CUNG TIẾN VÀ "THU VÀNG" (Huỳnh Duy Lộc)

Cung Tiến và “Thu vàng”
Huỳnh Duy Lộc

Cung Tiến tên thật là Cung Thúc Tiến, sinh năm 1938 tại Hà Nội, thời học trung học đã học xướng âm và ký âm với hai nhạc sĩ nổi tiếng là Chung Quân và Thẩm Oánh. Ông có 2 bản nhạc viết năm 1953 khi mới 15 tuổi sớm được phổ biến rộng rãi là “Thu vàng” và "Hoài cảm". Từ năm 1957 tới năm 1963, ông du học ngành Kinh tế tại Úc và trong thời gian này đã ghi tên học các khóa về piano tại Viện Âm nhạc Sydney. Từ năm 1970 tới năm 1973, ông nhận được một học bổng cao học của Hội đồng Anh (British Council) để sang học Kinh tế học tại Đại học Cambridge của Anh và cũng giống như thời gian ở Úc, ông đã ghi tên học các lớp về nhạc sử và nhạc lý. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, ông định cư ở hải ngoại, dành nhiều thời giờ cho việc sáng tác, phổ nhạc những bài thơ và nghiên cứu về dân ca Việt Nam.

Ngoài 2 ca khúc đầu tay "Thu vàng” và "Hoài cảm” có giai điệu khá giống những ca khúc tiền chiến, những ca khúc ông sáng tác sau năm 1954 như “Hương xưa”, “Nguyệt cầm”, “Lệ đá xanh” thể hiện rất rõ ảnh hưởng của nhạc lý Tây phương, khó hát và khó cảm thụ đối với nhiều người, nhưng lại làm nên nét đặc sắc của nhạc Cung Tiến và xác lập vị thế rất riêng của ông trong nền tân nhạc Việt Nam.

Ca sĩ Quỳnh Giao cho rằng những sáng tác được coi là tâm đắc nhất của Cung Tiến không phải là những ca khúc được phổ biến rộng rãi nhất và được nhiều người yêu thích nhất. “Có lẽ Cung Tiến rất buồn khi người ta chỉ nhớ đến “Thu vàng” hay “Hoài cảm”, loại ca khúc sáng tác thời trẻ, theo ý ông, “như những bài tập”. Trong khi ấy, “Nguyệt cầm”, “Lệ đá xanh” hay “Mắt biếc”, “Vết chim bay” là những bài ông hài lòng. Đấy là chưa nói đến nhiều ca khúc đặc biệt nhất mà ít ai biết vì chẳng còn mấy ai dám hát như “Đi núi” hay “Hoàng Hạc Lâu” (Cô đơn trên đỉnh).

Vào thập niên 1970, những người trẻ tuổi ở miền Nam không biết nhiều về nhạc thuật đã rất yêu những giai điệu của ca khúc "Thu vàng" qua giọng hát của nữ ca sĩ Thanh Lan dù rằng phương Nam không hề có mùa thu mà chỉ có hai mùa mưa, nắng. Mùa thu của đất trời rất nhạt nhòa, nhưng tâm hồn của những người trẻ tuổi đã lãng đãng với sắc vàng của mùa thu trong bản nhạc của Cung Tiến:

"Chiều hôm qua lang thang trên đường
Hoàng hôn xuống, chiều thắm muôn hương
Chiều hôm qua, mình tôi bâng khuâng
Có mùa thu về, tơ vàng vương vương
Một mình đi lang thang trên đường
Buồn hiu hắt và nhớ bâng khuâng
Lòng xa xôi và sầu mênh mông
Có nghe lá vàng não nề rơi không?
Mùa thu vàng tới là mùa lá vàng rơi
Và lá vàng rơi khi tình thu vừa khơi
Nhặt lá vàng rơi, xem màu lá còn tươi
Nghe chừng đâu đây màu tê tái
Chiều hôm qua lang thang trên đường
Nhớ nhớ, buồn buồn với chán chường
Chiều hôm nay trời nhiều mây vương
Có mùa thu vàng bao nhiêu là hương”.
Ca khúc “Thu vàng” với giọng ca Thanh Lan thu âm trước năm 1975: https://youtu.be/nNltY7gHN1Q
Ca khúc “Thu vàng” với giọng ca Thanh Lan sau năm 1975 ở hải ngoại (trong album "Những mùa thu qua trên cuộc tình tôi" của Trung tâm Asia): https://youtu.be/IFLuobrHj8Y

Ảnh: Nhạc sĩ Cung Tiến