Đọc bài này, có một câu khiến lòng
tôi chựng lại...đem tôi trở lại 38 năm về trước...
"Báo cáo Cán bộ,
buồng 4, Gác 1, Khu AH có người bịnh nặng..."
Đó là buồng nơi tôi bị giam gần
suốt năm 1976. Những ai đã từng bị giam ở nhà tù Chí Hoà chắc hẳn sẽ ko thể
quên được câu kêu cứu vang lên vào đêm tối mỗi khi trong phòng giam nào đó có
người bạn tù lâm bệnh...
BT (phạm nhân mang bí số PCM909,
qua các nhà tù 44B Huỳnh Quang Tiên, Phú Nhuận cuối năm 75 - Chí Hoà 1976 -
Vĩnh Phú, Tam Đảo...-1981 - Ba Sao, Nam Hà ...1983)
Thằng Ngụy Con
Ngô Viết Trọng
Khi bị chuyển về
khám đường Bà Rịa, tôi bị nhốt vào một căn phòng rất nhỏ. Trong phòng ấy đã
có sẵn một người: ông Đoàn. Cửa phòng là một bửng sắt khá dày, bị sét rỉ toàn
bộ, chứng tỏ nó đã khá lâu đời. Sét rỉ đã xoi tấm cửa này thủng nhiều lỗ cỡ
đầu ngón tay. Đặc biệt có một lỗ dưới cùng rộng có thể thò lọt cả bàn tay.
Những lỗ đó đã cho chúng tôi chút ánh sáng trong căn phòng ít khi được mở
này.
Một hôm tôi đang
rầu rĩ bỗng nghe nhiều giọng nữ xôn xao bên ngoài. Tôi chạy lại cửa dán mắt
vào mấy lỗ thủng. Thì ra phòng tù nữ ở gần phòng tôi được cho ra tắm giặt.
Thật là một cảnh sinh hoạt rộn ràng. Tiếng gàu thau chạm nhau rổn rảng, tiếng
người thúc giục nhau, chen lấn cãi cọ nhau ỏm tỏi. Họ giặt đồ, tắm rửa, chải
tóc, phơi quần áo….trông ai cũng làm việc với vẻ gấp rút. Người quá đông mà
chỉ có hai cái giếng, thì giờ cho phép lại giới hạn, nên họ sợ hết
phần…
Tôi bỗng giật
mình khi thấy một thằng nhỏ từ trong hiên nhảy ra. Nó chạy vụt lại phía hai
con vịt xiêm đang rỉa lông cho nhau trước cửa phòng tôi làm chúng hoảng hốt
bay xa một đoạn. Một người đàn bà gọi với:
-Không được
nghịch, mẹ đánh đấy!
-Thằng nhỏ đứng
lại. Qua giây phút hoảng hốt, đôi vịt lại tiếp tục rỉa lông cho nhau. Thăng
nhỏ khoảng chừng ba bốn tuổi, trắng trẻo, kháu khỉnh làm sao! Tại sao nó lại
lọt vào chốn tù ngục này? Nó làm sao chịu được cảnh thiếu ăn, thiếu bạn bè,
thèm khát đủ thứ, ngày ngày ru rú trong một căn phòng chật hẹp với không khí
ngột ngạt, hôi hám ấy? Tâm tính nó sẽ ra sao về sau?
Thằng nhỏ có vẻ
khoái đôi vịt xiêm lắm. Nó đang say sưa ngắm chúng thì mẹ nó gọi trở về
phòng. Nó vừa đi vừa ngoái cổ nhìn lui làm mẹ nó phải giục mấy lần. Tôi quay
lại hỏi ông Đoàn:
-Bên phòng nữ có
một thằng nhỏ dễ thương quá! Vì sao nó phải vô trong này ông biết không?
Ông Đoàn nói:
-Nghe đâu cha nó
là một viên thiếu tá đã đi Mỹ còn mẹ nó là một nhân viên Thiên Nga. Khi tôi
vô đây đã thấy có nó rồi! Lúc đó nó mới biết đi lẫm đẫm.
Tôi tức cười thốt
lên:
-Sau này có thể
nó phải ghi vào lý lịch: Mới một tuổi tôi đã phải sống trong khám đường…
Mấy hôm nay tôi
chỉ được phát mỗi ngày hai vắt nhỏ bột sắn xay chia làm hai bữa với một ít
canh cải bẹ xanh mặn chát. Không hiểu thằng nhỏ có được phát tiêu chuẩn khẩu
phần không hay phải ăn vào phần của mẹ nó? Tôi nói:
-Thằng nhỏ mặc
sức mà thèm đường thèm sữa!
Ông Đoàn cười:
-Ông khỏi lo! Mấy
ngày thăm nuôi nó được cán bộ thả đi lung tung, người ta cho nhiều quà lắm.
Ngay tại phòng nó lại có rất nhiều người đã từng làm mẹ, làm chị, chẳng ai nỡ
để một đứa nhỏ dễ thương như thế đói đâu! Tôi đã từng thấy một con chó mẹ nằm
cho mấy con mèo con bị mất mẹ bú. Thiên tính thương trẻ của các bà làm mẹ hẳn
còn cao hơn nhiều!
Tôi cảm thán:
-Vậy sao? Hoá ra
nó lại sướng hơn lũ con tôi! Tôi có ba thằng con, thằng út có lẽ cũng cỡ tuổi
nó. Khi tôi đi tù nó mới vừa đúng một tuổi, chưa biết đứng. Trước kia mình
đâu biết dành dụm lo xa, khi vào tù tôi chẳng có chút gì để lại cho vợ con
cả. Nghĩ đến cảnh một người đàn bà chân yếu tay mềm phải chạy vạy để nuôi sống
ba đứa con giữa lúc này tôi đau ruột lắm Nhưng ăn năn cũng muộn mất rồi!
Mấy hôm sau phòng
tù nữ lại được mở cho ra tắm giặt. Thằng nhỏ sau khi tắm rửa xong lại chạy
sang trước phòng tôi. Không thấy đôi vịt, nó ngồi vào bậc thềm lưng dựa vào
cửa phòng. Tôi thò ngón tay ra lỗ thủng chọt vào lưng nó một cái. Nó giật
mình nhỏm dậy quay lại:
-Hết hồn!
Tôi lấy làm thú
vị khi nghe một thằng tí hon lại dùng cái tiếng “hết hồn” có vẻ người lớn đó.
Biết tôi đùa, thằng nhỏ lại ngồi xuống chỗ cũ. Tôi hỏi:
-Cháu tên gỉ?
-”Ngụy con”!
-Chú hỏi cháu tên
là gì?
-”Ngụy con”!
-Ai đặt tên ấy
cho cháu?
-Mấy chú cán bộ!
-Thế mẹ cháu
không đặt tên cho cháu à?
-Có, mẹ cháu đặt
tên “con”, mấy chú cán bộ thì kêu “ngụy con” rồi các cô dì trong phòng cũng
kêu cháu là ” ngụy con”!
Trời đất ơi! Cái
tên này có thể tạo một ấn tượng khó đoán khi thằng nhỏ khôn lớn! Tôi định hỏi
vài câu nữa nhưng nó đã bị mẹ nó gọi về phòng.
Rồi ngày thăm
nuôi đến – ngày đó coi như ngày Tết của khám đường. Các phòng giam đông người
đều được mở cửa suốt thời gian cho thăm để người ta tiện đưa đồ thăm cũng như
dẫn dắt những người được gặp mặt người thân ra vào. Những người được ra gặp
người thân phải mặc đồ lành sạch. Ai không có phải đi mượn đồ của người khác.
Vì vậy, ngày thăm nuôi tù vẫn ăn mặc sáng sủa khác hẳn ngày thường. Các cán
bộ cũng dẹp bớt cái vẻ nghiêm khắc hàng ngày để hồ hởi thưởng thức những hơi
khói thơm… Những người không được thăm cũng vui hơn vì ít nhất cửa phòng mở
họ cũng hưởng được chút ánh sáng và không khí dễ thở. Họ cũng có thể hưởng ké
được chút quà tươi hoặc sớt được phần ăn tiêu chuẩn của những người được thăm
không dùng tới. Những phòng ít người phần nhiều đang bị kỷ luật, ít được
thăm, cửa đóng im ỉm, nhưng ít nhất ngày đó họ cũng yên trí không bị cán bộ
quấy rầy. Nói chung, trong ngày thăm nuôi, bất cứ ai đang sống tại khám đường
cũng chia được ít nhiều niềm vui, dù chỉ là niềm vui tạm bợ giữa một hoàn
cảnh bất hạnh. Kẻ hưởng được hạnh phúc thật sự hoạ chăng chỉ có một người:
“thằng ngụy con”!
Trong lúc cán bộ
và tù trật tự bận rộn mang đồ thăm hoặc dẫn tù đi gặp người thân thì thằng
nhỏ tung tăng chạy hết phòng này đến phòng khác. Nó rất khôn, cứ gặp cán bộ lại
cất giọng lảnh lót “chào cán bộ” thật dễ thương. Vì thế không ai la rầy, cản
trở nó cả. Tôi nghĩ chính thằng nhỏ là một nhân tố làm giảm bớt vẻ ngăn cách
giữa cán bộ và tù. Đến đâu nó cũng được tiếp đón nồng hậu, quà cứ nườm nượp
vào tay nó. Bao nhiêu lần nó sung sướng ôm đầy quà trên tay: bánh tráng, cốm
bắp, kẹo…về giao cho mẹ nó. Trông nét mặt hớn hở của nó vào những lúc ấy ai
mà chẳng vui lây!
Rồi một tháng
trôi qua, lại đến kỳ thăm nuôi. Hôm ấy trời mưa lâm râm và có gió hiu hắt.
Tôi lại dán mắt trước cửa hưởng ké niềm vui của mọi người. Thằng nhỏ lại thả
sức tung tăng đi nhận quà. Thấy trời hơi lạnh, lại sợ con bị ướt nên mẹ nó đã
cẩn thận bận thêm cho nó một cái áo mưa bằng nylon khá gọn. Lần ấy, có lẽ vì
quà tặng hơi nhiều, thằng nhỏ lại không biết sợ lạnh, nó cởi cái áo mưa làm
đồ đựng. Khi nó đang ôm bọc quà hí hửng chạy về phòng thì gặp Sơn, một cán bộ
nghiêm khắc nhất khám đường. Gã tươi cười đón nó lại:
-”Ngụy con” có
nhiều quà quá, chia cho chú với nào!
Thằng nhỏ lính
quýnh giẫm vào chỗ đất trơn, té oạch một cái làm quà văng lung tung. Sơn cúi
xuống lượm giùm. Xong, gã vờ bốc lấy một gói giấy, bảo:
-Gói này cho chú
xin nghe!
Thằng nhỏ tưởng
thật hoảng hốt:
-Không được đâu!
Gói này không được đưa cho cán bộ coi!
Nghe thằng nhỏ
nói hơi lạ tai, Sơn nghi ngờ mở cái gói ra xem. Gã bỗng trừng mắt đạp vào
ngực thằng nhỏ một cái ngã ngửa. Thằng nhỏ nằm lặng một hồi mới khóc ra
tiếng. Ai nấy chới với chưa hiểu chuyện gì thì nghe tiếng Sơn nạt lớn:
– Đ.M. đồ cái
giống nguỵ ra khác, chưa ráo máu đầu đã học phản động!
Quay lại phía anh
tù trật tự, Sơn hét:
-Bắt nó quỳ dưới
cột lưới bóng rổ!
Lập tức thằng nhỏ
bị lôi dậy, kéo đi. Liền đó Sơn dẫn một anh tù trật tự khác đến phòng B5. Gã
đứng trước cửa hoạnh hoẹ hỏi chuyện. Lát sau một anh tù vừa mới được thăm
nuôi hồi sáng bước ra khỏi phòng. Sơn bắt anh tù đứng nghiêm rồi tha hồ đấm
đá. Anh tù nhiều lần bị ngã nhưng Sơn lại bắt đứng lên để đấm đá tiếp. Trong
chốc lát anh tù đã xác xơ, rục rã. Nhưng Sơn vẫn chưa tha, gã còng cắp cánh tay
anh ta lại rồi sai người đưa vào phòng kỷ luật.
Trời vẫn mưa lâm
râm, gió vẫn hiu hắt. Thằng nhỏ vẫn quỳ dước chân cột lướí bóng rổ. Sơn vẫn
tiếp tục ra vào kiểm soát việc thăm nuôi.
Quá nóng ruột,
người mẹ phải liều vói mặt ra khỏi phòng van xin chéo véo. Nhưng Sơn cứ phớt
lờ, cả giờ sau gã mới chịu cho thằng nhỏ về phòng. Người nó lạnh như cục nước
đá, run lập cập, nói không thành tiếng….
Buổi tối, khi đưa
cơm vào phòng tôi, Sơn cảnh cáo:
-Các anh coi
chừng, chớ lợi dụng “thằng ngụy con” để thông tin tức với nhau! Dù là chỉ hỏi
thăm sức khoẻ tôi cũng trị trắng máu ra!
Giờ thì tôi đã
hiểu là anh bạn tù ở phòng B5 đã phạm nội quy của khám đường. Về sau tôi được
biết rỏ hơn là anh này đã gởi quà với mấy lời nhắn cho một người quen ở phòng
tù nữ. Vụ trừng phạt ấy cứ lởn vởn ở trong đầu tôi suốt đêm. Tội nghiệp thằng
nhỏ đã bị đòn lại phải chịu đựng ướt lạnh suốt mấy giờ.
Hôm sau, khoảng
tôi đã phải thức giấc bởi tiếng kêu cứu từ phòng tù nữ:
-Báo
cáo cán bộ A5 có người bệnh nặng!
Tôi giật mình:
biết đâu lại là thằng nhỏ? Tiếng từ phòng trực hỏi lại:
-Nặng bao nhiêu
ký?
Tiếng kêu cứu từ
phòng nữ có vẻ khẩn thiết hơn:
-Báo cáo cán bộ,
phòng A5 có người sắp chết!
-Nghe rồi, đợi đó
giải quyết!
Chừng nửa giờ sau
tôi nghe có người nói chuyện ồn ào trước sân. Có lẽ cán bộ y tế đã đến. Rồi
cả khám đường yên ắng trở lại. Gần sáng tôi lại bị ông Đoàn đánh thức:
-Ông nghe gì
không?
Tôi lắng tai để
nghe. Trời ơi, rõ là tiếng kêu khóc thảm thiết của một người đàn bà:
-Con ơi con, sao
nỡ bỏ mẹ mà đi như thế con ơi! Con tôi chưa đầy ba tuổi đã biết gì đâu mà
phản động, đau đớn lắm trời ơi!…
Tôi giật mình thở
dài: Trời ơi, thằng nguỵ con!
Liền đó tôi nghe
tiếng nạt nộ:
-Để con bị sưng
phổi không chiụ lo báo cáo sớm, bây giờ không để người ta chôn cất còn khóc
gào đổ thừa cho ai?
Tiếp đó tôi lại
nghe nhiều tiếng nấc nghẹn ngào…
NGÔ VIẾT TRỌNG.
NGÔ VIẾT TRỌNG.
No comments:
Post a Comment