TÔ CHÁO RẮN (The Snake Soup)
Tác giả: LS. Nguyễn Hữu Hiệu
Dịch giả: LS. Ngô Tằng Gia
Nguyên bản Anh ngữ “The Bowl of Snake Soup” của LS. NGUYỄN HỮU HIỆU)
Nguyễn Hữu Hiệu làm luật sư tại Saigon và dân biểu Quốc Hội. Sau năm 1975
bị bắt giam tại các “trại cải tạo” từ 1975 đến 1985. Sau khi ra trại tù, vượt
biên. Có ở tại các trại tỵ nạn Thái Lan và Phi Luật Tân. Đến Mỹ tháng
giêng 1990. Học lại ở Mỹ từ đầu. Tốt nghiệp A.A. in Philosophy hạng danh dự tại
Chaffey College (1993), B.A. in English Writing hạng ưu tại University of
Redlands (1995). Qua đời năm 2008 tại California (USA).
Tôi cảm thấy rất chóng mặt và mệt mỏi. Cái sân vuông vức của trại “học
tập cải tạo” hôm nay hình như lại to hơn. Tôi tránh không nhìn vào chấn song
các cửa sổ ở hai dãy nhà tù. “Những cái chấn song chết tiệt” tôi rủa thầm,
chúng làm tôi quay cuồng như một con quay. Dựa trên một cây gậy chống để đi tôi
cố gắng kéo lê đôi chân nhưng chúng chẳng còn đủ sức để lết nổi nữa.
“Nguyễn, bạn yếu quá vậy sao? Sao bạn không vào nằm trong trạm xá y tế?”
Trương từ nhà đối diện chạy lại cầm tay tôi và hỏi một cách lo ngại.
“Đừng lo lắng gì, bạn ơi. Chỉ choáng váng thôi”, tôi mỉm cười và tiếp tục
lết đi, nói chậm rãi: “Ngày hôm nay trạm xá y tế làm tổng vệ sinh. Hơn nữa
thuốc men chẳng còn gì gần năm ngày nay rồi. Bác sỹ nói tôi trở lại phòng giam
mà nghỉ ngơi.”
“Phải, tôi biết. Vào nằm nghỉ ở trong phòng bạn thì yên tĩnh hơn. Mọi
người đều đi ra ngoài lao động suốt ngày. Thôi được, hãy bám vào vai tôi, bạn
Nguyễn, tôi dìu bạn tới đó.”
“Cám ơn bạn Trương rất nhiều. Tôi có thể tự đi đến đó với cây gậy này
mà.” Tôi ngừng nói, thở nặng nhọc, rồi nói đùa: “Bạn nên trở lại cái bếp của
bạn đi nếu bạn không muốn nhận giấy để viết tờ kiểm điểm.”
Trong các trại học tập cải tạo thường thường chúng tôi tìm cách đùa rỡn
thật nhiều để quên đi thực trạng đời sống. Trương trẻ hơn tôi vài tuổi, là bạn
đồng viện của tôi ở trong Quốc Hội miền Nam Việt Nam, và giờ đây anh ấy làm
việc trong nhóm lao động tại nhà bếp
trại.
Anh ấy rút tay ra khỏi nách tôi và nói rỡn lại: “Bệnh thực sự của bạn chỉ
là thiếu dinh dưỡng thôi. Tôi chắc rằng bạn chỉ cần có một tô cháo rắn, chỉ một
tô thôi, là khỏi bệnh ngay đấy mà. Ăn xong là bạn có thể chạy được ngay đấy
thôi. Tháng trước nhóm lao động làm việc ở lò gạch có bắt được một con rắn, cả
ký thịt đấy! Tôi đã được dịp thưởng thức vài thìa cháo rắn rồi. Thật ngon
tuyệt!” Anh ấy ngừng lại, nuốt nước miếng, rồi nói nhanh:
“Nhưng bây giờ chúng ta phải làm gì để kiếm ra rắn đây? Tôi luôn luôn trữ
sẵn một ít đậu xanh để nấu cháo rắn đấy.”
“Ồ! Tối qua tôi trông thấy một con rắn…”
“Ở đâu vậy?” Trương ngắt lời tôi và hỏi một cách háo hức.
“Nằm mơ ấy mà”. Cả hai chúng tôi đều cùng phá ra cười.
“Cười là một liều thuốc bổ. Nghe bạn cười tôi thấy dễ chịu quá. Thôi được
rồi, nên ngủ một chút đi, bạn Nguyễn ạ. Khi nhà bếp có cháo tôi sẽ mang cho
bạn. Bây giờ cứ việc mà nằm mơ tiếp về chú rắn của bạn đi nhé!” anh ấy lại cười
nữa. “Cố mà bắt cho được chú rắn đó mà đưa tôi để tôi nấu cháo ngon lành cho
bạn ăn.”
Trương nhìn tôi một cách suy tư và nồng nhiệt trước khi đi. Với cây gậy
chống tôi tiếp tục lê đôi chân đi chậm chạp. Đầu óc tôi mải suy tư về giấc mơ
của mình.
“Nếu tôi giết được con rắn đó rồi, giả dụ như giấc mơ của tôi trở thành
hiện thực, đã nấu nó, thì tô cháo rắn bây giờ đã xong xuôi và sẵn sàng cả rồi.
Đói vẫn hoàn đói. Nếu tôi chặt con rắn ra, một con rắn trắng, như Lưu
Bang, người sáng lập ra nhà Hán trong nước Trung Hoa cổ xưa, rồi trở thành một
ông Vua; vương quốc của tôi cũng sẽ tan biến đi khi tôi tỉnh giấc.” Tôi giật
mình thức giấc. Tôi lập tức nhắm mắt lại. Mặt đất quay cuồng và rung động dữ
dội. Tôi bật nói: “Không! Không! Tôi chẳng bao giờ muốn làm Vua cả; Tôi không
muốn làm Lưu Bang; Tôi chẳng thể giết các bạn tôi và gây chiến với các lân bang
như vị anh hùng này.”
Thời gian gần đây tôi cảm thấy cái gọi là “nhân quả” đã chi phối một cách
chặt chẽ mọi hành động và ý chí của tôi. Tôi sẽ chết dễ dàng. “Ít nhất tôi đã
làm một việc thiện. Tôi đã tha không giết con rắn trắng. Nhân quả sẽ thay đổi.”
Tôi mỉm cười và nhớ lại rõ ràng giấc mơ của tôi tối hôm qua.
Tôi đang cuốc đất gần hàng rào ở cuối trại, một nơi hoang vu và xa xôi.
Chỉ có mình tôi lao động tại đây. Một cái gì giống như một mẩu vải trắng lòng
thòng dưới hàng rào kẽm gai làm tôi chú ý. Tới gần để coi. Đó không phải là một
mẩu vải mà là một da rắn vừa lột ra, mới tinh. “Chắc chắn là con rắn còn đang
ẩn núp quanh đâu đây, nó vừa mới lột da ra đây thôi!”
Tôi tự hỏi và giơ cao cây cuốc trong tư thế sẵn sàng đánh rắn, mắt thì
liếc quanh để tìm con mồi. Tôi thấy ra ngay chú rắn trong một bụi cây ở cọc kẽm
gai cuối hàng rào. Đó là một con rắn trắng, cuộn tròn lại như một vòng tròn màu
bạc cỡ bằng cái nia. Tôi nhắm kỹ ngay đầu rắn để lấy cuốc đập nhưng bất chợt
tôi nhìn thấy đôi mắt rắn. Đôi mắt bất động và u ám.
“Tại sao lại ngừng tay lại như thế? Tại sao lại không đập nữa?” Tôi như
văng vẳng nghe thấy những lời này vọng về từ một nơi xa thẳm nhưng rất rõ ràng.
Tôi bỏ cuốc xuống và nhìn lại con rắn. Toàn thân con rắn mang một màu trắng
bạc, nhưng cặp mắt nó lại nâu sậm. Con rắn bất động như một xác chết ngoại trừ
lưỡi nó thỉnh thoảng thè ra ngoài để thở, tuy nhiên không có dấu hiệu gì có thể
cho là tiếng nói đó từ trong miệng đó phát ra.
“Bạn nghĩ gì thế? Bạn không thấy đói à? Bạn không muốn một tô cháo rắn
à?”
“Tôi đang đói muốn chết đây. Tôi muốn một tô cháo, bất cứ cháo gì cũng
được. Nhưng tôi không thể giết con rắn này. Nó chẳng làm hại ai cả và lại chẳng
có thể tự vệ được. Cặp mắt nó rất giống cặp mắt của những bạn bè tôi đã từng
nhìn chúng tôi, những tên tù còn sống sót. Nhìn một lần chót trước khi chết
trong các trại học tập cải tạo.”
“Bạn có biết khi chém một con bạch xà là điềm tốt báo hiệu có thể xưng
Vương như trường hợp của Lưu Bang không? Đừng bỏ lỡ cái cơ hội quý báu vô giá
này chứ.”
“Không, không”, tôi cương quyết trả lời cái tiếng nói vọng từ nơi xa thẳm
đó, “Tôi chẳng tin vào cái điềm này. Giết một sinh vật vô tội có tri giác để
khởi đầu cho một giấc mộng lớn, con người ta có thể dễ dàng tàn sát nhân dân
mình khi nắm quyền!”
“Bạn không từng chứng kiến hoặc hay biết những trường hợp của những nhân
vật lịch sử nổi danh trong chế độ Cộng Sản mới đây hay sao?”
Tôi mỉm cười. Nhờ ở tiếng “tù và” đi săn đột nhiên vang lên đã đánh thức
tôi dậy kịp thời và như thế tránh khỏi phải bàn cãi về những bàn tay vấy máu
nhân loại này.
Với chiếc gậy chống tôi lê đôi chân tê bại đi. Cuối cùng tôi cũng trở lại
tới nơi của tôi. Tôi đứng dựa vào bức vách bằng tre để thở trước khi vào trong
phòng. Chẳng có một ai. Chẳng có tiếng động. Tôi đặt chiếc gậy xuống sàn tre và
nằm xuống chỗ tôi. Tôi cảm thấy dễ chịu vô cùng với sự yên tĩnh này. Trong vài
năm ở trại học tập cải tạo tôi đã luôn luôn ước muốn cái giây phút yên lặng
này.
Tôi mở mắt để tận hưởng cái sự thích thú đó, nhưng những chấn song cửa sổ
song song trước mắt tôi hình như đang quay cuồng một điệu luân vũ.
“Nếu có ai lấy cái chăn mà che những chấn song này đi thì thú vị quá”,
tôi nhủ thầm, nhưng tôi cũng dư biết rằng vào giờ này tất cả các bạn bè của tôi
đang làm việc cực nhọc ngoài đồng.
Tôi thử xoay người. Nằm đè lên phía tay phải tôi thấy dễ chịu hơn. Tôi
đếm hơi thở. Tôi tập du già (yoga) mỗi ngày. Hơi thở của tôi dần dần trở nên
dài hơn và nhẹ hơn.
Thình lình tôi nghe thấy một tiếng huýt gió nhẹ. Tôi lắng nghe, lại thêm
tiếng nữa, tiếng động rất nhẹ này. Có thể có người đang đi vào phòng tôi. Tôi
sẽ nhờ và những cái chấn song chết tiệt kia sẽ bị che phủ đi. Tôi sẽ lại nằm
ngửa ra và hưởng cái sự yên tĩnh hiếm hoi này. Thật là hy vọng biết mấy! Tôi
nghĩ thế.
Tiếng huýt gió bây giờ có vẻ tới gần hơn. Tôi nghe thấy rõ hơn. Thật là
lạ. Đó không phải là tiếng huýt gió nữa. Đó không phải là tiếng người. Đó là
tiếng rít. Tôi liếc nhìn về phía phát ra tiếng rít đó. Tôi hoảng kinh. Cả người
tôi bỗng mềm nhũn như một bị bông. Mồ hôi đọng lại trên chán tôi. Mồ hôi tháo
ra ngoài châu thân. Trước mặt tôi, cách khoảng hai thước rưỡi tây là một con
rắn lớn đang nhìn trừng trừng vào tôi.
Tôi muốn kêu cứu nhưng tôi chẳng còn đủ sức để làm chuyện đó nữa. Tôi
nhận ngay ra rằng dù có kêu cứu cũng vô ích, chẳng có ai nghe được tiếng kêu
này.
Con rắn vẫn ngừng bò trên đường đi của nó và nhìn chăm chú vào tôi. Thỉnh
thoảng lưỡi nó, một cái lưỡi màu đỏ và đen, thè ra thụt vào như đe dọa. Tôi
liếc nhìn quanh thử tìm một đồ vật chi để tự vệ. Chỉ có cái sàn trơ trụi. Chẳng
có gì có thể dùng làm vũ khí để chống cự được. Tôi hối hận đã không giữ cây gậy
chống dưới gầm giường.
Tôi chợt nhớ đến cái hộp đựng nước (cái hộp sữa bột Guigoz quen thuộc trong
các trại học tập cải tạo) mà tôi để ở đầu giường. Tôi thu hết tàn lực để với
lấy nó. Tay phải tôi đã với tới hộp, sờ được vào hộp, nhưng chẳng còn một chút
sức lực nào nữa. Tôi đã thử nhiều lần để nhấc cái hộp đựng nước lên thủ thế
nhưng tôi không làm nổi. Tôi biết rồi. Tôi lâm vào một tình trạng hoàn toàn vô
vọng.
Tôi nằm bất động quay nghiêng về phía bên phải và nhìn vào con rắn.
Bây giờ con rắn chỉ còn cách tôi một thước. Thân nó rất đen và bóng láng.
Nó dài cỡ hai thước tây. Đầu nó hình tam giác. Rắn loại này rất độc. Cặp mắt nó
lạnh như thép. Cái lưỡi màu đỏ và đen đầy nọc độc thò ra thụt vào.
“Hãy giết tao đi! Hãy giết tao đi hắc xà! Đã bao năm tù trong những trại
học tập cải tạo tao chán ngấy cái cảnh nửa sống nửa chết này rồi. Tao biết mày
thù ghét con người. Loài người thì độc ác, xảo quyệt và hay ăn sống nuốt tươi.
Chỉ có nhân loại mới có hiện tượng những kẻ độc ác hành hạ người lương thiện…”
tôi nói như đang trong một giấc mơ. Tôi muốn nói thêm nữa nhưng chẳng còn sức
mà thốt lời ra được.
Con rắn đen hình như điếc. Nó lặng yên một cách lãnh đạm. Một sự yên lặng
tràn ngập căn phòng và trong khắp không gian.
Thật quả là một sự lặng gió trước khi bùng ra bão tố. Cả người và rắn đều
nhìn nhau bất động. Tôi chẳng còn nghe thấy tiếng gì khác ngoài tiếng mạch đập
trong thái dương tôi. Tôi chẳng còn nhìn thấy gì khác ngoài cái ánh sáng lạnh
như thép loé ra từ cặp mắt chết chóc của rắn. Thời gian hình như bất tận… Nhưng
số mệnh là số mệnh.
Sau khi ngừng lại và nhìn trừng trừng vào con mồi bất động của nó, con
rắn đen huýt gió, rít lên một âm thanh tang tóc kéo dài rồi tiếp tục bò tới.
Một lần nữa tôi lại hoảng kinh lên. Tôi vội nhắm mắt lại. Tôi cảm thấy
toàn thân như hụt hẫng, như bị rơi vào một nơi trống rỗng. Tất cả đều trống
rỗng và tối đen, rồi tôi quên tất cả.
Tôi không biết tôi đã ngất đi bao lâu nữa. Khi tôi mở mắt ra tôi đã thấy
anh ấy ngồi ngay cạnh tay tôi, và tôi nghe thấy tiếng anh ấy kêu tôi một cách
lo lắng:
“Nguyễn! Nguyễn! Tỉnh lại đi Nguyễn! Tỉnh lại đi!”
Tôi mở to mắt, liếc nhìn xung quanh, nhưng không nhận ra được gì cả.
“Đây là nơi nào thế? Anh là ai? Anh nói gì vậy? Tôi còn sống không?” tôi
hỏi anh ta liên tiếp như thế.
“Đừng nói rỡn chứ ông bạn”, anh ấy cười, nhấn mạnh: “Đây là trại học tập
cải tạo Thanh Phong. Tôi là Trương, bạn anh đây. Bạn và tôi cùng đang sống
trong trại này nhận ra tôi chưa? Bạn ra mồ hôi nhiều quá.”
“Anh thật tử tế với tôi quá anh Trương ạ”, tôi cười. Tôi đã nhận ra anh
ấy. Rồi tôi thở một hơi thật dài và ngồi dậy.
Trương đưa một tô cháo lớn cho tôi thân mật nói: “Đây là tô cháo mà chúng
ta mong ước. Sau khi ăn xong bạn có thể chạy được ngay. Tôi bảo đảm vậy đó.”
Tôi cảm thấy vui vẻ với lời của bạn tôi. Tôi cảm thấy rất dễ chịu. Sức
khoẻ tôi hình như bình phục lại nhiều. Bây giờ tôi hoàn toàn tỉnh trí lại. Tôi
nhìn bạn tôi với vẻ cám ơn và hai tay bưng lấy tô cháo lớn.
“Ồ! Cháo ngon quá!” Tôi cười hỏi một cách sung sướng: “Làm sao anh có
được tô cháo này vậy?”
Trương, hình như chỉ chờ hỏi có thế, trả lời một cách hăng hái và kiêu
hãnh: “Khi tôi lấy đòn gánh để gánh đôi thùng nước tôi trông thấy một con rắn
đen lớn, dài đến hai thước, bò ngang qua sân bếp.” Anh ta phá ra cười, nói:
“Con rắn hình như muốn dâng hiến cuộc đời cho chúng ta vậy. Nó bò rất chậm. Chỉ
cần đập một cú là tôi đã giã ngay đầu nó. Nghĩ đến bạn tôi vội nấu tô cháo này.
Đậu xanh và thịt rắn thật là hợp với nhau nhất là về phương diện dinh dưỡng.
Anh nên ăn ngay bây giờ đi. Cháo hãy còn nóng đó.”
Tôi tự nhiên cúi đầu và nhắm nghiền mắt lại. Tôi tránh né chẳng muốn nhìn
gì. Tôi phải thú nhận, tôi muốn ăn cháo để cho bạn tôi vui lòng, nhưng tôi quên
thế nào được con rắn đen. Con rắn đen đã tha mạng cho tôi rồi nó còn bò rất
chậm chạp như muốn hy sinh thân nó trong bàn tay của Trương để cung cấp cho tôi
một tô cháo đầy dinh dưỡng hầu cứu mạng tôi.
Tôi mở mắt ra và không cầm được tiếng thở dài. Tôi nhìn Trương và đưa lại
cho anh ta tô cháo.
“Đây chẳng phải là một điều bí mật gì, anh Trương ạ. Đây quả thật là một
sự thực diệu kỳ. Cuộc đời này không vô nghĩa lý đâu.”
Trong tận cùng tâm khảm tôi cảm thấy dễ chịu.Thật sự thoải mái. Tôi nhìn
vào cặp mắt mở lớn của bạn tôi, mỉm cười rồi tiếp tục nói: “Để tôi thay quần
áo, bộ đồ này ướt đẫm mồ hôi rồi, tôi sẽ kể cho anh nghe về chuyện con rắn
đen.”
Tôi đứng dậy và chẳng cần nhờ đến cây gậy để đi nữa, tôi bước vững vàng
về phía mấy cái kệ để quần áo ở cuối căn phòng rộng trước cặp mắt ngạc nhiên
của bạn tôi, anh thích thú bưng tô cháo rắn còn đang bốc khói.
LS Ngô Tằng Giao
(chuyển ngữ)
No comments:
Post a Comment