VIỆT NGỮ DƯỚI MẮT MỘT NGƯỜI ANH
Y Vân (theo Fluent in 3 months)
Y Vân (theo Fluent in 3 months)
Chúng ta thường
cho rằng ngôn ngữ của mình khó hơn "phong ba bão táp". Tuy nhiên, G.
Millo đã đưa ra 9 lý do xóa bỏ nhận định này của người nước ngoài lẫn Việt Nam .
Từ góc độ một người ưa dịch chuyển, biết nhiều thứ tiếng, bao gồm tiếng Việt,
George Millo đã chỉ ra quan niệm có phần sai lầm của nhiều người về ngôn ngữ
này. Anh đưa ra những so sánh thú vị của tiếng Việt với tiếng Anh - tiếng mẹ đẻ
của mình và một vài ngôn ngữ khác như Tây Ban Nha, Pháp để chỉ rõ những ưu điểm
của tiếng Việt.
|
Nếu hỏi một người
Việt Nam về ngôn ngữ của họ, bạn sẽ nhận được câu
trả lời "rất khó". Đây gần như là quan điểm chung của khoảng 90 triệu
người dân quốc gia này và họ còn vui vẻ khi nói với bạn rằng "tiếng Việt
khó" (Vietnamese is hard) bất kỳ lúc nào. Vì vậy, khi nghĩ đến học tiếng
Việt, bạn gần như cảm thấy mất tinh thần. Tuy nhiên, tôi sẽ mang đến có bạn một
cái nhìn tích cực hơn về ngôn ngữ này. Tiếng Việt có thể dễ hơn so với những gì
các bạn nghĩ.
Điều không thể
chối cãi là với sáu tông giọng và quá nhiều nguyên âm khác với tiếng Anh, phát
âm tiếng Việt là việc khó khăn. Nhưng phần lớn những người ở Việt Nam chỉ trong vòng một năm sẽ nhận ra phát âm
là điều duy nhất gây trở ngại trong tiếng Việt, những yếu tố khác đều rất dễ -
đặc biệt khi so sánh với phần lớn các ngôn ngữ châu Âu khác.
1-Tiếng Việt không
có giống đực và cái
Nếu từng học tiếng
Pháp, Tây Ban Nha, Đức hay gần như bất kỳ ngôn ngữ châu Âu nào ngoại trừ tiếng
Anh, bạn sẽ thở phào nhẹ nhõm vì tiếng Việt không có khái niệm giống đực hay
cái cho các từ vựng. Bạn chỉ cần ghi nhớ mỗi từ mà không cần thiết phải học
thuộc lòng thêm điều gì.
2-Tiếng Việt bỏ
qua mạo từ "a", "the"
Nếu một người nước
ngoài học tiếng Anh và hỏi bạn khi nào dùng "a" và "the",
bạn có giải thích cặn kẽ được không? Đây là một vấn đề phức tạp, thậm chí bài
viết nói về mạo từ trên trang Wikipedia còn dài hơn 2.500 chữ.
Tuy nhiên, dùng
"a", "the" trước một chủ thể có thực sự quan trọng? Một
cách đơn giản hơn, bạn có thể loại bỏ chúng đi vì sự việc vốn hiển nhiên, người
nghe cũng có thể hiểu ý bạn mà không cần thêm mạo từ. Đó chính xác là điều
người Việt vẫn làm. "Người" là từ có nghĩa "a person"
(người nào đó) lẫn "the person" (chính người đó) mà người nghe vẫn
không lo lắng nhầm lẫn.
3-Tiếng Việt không
có số nhiều
Trong tiếng Anh,
khi muốn chỉ thứ gì đó ở số nhiều, chúng ta thường thêm "s" vào cuối
từ đó. Như vậy, "dog" thành "dogs", "table" thành
"tables" và "house" thành "houses". Tuy nhiên,
nhiều ngoại lệ tồn tại như "person" thành "people",
"mouse" thành "mice", "man" thành "men"
và một số từ như "sheep" hay "fish" lại chẳng thay đổi gì.
Nếu cần thông tin
chi tiết, bạn chỉ cần dễ dàng thêm một từ trước danh từ đó, giống như "một
người" (one person), "những người" (some people)
hay "các người" (all the people).
4- Tiếng Việt
không có các dạng khác nhau của động từ
Thật đáng thương
cho những người học tiếng Tây Ban Nha khi nói những từ đơn giản như
"hablar" (nói), họ vẫn phải học 5 hoặc 6 dạng khác nhau (tùy thuộc
địa phương) để thể hiện chính xác thể của động từ này.
"I hablo", "you hablas", "he habla",
"we hablamos" và danh sách này vẫn chưa hết. Một động từ trong
tiếng Tây Ban Nha có thể bao gồm 50 dạng (form) khác nhau mà người học phải ghi
nhớ.
Tiếng Anh không
giống tiếng Tây Ban Nha nhưng một từ cũng bao gồm nhiều dạng khác nhau tùy
thuộc ngữ cảnh. Chẳng hạn, động từ "speak" có thể biến cách (inflect)
thành "speaks", "speaking", "spoken" hay
"spoke".
Tiếng Việt là một
ngôn ngữ hoàn toàn không biến cách - không từ ngữ nào đổi dạng trong bất kỳ ngữ
cảnh nào. Ví dụ, "speak" trong tiếng Việt là "nói" và bạn
luôn dùng "nói trong mọi trường hợp - "I nói",
"you nói", "he nói", "she nói",
"we nói", "you nói" và "they nói". Điều
này có thể tiết kiệm hàng chục, thậm chí hàng trăm giờ học thuộc so với một thứ
tiếng châu Âu.
5- Thì của tiếng
Việt có thể học xong trong 2 phút
Bạn chỉ cần thêm 5
từ được liệt kê sau đây vào phía trước động từ ban đầu để diễn tả thì mong
muốn: "đã" - trong quá khứ, "mới" - vừa xong, gần
với hiện tại hơn với "đã", "đang" - ngay bây giờ,
tương lai gần , "sắp" - tương lai gần, "sẽ" - trong
tương lai.
Thì tiếng Việt
thực sự quá dễ. Ngoài 5 từ trên, bạn có một số từ khác, nhưng chỉ cần 5 từ này,
bạn có thể diễn đạt đúng tới 99% trường hợp. Tôi sẽ cho bạn một vài ví dụ:
- Tôi ăn cơm = I
eat rice
- Tôi đã ăn
cơm = I ate rice
- Tôi mới ăn
cơm = I have just eaten rice
- Tôi đang ăn
cơm = I am eating rice (right now)
- Tôi sắp ăn
cơm = I am going to eat rice, I am about to eat rice
- Tôi sẽ ăn
cơm = I will eat rice.
Hơn nữa, bạn còn
có thể bỏ qua những từ này nếu ngữ cảnh câu đã đủ rõ ràng. Chẳng hạn, "Tôi
ăn cơm hôm qua" giống như "I eat rice yesterday" - từ
"hôm qua" đã thể hiện điều trong quá khứ rồi, từ "đã" không
cần thiết nữa nên câu này hoàn toàn đúng ngữ pháp trong tiếng Việt còn "I
eat rice yesterday" lại sai ngữ pháp hoàn toàn với tiếng Anh.
6- Bạn không phải
học bảng chữ cái mới
Bạn nên cảm ơn
người Pháp vì điều này. Cách đây khoảng 100 năm, một bộ phận người Việt vẫn
dùng một hệ thống chữ tượng hình phức tạp được gọi là "chữ Nôm", có
ký tự giống tiếng Trung Quốc bây giờ. Ngày nay, điều đó đã được thay đổi 100%
bởi bảng chữ cái Latinh, được gọi là chữ Quốc ngữ. Vì thế, không như với tiếng
Quan Thoại, Quảng Đông, Nhật Bản, Thái Lan, Campuchia, Hàn Quốc hay hàng chục
ngôn ngữ châu Á khác, bạn không cần học bảng chữ cái. Tất cả những thứ bạn cần
là thêm các dấu (diacritic) để làm rõ tông giọng và bạn có thể đọc tiếng Việt
ngay.
Cách phát âm từ
tiếng Việt hoàn toàn thống nhất theo một quy luật
Câu hỏi nhanh:
"Bạn đọc từ 'read', 'object', 'close' và 'present' như thế
nào?". Bạn sẽ phải quan tâm rằng chúng nằm trong ngữ cảnh như thế nào:
"Was it close" hay "Did you close?", "Did you present
the present", "Read what I’ve read" hay "Object to the
object?" (các từ này đều có cách đọc khác nhau, tùy thuộc vào từ loại,
nghĩa)
So với những ngôn
ngữ mà tôi biết, cách phát âm từ tiếng Anh thực sự không thống nhất bởi cùng
một từ có thể được đọc khác nhau trong mỗi ngữ cảnh. Thậm chí, mỗi chữ cái cũng
được đọc rất nhiều âm khác nhau, chẳng hạn "a" trong
"catch", "male", "farmer", "bread",
"read" và "meta". Những người học tiếng Anh trên thế giới
đều gặp rất nhiều khó khăn trong việc ghi nhớ các từ tiếng Anh được viết và đọc
với quy luật như thế nào.
Mặt khác, tiếng
Việt lại chẳng có đặc điểm vô lý ấy. Tất cả chữ cái luôn được đọc như vậy dù từ
hay ngữ cảnh có thay đổi (tuy nhiên, điều này chính xác hơn ở tiếng Việt Hà Nội
so với Sài Gòn - nơi có một ít âm có cách đọc không thống nhất). Một khi bạn
học thuộc 28 chữ cái tiếng Việt vốn gần giống với 26 chữ cái tiếng Anh và hiểu
sự khác nhau của các giọng do dấu tạo ra, bạn có thể đọc chính xác bất kỳ từ
nào.
7- Ngữ pháp tiếng
Việt gần như không tồn tại
Như tôi đã đề cập,
tiếng Việt cho phép bạn bỏ từ chia thì trong câu, như câu "I eat rice
yesterday" nếu ngữ cảnh giúp người nghe hiểu chính xác thì. Đây là một ví
dụ điển hình cho một quan điểm lớn hơn: ngữ pháp tiếng Việt rất đơn giản. Bạn
gần như luôn luôn chỉ sử dụng số lượng từ tối thiểu để để diễn đạt quan điểm
của mình và ngữ pháp vẫn chính xác dù với tiếng Anh, việc ghép từ này thường
chỉ tạo nên một câu lỗi.
Đây cũng là lý do
khiến bạn có thể nghe nhiều người Việt Nam nói những câu tiếng Anh như "no
have", "where you go". Họ đang dịch trực tiếp những gì thường
nói trong tiếng Việt sang tiếng Anh mà quên rằng có hàng loạt những quy tắc
phức tạp mà người dùng tiếng Anh phải tuân theo. Đây là một bất lợi lớn với
người Việt nếu muốn học tiếng Anh nhưng ngược lại, một lợi thế lớn với người
nói tiếng Anh muốn học tiếng Việt.
8- Từ vựng tiếng
Việt cực kỳ logic
Phần lớn người
nước ngoài ở Việt Nam, dù không nói ngôn ngữ này cũng biết sự thật thú vị rằng
"xe ôm" - tên phương tiện di chuyển như taxi bằng xe máy, được đơn
thuần ghép từ "hug vehicle". Nhưng mọi việc không dừng ở đó, một tỷ
lệ lớn từ vựng ở Việt Nam được tạo thành theo công thức ghép hai từ
logic với nhau, trong khi với tiếng Anh, bạn phải học một từ vựng mới hoàn toàn
khác. Ví dụ, nếu tôi cho bạn biết "máy" nghĩa là "machine",
"bay" nghĩa là "flying", bạn có đoán được "máy
bay" nghĩa là gì không?
"Xe ôm"
là một từ ghép logic - "hug vehicle". Ảnh: TH.
|
Có rất nhiều ví dụ
khác tôi có thể liệt kê ra cho bạn: a bench - ghế dài - a long chair, a
refrigerator - tủ lạnh - a cold cupboard, a bra - áo ngực - a breast shirt, a
bicycle - xe đạp - a pedal vehicle; to ski - trượt tuyết - to slide
snow, a tractor - máy kéo - a pulling machine, a zebra - ngựa vằn - a
striped horse.
Cách ghép từ như
vậy có thể giúp bạn nhanh chóng học từ mới. Một khi có được vốn từ cơ bản, bạn
có thể tự động biết thêm hàng trăm từ khác mà không cần học thêm.
Tiếng Việt dễ hơn
so với bạn nghĩ: Liệu tôi đã chứng minh cho bạn thấy tiếng Việt dễ hơn so
với những gì bạn từng nghĩ chữ? Hy vọng tôi đã gạt bỏ một vài lời đồn đại, hiểu
nhầm về tiếng Việt mà bạn đã nghe trước đó và hiểu hơn về ngôn ngữ này.
Y Vân (theo Fluent in
3 months)
No comments:
Post a Comment