Tương Phố
|
|
 |
|
Sinh
|
|
Mất
|
|
Công việc
|
|
Trào lưu
|
Nữ lưu và văn học
|
Tương Phố tên thật: Đỗ Thị Đàm (1896 - 1973), là nhà thơ nữ Việt Nam, thuộc thế hệ văn học 1913
- 1932.
Tên tuổi của Tương Phố gắn liền với phong trào
"Nữ lưu và văn học", và bà đã có những tác phẩm được đánh giá cao như
"Giọt lệ thu"
(văn xuôi có xen thơ, 1923), "Tái tiếu sầu ngâm" (thơ,
1930), "Khúc thu hận" (thơ, 1931)...
Cuộc đời
Tương Phố sinh tại đồn Đầm, tỉnh Bắc Giang, nhưng nguyên quán của bà ở xã Bối Khê,
tổng Cẩm Khê, phủ Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.
Bà là con của ông Đỗ Duy Phiên và bà Nguyễn Thị
Yểm. Vừa lớn lên, bà ra Hà Nội học ở trường Nữ hộ sinh, sau bỏ dở, để
theo học Trường Nữ Sư phạm, nhưng khi tốt nghiệp, bà không đi dạy.
Bà có một cô em gái tên là Đỗ Song Khê, chính là người đã viết bài "Muốn
ăn rau sắng chùa Hương" dưới
bút danh Đỗ Tang Nữ nhắn gửi thi sĩ Tản Đà năm 1923.
Trong khoảng thời gian ở Hà Nội, bà gặp Thái Văn
Du (em ruột Thượng thư Thái Văn
Toản), một sinh viên trường thuốc, rồi họ thành vợ chồng năm 1915.
Một năm sau (1916), Tương Phố sinh con trai là
Thái Văn Châu, thì chồng bà (khi ấy đã là Y sĩ Đông Dương) phải
qua Pháp tham chiến trong cuộc chiến tranh Pháp-Đức (1914-1918). Khoảng cuối năm 1919, chồng bà bị bệnh
phổi phải trở về Huế, rồi mất vào mùa thu năm 1920 (ngày 25 tháng
7) khi bà còn đang học ở trường Nữ Sư phạm Hà Nội.
Tương Phố thuộc hàng nữ lưu tân tiến những năm 20
của thế kỷ 20. Bà bắt đầu làm
thơ vào khoảng những năm ông Du phải đi xa, và số
thơ này đều có chủ đề chung là nỗi nhớ mong chồng.
Sau khi chồng mất, năm 1923 (hoặc 1922) bà viết
một bài văn xuôi có xen 8 đoạn thơ lục bát và song thất lục bát,
mang tên là "Giọt lệ thu", được đăng báo năm 1928. Đây là tác phẩm
gây được tiếng vang trên văn đàn thời bấy giờ và cũng đã khơi dòng văn chương
lãng mạn sầu não trong văn học Việt Nam hiện đại[8]. Bởi nội dung bài là tiếng khóc thê
thiết của một người vợ trẻ (Tương Phố) chờ chồng suốt ba năm, nhưng khi chồng
(Thái Văn Du) về tới Huế, chẳng bao lâu thì mất. Đầu những năm 30, bài văn này
đã được một nữ dịch giả người Pháp dịch ra tiếng Pháp, được một số nhà phê bình Pháp chú ý.
Sau đó bà tiếp tục viết những bài văn thơ cùng
loại, đăng báo Nam Phong, về sau
được tập hợp thành các tập: Giọt lệ thu, Mưa gió sông Tương, Trúc mai...
Bà cũng từng làm thơ xướng họa với nhà chí sĩ Phan Bội Châu, thi sĩ
Đông Hồ.
Sau năm 1945,
Tương Phố vào sống ở Nha Trang rồi mất ở Đà Lạt vào ngày 8 tháng 11 năm 1973, thọ 77 tuổi. Bà được an táng
tại đồi Tương Sơn, TP. Đà Lạt. Hiện nay, ở thành phố cao nguyên này có một
đường phố mang tên bà.
Khóc thu hận
(Trích)
Chàng đi buổi thu sơ năm ấy,
Chàng đi, đi chẳng trở về,
Thu về, thiếp những tê mê dạ sầu!
Làng mây nước biết đâu nhắn gửi,
Khoảnh đất trời để mãi nhớ thương;
Vì chàng, chín khúc đoạn trường,
Vì chàng, trăm mối sầu vương tháng ngày.
Thu xưa khóc, thu này lại khóc,
Năm năm thu, mảng khóc mà già;
Người xưa khuất, cảnh cũ qua,
Non buồn nước lạnh, cỏ hoa tiêu điều.
Nỗi ly hận mây chiều gió sớm,
Tình tương tư khoảng vắng canh trường;
Gió mưa tâm sự thê lương,
Chỉ kim ai vá đoạn trường nhau đây!
...
(1931. Đăng trên tạp chí Nam Phong số
164-tháng 7 năm 1931)[15].
No comments:
Post a Comment