huyện Cù Châu đang mở mang mấy xã kinh tế mới, nghe đâu đất đai
cũng khá mầu mỡ. Tín định thăm dò nếu thấy được sẽ đưa gia đình đến sống ở đó.
Nhưng công việc chưa tới đâu cả. Suy nghĩ một lát Tín quay sang hỏi Thiệp:
-Người đàn bà đó là ai vậy?
-Vợ ông bí thư huyện ủy đó!
Bà ta cũng người Huế, tên Nam Anh.
Cái tên này Tín chưa bao giờ
nghe tới. Mà hạng cán bộ đó thì làm sao lại là người quen của Tín được? Nhưng
bất ngờ Tín thấy ánh mắt sáng rỡ ngạc nhiên của bà Nam Anh cũng dừng lại ở Tín.
Có lẽ không dừng được, bà ta bước lại gần Tín hỏi:
-Tôi thấy ông quen quá! Ông
có bà con gì với ông Thành ở Thanh Lê ngoài Huế không?
Trời ơi, cái giọng nói quá
quen! Ông Thành lại là thân phụ của Tín. Thiệp cũng ngạc nhiên và nhanh nhẩu
nói:
-Ông Thành ở Thanh Lê là ông
ngoại tôi, còn đây là cậu Tín. Thì ra bà bí thư cũng biết ông ngoại tôi?
Người đàn bà sững sờ kêu lên
với giọng xúc động:
-Anh Tín thật đó hả? Anh
tuy khác ngày xưa nhiều nhưng trông hết sức giống bác trai thành ra tôi cứ ngờ
ngợ. Bao năm nay tôi cứ tưởng là anh đi lính ngụy chứ đâu biết anh làm gì bên
ngành công an ta!
Bây giờ thì Tín đã nhớ. Mới
đó mà hơn hai mươi năm rồi!
-Chị Diễm! Không ngờ lại gặp
chị ở đây! Chị được mấy cháu rồi? Ông bí thư người ở đâu?
Sắc mặt đang vui vẻ vì tình
cờ gặp được người quen của Diễm bỗng nhiên sa sầm. Bà có vẻ như mất bình tĩnh,
mở môi cười gượng gạo vội vã chào Tín:
-Sẽ gặp lại anh sau, bây giờ
tôi phải đi có chút việc.
Bà quay lại nói với mấy người
trong ban tổ chức:
-Rất tiếc tôi bận chút việc
bất ngờ, không thể ở lại dự buổi tiệc hôm nay. Hẹn lần khác vậy!
Sau khi Diễm bước ra khỏi
phòng, thiếu tá Sơn quay sang hỏi Tín:
-Thế ông cùng quê với bà
Nam Anh à?
-Dạ phải. Nhưng bà ấy rời
quê hơn hai chục năm rồi.
-Ông bí thư có lẽ cũng sắp
đến. Nghe ông ấy cũng cùng quê với bà Nam Anh, chắc ông cũng biết.
Tín nghe càng kinh ngạc. Ai
nữa đây? Tín đang trầm ngâm suy nghĩ thì thiếu tá Sơn tiếp:
-Kìa! Ông bí thư đến đó kìa!
Ông có nhận ra không?
Tín nhìn ra. Thôi rồi! Chuyện
động trời thật: đúng là Trần Thanh Lịch! Tuy sửng sốt nhưng Tín vẫn còn đủ bình
tĩnh lựa lời nói chận trước để phòng ông Sơn hay Thiệp cao hứng giới thiệu sảng
khi viên bí thư tới gần:
-Ông này chắc không phải người
làng tôi. Tôi không hề biết mặt. Chợp rợp người ta tưởng mình thấy người sang
bắt quàng làm họ cũng quê lắm!
Sau khi ban tổ chức tuyên bố
lý do có bữa tiệc và giới thiệu một vài nhân vật tiêu biểu đến dự, bí thư
Thanh Lịch cũng bước ra phát biểu mấy lời cùng quan khách. Tín phải cố né tránh
không để cho Thanh Lịch nhìn thấy mình. Cũng may Thanh Lịch sau khi nói qua
loa vài lời thì chúi đầu vào mâm tiệc, chẳng ngó ngàng đến ai nữa.
Suốt bữa tiệc Tín cứ suy
nghĩ miên man và chỉ ậm ừ khi Thiệp hay ông Sơn nói chuyện.
Tối ấy Thiệp muốn mời cậu đi
coi hát nhưng Tín bảo mệt người, muốn nằm nghỉ. Thiệp nghĩ là cậu mình mệt thật
nên lo nước nôi và dọn chỗ cho Tín nghỉ.
Nhưng Tín làm sao ngủ được?
Hình bóng Diễm trong buổi gặp gỡ đã làm lòng Tín xót xa vô ngần. Tuy Diễm còn
giữ được vẻ thanh cảnh và có chút sửa soạn nhưng vẫn có vẻ già trước tuổi nhiều.
Diễm già trước tuổi có thể vì nhiều nguyên do: Thời gian? Chế độ làm việc và
chế độ ăn uống? Nỗi phiền muộn hành hạ? Tín nghĩ chắc là do nỗi phiền muộn hành
hạ nhiều hơn hết!
*
Tín cùng tuổi với Diễm, sống
gần nhau từ thuở bé. Hai đứa học chung lớp cho đến hết bậc tiểu học, từ lúc xưng
hô mày tao tiến dần đến lúc gọi tên nhau và xưng mình. Lên trung học, tuy học
khác trường, hai đứa vẫn đều đặn liên lạc, trao đổi sách vở, học hỏi nhau. Diễm
chỉ đẹp ở mức độ trung bình nhưng hiền lành, nết na nên xóm giềng bạn bè đều
thương. Càng ngày tình thân giữa Tín và Diễm càng thắm đượm thêm. Cái ý nghĩ
chọn Diễm là người bạn đời mỗi ngày mỗi lớn trong đầu óc Tín. Nhưng vì tính rụt
rè cả thẹn, Tín chưa bao giờ dám nói ra nỗi lòng mình.
Diễm rất ưa màu tím. Cái sở
thích của Diễm gần như lập dị. Áo dài, áo ngắn, cho đến chiếc khăn tay Diễm đều
chọn màu tím. Cả chiếc xe đạp của Diễm cũng sơn tím.
Gia đình Diễm thuộc hạng khá
giả. Từ Thanh Lê lên tới trường Đồng Khánh cũng khá xa, đi xe đạp bình thường
cũng phải mất cả giờ. Thời bấy giờ xe đò còn hiếm và đi đắt tiền. Công chức,
học sinh phần nhiều đi xe đạp. Một số rất ít dùng xe gắn máy. Những học sinh
con nhà nghèo thường phải đi ké hoặc lội bộ. Dọc đường xa xa lại có một cái lều
vá sửa xe đạp. Gặp khi mưa gió bất thường xe đạp dắt cũng không muốn nổi. Thương
con đi học đường xa quá vất vả, cha mẹ Diễm nhờ bà Phường, người làng ở Ngoẹo
Giàng Xay, giúp một chỗ để Diễm ở cho gần trường. Trước đây bà Phường ở kề cận
nhà Tín. Bà góa chồng, sống với ba đứa con gái nhỏ. Khi xin được một chân lao
công ở bệnh viện Huế, bà mua lại một căn nhà cũ ở An Cựu để tiện đi làm. Nhà
khá rộng, quay mặt ra con đường đi vào núi Ngự Bình. Bà Phường cũng muốn nhà đỡ
trống vắng, lại kiếm thêm được chút tiền nên vui vẻ nhường một căn chái cho
Diễm. Diễm ăn cơm tháng luôn ở nhà bà Phường.
Từ căn chái này, Diễm xin
trổ một cái cửa riêng. Bên trong Diễm kê giường ngủ có màn kéo che. Bên ngoaì
Diễm sắp xếp bàn học, tủ sách hết sức ngăn nắp. Ban đầu có vài người bạn gái
hay đến học chung hoặc làm bài với Diễm. Nhưng rồi có đứa cháu của Diễm, thằng
Lịch, cũng hay lui tới với Diễm nên các bạn của Diễm không thích, bớt đến dần.
Lịch là con ông anh chú bác
ruột của Diễm. Hắn học hành không ra gì nhưng láo cô, lém lỉnh. Bài vở ở trường
không làm được, hắn cứ đến quấy rầy Diễm. Lịch nhỏ hơn Diễm ba tuổi và học kém
Diễm hai lớp. Cha con hắn có nhiều thành tích không tốt với làng xóm. Làm ruộng
không lo việc nước nôi, ban đêm lén đi trổ nước từ ruộng người sang ruộng mình.
Khi người ta biết được than phiền thì gây sự, đánh đập người ta. Chơi bài bạc
thua, vay mượn không được thỏa mãn thì lén đốt nhà người ta. Tệ hại nhất là cái
tật thù dai, thua sút ai cái gì một lần, thế nào cũng tìm cách rình mò trả miếng.
Có người anh và đứa cháu như thế Diễm thấy áy náy và xấu hổ với xóm làng lắm.
Diễm chẳng mấy vui khi phải tiếp xúc với đứa cháu không tốt đó nhưng không biết
làm sao được. Bực bội nhất là nàng phải mất quá nhiều thì giờ để giảng bài
cho Lịch. Đã nhiều lần Diễm than thở chuyện ấy với Tín. Nhưng càng ngày Lịch càng
hay đến với Diễm hơn đến nỗi bà Phường cũng thấy khó chịu - Diễm cho Tín biết
như vậy. Đến nhà Diễm, Tín luôn bị lấn cấn bởi sự có mặt của Lịch. Trông Diễm
càng ngày càng nặng vẻ phiền muộn. Tuy muốn gặp riêng Diễm một lần để nói
chuyện thoải mái hơn nhưng Tín lại không dám mở miệng hẹn một nơi nào khác. Tín
rất ngại mang tiếng hẹn hò trai đường gái sá, nhất là sợ cho Diễm. Tín nể trọng
Diễm tới mức từ ngày hai đứa lên trung học, có gần gũi, có học chung, nhưng
chưa bao giờ Tín dám đụng đến người Diễm. Bao nhiêu thương cảm, ước mơ Tín vẫn
chỉ ôm kín trong lòng. Gặp Lịch nhiều ở nhà Diễm, Tín càng thấy khó chịu. Tín
dần mơ hồ nghĩ đến những điều không ổn… Thế rồi Tín nhất quyết hễ lúc nào gặp
Diễm mà không có Lịch, Tín sẽ bày tỏ nỗi lòng với Diễm. Quá nhát gan, Tín không
dám viết thư vì sợ nếu sơ sẩy thư lọt vào tay Lịch thì khổ.
Lần ấy Tín rất mừng khi đến
nhà chỉ gặp một mình Diễm. Nhưng Tín chưng hửng khi thấy Diễm tiếp mình không
nồng nhiệt như mọi lần. Diễm mời Tín ngồi với nụ cười méo mó. Tín đâm ra thắc
mắc không biết mình đã làm gì để mất lòng Diễm chăng? Sau khi gượng gạo nói
chuyện bài vở lấy lệ, Tín lựa một câu mở đầu cho ý định:
-Sao Diễm hôm nay có vẻ trầm
ngâm thế? Trông Diễm đẹp như một nàng tiên bị đày.
-Tín mơ mộng đến thế à? Tiên
bị đày? Đúng đó! Tiên cũng có nỗi khổ của tiên.
-Núi lở còn cao hơn đồi. Tiên
dẫu bị đày vẫn còn sướng hơn làm người dưới thế. Người trần chịu cái khổ vật
chât đã đành, về tinh thần ước vọng cũng ít khi được thỏa mãn.
-Tín chưa biết đó thôi. Có
nhiều người từ bên ngoài nhìn vào tưởng như sung sướng lắm, hạnh phúc lắm, có
thua gì tiên đâu, nhưng thật sự kẻ đó có lúc mong làm một người tầm thường nhất
cũng không được nữa!
-Mong làm một người tầm thường
nhất cũng không được?
Trời ơi! Sao Diễm lại thốt
cái lời bất ổn sao sao ấy? Tín chưa kịp tìm lời dò hỏi thì thằng Lịch lại đến.
Tín đành ôm nỗi thắc mắc nói chuyện bâng quơ một hồi rồi giã từ Diễm.
Chiều hôm sau, khi phụ việc
ở rẫy với cha về, Tín ghé giếng xóm để rửa chân tay. Bất ngờ thấy bà Phường đang
gánh nước, Tín hỏi:
-Thím về làng bao giờ thế?
Có kỵ giỗ chi hả?
-Mới về sáng nay cả bốn mẹ
con. Tôi xin nghỉ hai ngày để lo chạp họ.
-Diễm cũng về hay ở lại?
-Nó ở lại. Mấy chủ nhật này
không hiểu sao nó ít về thăm nhà. Trông nó cứ buồn buồn, có lần tôi bắt gặp nó
đang khóc ấm ức một mình. Tôi định ghé hỏi thăm ba mẹ nó nhưng chưa rảnh.
Nghe bà Phường nói, Tín cảm
thấy hoang mang. Khi về nhà, thấy mẹ đã dọn cơm sẵn, Tín ăn vội mấy miếng rồi
thay đồ, lấy xe đạp ra đi. Bình thường Diễm rất bạo gan. Diễm không hề sợ
tinh tà ma quỉ như các cô gái khác. Lần này đến buổi tối, Tín tin chắc sẽ gặp
Diễm ở nhà một mình. Trên đường đến nhà Diễm, Tín cố nghĩ những câu để hỏi
cho ra nguyên nhân vì sao Diễm buồn và sẽ an ủi Diễm như thế nào. Khi còn cách
chừng vài trăm thước Tín đã thấy rõ ánh đèn phát ra từ phòng Diễm. Nhưng khi
Tín tới gần cửa thì ánh đèn lại tắt mất. Có lẽ Diễm buồn nên đi ngủ sớm – Tín
nghĩ. Tín dắt xe vào sân và sửng sốt khi thấy chiếc xe của thằng Lịch đã dựng
sẵn ở đó. Nó đến đây làm gì giờ này? Đèn đuốc sao lại tắt hết? Tim Tín đập thình
thịch. Tín nhè nhẹ bước đến bên tấm cửa đan bằng tre đã sập xuống, dán mắt vào
kẽ hở nhìn vào bên trong. Dù trong bong tối Tín vẫn nhận ra đồ đạc chẳng có gì
khác thường ngày. Đèn vừa mới tắt, Diễm đã đi ngủ sao chiếc xe thằng Lịch vẫn
để kia? Hay hắn đang rình mò lấy trộm gì của bà Phường? Tín toan mở miệng gọi
Diễm thì bỗng nghe tiếng Diễm nói nhỏ:
-Mụ cô mi một lần ni nữa thôi
đó. Đừng có bắt quen bén mùi! Thiên hạ biết thì cả o lẫn cháu phải cắt mặt mà
quăng xuống sông!
Lại có tiếng thằng Lịch nói
khẽ:
-Nói chi mặc cha họ! Thằng
nào ngoa miệng tôi tính cho!
Nghe qua Tín bủn rủn cả chân
tay. Tín định kêu lên cho thiên hạ biết nhưng kịp dằn lại. Tín chợt nghĩ đến
nỗi cay đắng và hậu quả có thể đưa đến cho Diễm. Tín cũng quá hiểu bản chất cô
hồn của thằng Lịch. Cuối cùng Tín hậm hực ra cỡi xe và tiện đà hất chiếc xe của
thằng Lịch ngã rầm một cái rồi đạp một hơi về nhà. Tuy rất đau khổ nhưng Tín
tuyệt đối câm nín về chuyện đó. Nếu chuyện tiết lộ chỉ có Diễm đau khổ thêm
chứ tên vô lại kia có biết gì? Ôi, một đóa hoa quí chưa kịp nở đã bị con sâu
độc cắn cuống!
Sở thích màu tím đặc biệt của
người con gái không ngờ lại là điềm báo trước về một hoàng hôn tím thẳm cho
chính nàng. Những ước mơ vun đắp gần trọn thời gian ngồi ghế học đường của Tín
đã vỡ nát. Từ đó, Tín không bao giờ bước đến nhà bà Phường nữa.
Về sau Diễm có ghé nhà Tín
mấy lần nhưng Tín đều lánh mặt.
Một thời gian sau thiên hạ
đồn ầm lên là Diễm đã có thai. Rồi có tin Diễm đã đi Quảng Ngãi. Rồi lại có
tin Diễm đã sinh con và chết vì bị chứng sản hậu.
Thằng Lịch cũng bỏ học nửa
chừng, thoát ly theo cách mạng…
*
Sau này, trên đường đời hỗn
độn, tiềm thức thỉnh thoảng vẫn điểm lại cho Tín những kỷ niệm về Diễm. Mối tình
chưa bao giờ thố lộ vẫn uẩn ức vùng lên trong nhiều giấc ngủ của Tín. Dù hình
ảnh sau cùng đã để lại tì vết không đẹp, nhưng những hình ảnh từ cô bé còn ỉa
mê đến hình ảnh cô nữ sinh Đồng Khánh đoan trang nết na vẫn khó phai trong lòng
Tín. Những hình ảnh ấy có lúc đã khiến Tín có cảm tưởng mình đã đắc tội với vợ.
Mối tình đầu thật phi thường, nó có thể đeo đẳng chi phối cả một kiếp người!
Có lẽ sau cơn xúc động
trong giây phút tái ngộ đột ngột, Diễm chợt nhận ra mình đã gặp lại một nhân
chứng về quá khứ tội lỗi của mình. Cái tội lỗi ấy đã bám riết nàng bao lâu
nay và không biết sẽ còn đeo đẳng Diễm cho tới bao giờ? Tín tin chắc đó là lý
do khiến Diễm đã vội vàng rời phòng tiệc.
Càng suy nghĩ Tín càng thấy
đau nhói trong lòng. Có thể tám năm tù tội bị ngược đãi và cảnh thiếu thốn vật
chất của Tín không thấm vào đâu so với nỗi đau khổ trường kỳ và lớn lao mà Diễm
gánh chịu. Vẻ gầy còm già nua trước tuổi của Diễm là một bằng chứng. Tín khó
tưởng tượng nổi một người có tâm hồn như Diễm lại có thể sống chung với một kẻ
như thằng Lịch bao nhiêu năm nay. Rồi bây giờ nữa, nhan sắc Diễm đã lộ nét tàn
phai trong khi Thanh Lịch đang độ tuổi “đàn ông nửa đời trổ trời mà lên”, lại
có đủ quyền thế giữa đời… Tín rùng mình nghĩ đến cái màu tím định mệnh!
*
Qua một đêm không ngủ, mới
năm giờ sáng Tín đã đánh thức Thiệp dậy:
-Cháu chịu khó chở cậu ra bến
xe nhé!
-Cậu ở lại chơi vài ngày đã
chứ! Sáng mai con chở cậu qua thăm ông bà Nam Anh và đi vài nơi trong huyện này
cho biết. Hồi hôm thấy cậu có vẻ mệt nên con chưa hỏi chuyện về bà Nam Anh.
Con quen biết bà ấy lâu lắm rồi nhưng chưa bao giờ nghe bà nói gì về làng mình
cả. Gặp lại một người làng sau hơn hai chục năm xa cách là một điều kỳ thú chứ
cậu? Sao cậu lại có vẻ không vui? Nằm thêm chốc nữa đi cậu. Trời còn sớm quá!
-Thôi, cậu đi lòng vòng đã
khá nhiều ngày. Cậu cần về gấp. Cháu đưa giúp cậu ra bến xe bây giờ đi! Cậu dặn
cháu điều này nhé: Đừng bao giờ thắc mắc tìm hiểu chi về đời tư của ông bà
Nam Anh nghe! Tuyệt đối đừng nhắc đến chuyện người làng người nước chi với họ
cả. Tốt nhất là cháu nên tránh gặp họ. Phải nhớ lời dặn của cậu đấy.
-Nhưng con chưa biết gì cả
mà! Nếu bà Nam Anh tìm đến hỏi con, con biết nói sao?
-Có dịp cậu sẽ nói rõ với
con. Còn bà Nam Anh con đừng lo. Cậu biết chắc con tránh bà thì bà càng mừng!
Thiệp nài nỉ mãi không được
đành phải chiều ý đưa Tín ra bến xe.
Tín đã dứt khoát bỏ ý định đưa
gia đình đến vùng kinh tế mới Cù Châu. Xe chạy qua một đoạn đường dài Tín mới
chắc ăn là mình đã thoát hẳn một cuộc “tha hương ngộ cố tri” bất ngờ.
No comments:
Post a Comment