VẾT
HẰN MÙA XUÂN
Dì Sáu đang giúp bà Thái lượm những hạt cứt chuột, những hạt sâu
cùng những thứ khác lẫn lộn trong mấy thúng nếp thì Liên về. Cô gái với khuôn
mặt bầu bĩnh tươi như hoa, dựng chiếc xe đạp trước sân, hớn hở bước vào nhà nói
như khoe khoang:
- Chào dì qua chơi! Mạ với dì thấy chiếc xe đạp của con chưa?
Hai người đàn bà đều ngừng tay nhìn ra. Một chiếc xe đạp đàn bà
mới toanh láng coóng, sườn sơn màu tím óng ánh, ghi đông, vành, tăm đều sáng
choang.
- Trời! Chiếc xe của công chúa có khác! Cho dì mượn đi phố một
bữa đi!
Bà Thái ngắm nghía chiếc xe, mặt bà cũng tươi rói, hết nhìn Liên
lại nhìn dì Sáu hài lòng, hãnh diện:
- Mất của tôi gần ba chục thúng lúa đấy! Rứa là cô ưng chi tôi
cũng thỏa mãn cho cả rồi. Vô thay quần áo đi mà ra phụ mạ làm sạch sẽ ba cái
nếp để lo bánh trái cho rồi! Tết ni đình chiến chắc mấy thằng anh mi cũng về.
Tổ cha mi hai ngày nữa là lên mười tám rồi, phải siêng siêng lên cho mạ nhờ một
tí chứ!
Liên cười qua con mắt, nũng nịu nhìn mẹ:
- Thì con lo học chứ có lười nhác đâu nào! Mạ lo chuẩn bị quà
thưởng khi con đậu tú tài cuối niên khóa đó!
- Thì đã thưởng trước chiếc xe đạp rồi cô! Cô liệu hồn để trượt
vỏ chuối là chết với tôi đó chứ đừng nói!
Dì Sáu cười chung hòa niềm vui:
- Thì thưởng cho hắn một thằng dôn cao ráo đẹp trai, cháu có chịu
không?
Cô gái vẫn mặt tươi như hoa cười khúc khích:
- Con
không cần tới một thằng dôn cao ráo đẹp trai đâu dì! Con chỉ cần một anh chồng
xấu ỉn thôi.
Cả ba người cùng cười ròn rã. Dì Sáu hỏi:
- Mụ nội mi nói cái chi lạ đời rứa! Răng không ưng chồng đẹp mà
lại ưng chồng xấu nói cho dì nghe thử coi!
Liên lại cười khúc khích:
- Dì không nghe người ta nói “củi nè dễ nấu chồng xấu dễ sai” đó
sao? Con dại gì mà lấy chồng đẹp!
Dì Sáu cười nghiêng ngửa:
- Thì ra con nhỏ tinh ranh tới rứa là cùng! Cho hắn bấp một thằng
chồng hay đặp vợ cho biết mặt!
Bà Thái cũng cười ròn rã:
- Tổ cha mi nói rứa có chó mà dám ưng mi! Coi chừng ở quá đó nghe
con!
- Ở quá con cũng không sợ. Ở với ba với mạ lo chi!
Liên vừa nói vừa nhí nhảnh đi vào phòng của mình. Dì Sáu nhìn
theo cười:
- Hắn tuổi Tân Mão phải không chị? Mới nhỏ chút xíu đó mà! Hèn
chi lớp mình mau tra cũng phải.
- Có thư đi thư lại rồi đó dì! Thấy cái thằng cũng hiền lành dễ
thương!
- Chị không la hắn à?
- La
mần chi! Trước mình răng thì chừ hắn rứa! Nhưng mình cũng phải ngó chừng chừng
cho hắn chứ! Tôi chỉ ớn ớn mấy thằng lường gạt thôi. Nói cho cam quả, con ni
cũng ngộ thiệt. Từ ngày đẻ hắn ra trong nhà cứ ăn mần nên phơi phới. Học hành
thì chuyên đứng nhất đứng nhì, năm mô cũng có phần thưởng. Cha hắn cưng lắm,
muốn chi được nấy mà!
- Hắn
dễ thương quá đi chứ! Thằng mô mà gặp hắn thiệt là có phước!
Hai
người đang vui vẻ bàn tán thì Liên đã thay xong quần áo, chạy vụt ra phụng phịu
đưa cả hai tay đấm thùm thụp vào lưng bà Thái.
- Ồ, cái con! Mi mần cái chi rứa?
- Mạ
tầm bậy lắm! Mạ đọc chùng mấy cái thư của con hết trơn rồi phải không? Trong
phòng con ngoài mạ ra ai vô được?
Cả ba người lại cùng cười ròn rã. Bà Thái nhìn con gái âu yếm:
- Thì mạ phải kiểm soát chứ lỡ gặp thằng mô ba láp hắn dụ dỗ con
mạ dắt đi mất mạ biết mần răng? Nói rứa chứ con của mạ đứa mô mà dụ dỗ được!
- Lần sau cấm mạ không được coi chùng thư riêng của con nữa đó!
Dì Sáu nhìn cái cảnh hạnh phúc tràn trề của hai mẹ con mà thèm
khát. Chồng dì, ông Hữu, tập kết ra Bắc biệt tăm đã hơn mười năm rồi. Con Lý,
đứa con gái của dì và ông Hữu kém Liên một tuổi, học hành chưa tới đâu hết phải
bỏ ngang. Sau này dì cũng có thêm một thằng nhỏ nữa giờ đã lên sáu, không rõ
cha nó là ai. Cuộc sống của mấy mẹ con dì chưa lúc nào được thoải mái cho lắm.
Bà Thái là chị con ông bác của dì vốn rất thương dì nên vẫn hay giúp đỡ dì
nhiều mặt. Hai chị em qua lại với nhau khá tâm đắc. Dì nhìn hai mẹ con bà Thái
rồi bất giác thở dài:
- Con gái chỉ ở với cha mẹ được một thời. Mai mốt là con người ta
rồi đó.
Lời
nói của dì Sáu như là một cái đánh động nhẹ vào tâm tư bà Thái. Bà Thái quay
lại nhìn người em họ rồi lại nhìn Liên. Thình lình bà ôm lấy Liên hôn lên tóc,
lên má, lên cổ nàng tới tấp. Nước mắt bà trào ra ràn rụa trước sự ngơ ngác của
dì Sáu. Giọng bà thổn thức nấc lên:
- Mai
mốt con đi lấy chồng rồi mạ ở với ai đây?
Cặp
mắt nai của Liên cũng mở lớn tròn xoe long lanh nước. Nàng cũng ôm chầm lấy mẹ
rồi sau đó gục mặt vào vai mẹ. Bà Thái lại nghẹn ngào:
- Con khoan đi lấy chồng đã nghe! Con đi lấy chồng rồi thì mạ ở
với ai đây?
Dì Sáu sững sờ rưng rưng nước mắt lặng người chốc lát trước hoạt
cảnh ấy. Sau đó dì làm tỉnh lên tiếng:
- Cái
chị ni vô duyên thiệt! Con gái lớn ai không lấy chồng? Mà đã có chi mô nà? Gả
hay không đều còn do mình mà! Hắn đi lấy chồng thì chị ở với anh Thái chứ ở với
ai nữa!
Một chốc sau hai mẹ con buông nhau ra, mắt người nào cũng đẫm lệ.
Dì Sáu vươn vai đứng dậy cười:
- Ngồi
ngó hai người tôi cũng mệt. Thôi, hai mạ con làm với nhau đi, tôi về!
*
Ông Thái trước đây đã từng làm Đại Diện xã. Ông là người kiến
thức rộng, có đạo đức,làm việc gì cũng có lý có tình nên rất được lòng người.
Bây giờ ông đã thôi việc nhưng mọi người, kể cả lớp có chức sắc trong xã lúc
nào cũng tỏ ra trọng vọng kính mến ông. Những việc làm lớn nhỏ liên can đến
chuyện an ninh thôn xã, phát triển văn hóa, quân cấp ruộng đất, cúng tế hàng
năm... những người gánh vác công việc lúc nào cũng thỉnh hỏi ý kiến ông. Những
mối bất hòa, những vụ xung đột gia đình hay xóm giềng với nhau, dù không còn
làm việc, hễ ông đứng ra dàn xếp thì thế nào cũng yên.
Cúng giao thừa xong, ông Thái toan đi ngủ bỗng nhiên ông cảm thấy
có gì hơi khác trong tiếng pháo nổ như mọi năm. Ông lắng tai và ngạc nhiên nghe
những tiếng nổ lạ có thể không phải là tiếng pháo. Không lẽ lại có bắn nhau? Cái tin hưu chiến
đã được loan đi rộng rãi cho đồng bào yên tâm ăn tết mà! Ông áy náy không thể
nào ngủ được. Đến khi nghe thêm nhiều tiếng nổ lạ một vài nơi nữa, ông Thái mới
đoan quyết đấy là tiếng súng. Ông liền tìm cách liên lạc với xã để biết tình
hình.
Sau
khi ra ủy ban xã, ông Thái liền nhắn về nhà cho biết tình hình đang xấu lắm,
ông chưa thể trở về liền được. Nếu có ai tới thăm hỏi ông cứ bảo là ông đi thăm
viếng ai trên phố.
*
Sáng
mồng một tết thì cả xã nhốn nháo về tin Cộng Sản đã kéo về khắp nơi. Thế là sau
đó chẳng ai còn bụng dạ xuất hành chúc tết họ hàng chung quanh. Mọi người đều
lăng xăng lo cất giấu hoặc thủ tiêu những thứ gì trong nhà có liên can đến binh
lính và chính quyền miền Nam như bức hình chụp, giấy tờ, quần áo giày mũ... Và
Cộng Sản đã kéo về làng thật. Ngoại trừ những căn nhà ven quốc lộ 1, nhà nào
cũng có vài ba anh bộ đội đến trú đóng. Bà Thái đang hồi hộp nhìn ra đường thì
thấy bốn người lính Cộng Sản đi vào nhà bà. Ba người trẻ mang súng dài tỉnh bơ
đến thẳng thềm hiên nhà lớn, cởi ba lô và súng ra ngồi xuống nghỉ. Có lẽ họ
đang mệt. Những nhà theo kiểu cổ, trừ khi có cúng giỗ tiệc tùng, ít khi người
ta mở cửa nhà lớn. Mọi người trong nhà vẫn vô ra bằng cửa nhà lều. Người thứ
tư, một người trung niên mang súng ngắn, tỏ vẻ đã hiểu biết thói tục ở đây,
bước tới cửa nhà lều gọi:
- Anh
chị Thái ơi, em là Trí đây, anh chị có nhớ em không?
Qua giây phút lo sợ, ngỡ ngàng, bà Thái mừng rỡ bước ra chào hỏi
người em họ của chồng. Ông Trí là em con ông cậu ruột của ông Thái, tập kết ra
Bắc năm 1954. Sự có mặt của một người bà con trong toán người xa lạ mà xưa nay
gia đình bà vẫn coi như là thù địch làm bà Thái đỡ lo hơn nhiều. Bà niềm nỡ săn
đón:
- Trời ơi, không ngờ còn gặp lại được chú Trí! Chú khỏe mạnh
không? Có vợ con rồi chứ chú? Anh Thái vẫn nhắc đến chú hoài! Sáng ni anh Thái
lên phố chúc tết mấy người quen không biết răng tới chừ chưa thấy về!
- Tình
hình lộn xộn thế mà anh không ở nhà à? Chị có biết bây giờ anh đi đâu không?
Nguy hiểm lắm đó nghe!
- Thôi, ông đi mô rồi ông cũng lo về. Chừ mời chú và mấy anh em
vô nhà nghỉ ngơi. Chắc mấy chú cũng đói bụng rồi, tôi dọn cơm cho mấy chú ăn
nghe!
Ông Trí vui vẻ tự nhiên bước vào ngồi xuống cái giường lèo:
- Để
họ nghỉ ngoài đó được rồi. Còn cơm nước lo chi chị! Bộ đội bác Hồ đến dân vui, đi dân nhớ, ở dân
thương, đến đâu nhân dân cũng lo cho đầy đủ cả làm sao mà đói! Em tới đây mục
đích chính là thăm anh chị. Sau nữa là xin cho mấy anh em ở tạm vài hôm. Rồi
tụi em cũng phải lo đi tiếp thu những chỗ khác. Anh em đàng hoàng lắm, không có
phá phách như bọn lính ngụy đâu! Chị đừng lo lắng chi cả!
- Thôi, chốc nữa nói chuyện tiếp. Chừ chú nói mấy anh em rửa tay
để ăn cơm, tôi đi dọn ra đây!
- Cứ thủng thẳng đã chị, à, mấy cháu đi đâu mà chẳng thấy cháu
nào hết?
- Khi đêm tụi nó ham chơi thức khuya quá chừ còn ngủ đó chú!
Cơm dọn ra, một mâm thịt chả cá canh phủ phê. Ông Trí cùng mấy
chú bộ đội ăn uống rất thiệt tình. Họ vừa ăn vừa huênh hoang nói về những bước
hành quân kỳ diệu của họ. Những món ăn khoái khẩu làm cho thực khách càng nói
cười vui vẻ cởi mở thêm. Với bà Thái, mấy chú bộ đội cứ một điều thưa mẹ hai
điều thưa mẹ rất thân mật. Bầu không khí lo lắng nghi kỵ trong nhà cũng dần
loãng đi. Chốc sau, bà Thái vào phòng kêu chị em Liên và Thảng ra chào ông chú
họ và mấy anh bộ đội. Cả hai đều đã thức dậy từ sớm nhưng thấy người lạ vào nhà
nên cố nằm nín trong phòng. Thấy mẹ gọi, Liên rụt rè đẩy em đi trước.
- Thưa
chú! Chào mấy chú bộ đội!
- Ối
chao! Mấy cháu của chú ngoan thế này à!
Lập tức, ông Trí bước lại ôm lấy thằng Thảng mà hôn hít tới tấp.
Thằng nhỏ từ khi lên mười tuổi đã xa hẳn kiểu biểu lộ tình cảm nồng nàn thắm
thiết đó, đâm ra ngượng ngập, lúng túng, thụ động. Liên trố mắt ngạc nhiên rồi
cũng lúng túng thối lui một bước. Liên sợ ông Trí cũng hôn nàng như hôn Thảng.
Bà Thái cũng ngạc nhiên cảm động vì cử chỉ của người em họ chồng. Bà mừng vì
như thế, những người trong gia đình bà, ông Thái và hai đứa con đi lính chắc
không đến nỗi nào. Bà có chút ân hận vì lâu nay nghe chồng mà bà đã hiểu lầm về
người Cộng Sản. Tình cảm họ chan chứa mặn nồng như thế mà bảo họ vô tình thì
đúng là đặt điều! Mấy chú bộ đội hình như chẳng quan tâm tới chuyện đó. Họ chỉ
cười chào lại Liên và Thảng rồi tiếp tục ăn.
Ông Trí vừa ăn vừa nói:
- Anh chị có hai cháu dễ thương quá! Tương lai của đất nước đấy!
Bác Hồ nói "kế hoạch trăm năm không gì hơn là trồng người", đào tạo
nuôi dưỡng ở lứa tuổi này thì không chê vào đâu được.
Bà Thái sung sướng hãnh diện cười với hai con:
- Các con nghe chú nói đó, phải gắng học thêm lên nữa!
Bữa ăn gần xong, một anh bộ đội nhìn chiếc xe đạp của Liên rồi
khen:
- Chiếc xe trông hết sẩy!
Mọi
người đều nhìn theo và thay nhau khen. Liên nghe như vậy vẻ sung sướng hãnh
diện lộ ra mặt. Một anh bộ đội hỏi:
- Chiếc xe này của ai mà sang quá vậy mẹ?
Bà Thái hãnh diện trả lời:
- Xe sắm cho cháu Liên đi học đó.
Ở đây lên tới trường Đồng Khánh xa lắm mấy chú!
- Dạ, chúng con cũng có nghe nói đến trường Đồng Khánh Huế nữ
sinh đẹp lắm. Nghe nói ở đó cũng có nhiều nữ sinh tham gia mấy đội quyết tử của
ta chống ngụy quyền gắt gao lắm cơ!
Ông Trí nhìn Liên hỏi:
- Cháu có thấy hoạt động của mấy đội quyết tử ấy không? Cháu có
ủng hộ hay tham gia với họ lần nào chưa?
Liên ngơ ngác ngây thơ trả lời:
- Làm gì có! Cháu chưa bao giờ thấy đội quyết tử nào hoạt động ở
trường Đồng Khánh cả.
Ông Trí vội nói:
- Hoạt động mật, người ta không phổ biến đâu!
Một
anh bộ đội ngập ngừng trở lại chuyện chiếc xe đạp:
- Được đi chiếc xe như thế chắc thích lắm nhỉ! Cô Liên cho chúng
tôi mượn tập đi thử chốc lát được không?
Câu
nói bất ngờ làm cho Liên tắt mất vẻ cười. Nàng bối rối đưa mắt nhìn mẹ. Bà Thái
vốn biết tính con mình rất cưng quí xe. Bình thường, Liên ít khi cho ai mượn xe
huống bây giờ xe mới, mà lại đòi tập nữa mới khó chứ! Tuy thông cảm với con gái
nhưng bà cũng nghĩ tới những khó khăn hiện tại của mình. Sợ con làm mất lòng
mấy chú bộ đội, bà cười giả lả:
- Tập
chốc lát cũng được, nhưng cẩn thận giùm một chút kẻo cháu nó nóng ruột, xe mới
sắm chưa đi.
Bà Thái nói thế rồi nhìn ông Trí chờ đợi một câu nói ngăn cản hay
một lời dặn nào đó. Nhưng ông Trí chưa nói gì thì mấy chú bộ đội đã hồ hởi
nhanh nhẹn dắt xe ra sân. Liên nhăn mặt kéo Thảng ra theo ngồi coi. Ông Trí vẫn
ngồi uống nước ăn mứt ở bàn ăn.
Sau khi đã dọn dẹp mâm chén xong, bà Thái đến ngồi đối diện với
ông Trí:
- Chú Trí cưới vợ lâu chưa?
Được mấy cháu rồi?
- Em cưới
vợ năm 1957, vợ em người Sơn Tây, đã được ba cháu gái, đứa lớn nhất mới 11
tuổi.
- Rứa chú có đem theo vô đây không?
- Giờ
thì chưa, nhưng chậm lắm là cuối năm nay. Giải phóng xong miền Nam em phải đem
vô chứ.
- Nì,
chị em tôi hỏi thiệt nghe, như tôi có thằng Long thằng Đạt đi lính quốc gia có
can chi không?
- Thì
chị biết mấy cháu ở đâu kêu về là xong. Cách mạng khoan hồng lắm, bác Hồ và
Đảng nhân ái lắm chị, chị đừng lo chi cả.
- Như
anh Thái trước đây có làm Đại Diện xã nhưng nghỉ lâu rồi có bị tội lệ chi với
cách mạng không chú?
-
Không sao đâu, chị biết anh ở đâu cứ kêu về là yên chí chứ lo gì!
- Chú bảo đảm cho anh ấy được chứ!
- Được
quá đi chứ chị! Anh ấy là anh của em mà! Cái tình nghĩa của phe dân chủ mình nó
thắm thiết sâu đậm lắm chị à! Có em đây chị cứ yên chí mà gọi anh về. Bác và
Đảng bao giờ cũng thương dân như con đỏ chứ đâu có vô tình vô nghĩa như bọn đế
quốc chỉ biết bóc lột, đàn áp, giết chóc mà ngại! Chị phải mọi cách kéo anh về
càng sớm càng tốt. Mười đời không rời cánh tay, em lo cho anh ấy lắm. Bây giờ
em phải đi họp một chốc. Hi vọng khi em trở lại thì gặp anh ở nhà.
Bà
Thái càng ân hận về những hiểu lầm lâu nay của mình. Thế mà bảo con tố cha, vợ
tố chồng, thậm chí còn nói đến chuyện chôn sống người nữa, toàn đặt điều hết!
Ông Trí ra dặn dò mấy chú bộ đội mấy lời gì đó rồi đi.
Ông Trí vừa đi khỏi, Liên liền vào nhà với vẻ bực bội, nói với
mẹ:
- Mạ nói họ trả xe lại giùm con đi! Họ tập té lên té xuống trầy
trợt hết mạ ơi! Xe mới lấy về chưa kịp đi thì gặp như thế thiệt rầu thúi ruột.
Bà Thái giải thích với Liên:
- Họ cũng như khách, người ta tốt với mình mình phải tốt lại!
Đừng làm mất lòng họ không hay mô! Cha con đang ở thế kẹt lắm. Họ ở đậu vài bữa
rồi họ đi thôi con ơi.
Liên cười méo mó:
- Chợt chạt móp méo nhiều rồi mạ! Khi kia để tết xong rồi lấy về
cho rồi!
- Đừng nói nữa con, cầu cho cha con và mấy anh con yên lành là
được rồi. Con đậu tú tài xong mạ mua cho chiếc khác. Chừ con ra kêu em vô ăn
uống mà ngủ cho sớm.
Nói xong, bà Thái đi thắp một lượt tất cả các bát nhang. Sau đó,
bà dọn ra giữa bức phản một mâm bánh thịt và mấy dĩa mứt, lấy lồng bàn đậy lại.
Khi trời đã khá chiều, mấy chú bộ đội vẫn thay nhau tập xe như tranh thủ thời
gian. Bà Thái tươi cười ra sân nói với họ:
- Mấy chú tập xong đói bụng cứ vô giở lồng bàn có sẵn đồ ăn đó,
cứ tự nhiên coi như người trong nhà, đừng ngại chi hết.
- Dạ, chúng con cám ơn mẹ!
*
Một
hiện tượng mà người dân không thể nào hiểu nổi là bộ đội Cộng Sản đóng khắp
trong xã thế mà trên quốc lộ 1 xuyên qua xã, lính Mỹ dùng xe di chuyển qua
lại đều đều vẫn tuyệt nhiên không có một
cuộc đụng độ xảy ra. Rõ ràng là quân hai bên đều trông thấy nhau cả mà! Không
biết cái tình trạng này còn kéo dài tới bao lâu nữa?
Bà Thái mỗi ngày mỗi nôn nóng lo sợ thêm. Ông Thái vẫn biền biệt
không nghe tin tức. Mấy ký thịt heo, mấy thẩu dưa món, bốn năm con gà choi và
bốn ổ trứng gà đã đi trọn rồi. Ban đầu bà cũng tưởng họ ở đậu vài hôm là cùng,
nào ngờ cả tuần rồi vẫn không có chi thay đổi. Ông Trí ngày nào cũng đi họp một
hai lần. Thỉnh thoảng cũng có vài người đi công tác đâu đó. Mấy chú bộ đội trẻ
cứ rảnh rỗi lại thay nhau hành hạ chiếc xe đạp của Liên. Lúc này Liên cũng phó
mặc ra sao thì ra, không cần để tâm tới nữa. Những ngày sau này ông Trí luôn
luôn thúc giục bà Thái tìm cách kiếm chồng về. "Nếu anh ấy không chịu về,
tôi không bảo đảm được", ông Trí nói.
Rồi một buổi sáng bà Thái thấy toán bộ đội có vẻ nhốn nháo. Hẳn
có chuyện gì xảy ra? Họ hấp tấp sửa soạn hành trang. Sau đó ông Trí với hai
người vội vã mang cả đồ cá nhân ra đi. Chỉ có chú bộ đội Minh con người trông
nghiêm nghị, ít nói ít cười nhất ở lại. Trước khi đi, ông Trí cũng dặn kỹ người
trong nhà từ giờ phút này đừng đi đâu hết. Bữa cơm trưa rồi bữa cơm tối bà Thái
đều mời Minh cùng ngồi với gia đình nhưng hôm nay thấy anh ta chẳng thiết tha
chi đến chuyện ăn uống. Có lẽ anh ta đang có vấn đề căng thẳng trong đầu. Thấy
Minh chỉ một mình, bà Thái tò mò muốn gợi chuyện nhưng không thể nào cậy môi
anh ta được. Anh ta cứ chăm chú hướng mắt ra đường. Tới chạng vạng vẫn chưa
thấy một ai về.
Mãi tới khi thấy mấy bóng đen xăm xăm bước vào ngõ, bà Thái kêu
lên:
- À, mấy chú đã về đó rồi!
Nhưng không phải. Hai người đang tiến vào sân cũng mặc đồ bộ đội
nhưng đều là người lạ. Họ tiến thẳng tới trước mặt bà Thái nói giọng nghiêm
nghị:
- Lệnh của ủy ban, mời ông Thái sang trường học xã họp ngay bây
giờ!
Bà Thái lo lắng trả lời:
- Dạ ông Thái nhà tôi đi chúc tết rồi kẹt mô đó tới nay chưa về
đến. Có chú Minh ở đây lâu nay biết rõ đó.
- Nếu ông Thái đi khỏi, xin cho cô Liên đi họp thế vậy!
Một trong hai người quay lại nói với tên Minh:
- Đồng chí cũng thu xếp lên đường. Anh em ai còn sót gì mang cho
họ luôn!
Bà Thái ngạc nhiên sao không mời mình đi họp thế chồng mà lại mời
Liên? Mà những người này sao lại biết tên của Liên?
- Dạ cháu nó còn dại biết chi mà họp với hành! Tha cho cháu có
được không?
- Bà hiểu cho đây là lệnh của ủy ban! Xin mời cô Liên ra ngay
cho. Chúng tôi không có thì giờ nhiều!
- Dạ thôi được, để tôi đi họp thế cho cháu.
- Không được! ủy ban chỉ mời cô Liên, không mời bà!
Bà
Thái đang lúng túng thì ông Trí từ ngoài đi vào. Bà Thái mừng quá đến đón ông
lại:
- May quá, có chú về. Mấy anh này mời cháu Liên đi họp, tôi xin
đi thế mấy anh không chịu. Nhờ chú nói giùm một tiếng.
- Không được đâu! Ai có việc nấy. Người ta mời ai thì đi nấy,
chết chóc chi đâu mà sợ. Tôi cũng đang có việc của tôi đây.
Bà Thái nghe cái giọng của người em họ chồng không còn ngọt ngào
lễ phép với mình như những ngày trước đây thì lo lắm:
- Rứa thôi để tôi cùng đi với cháu nghe chú.
Không biết ông Trí có nghe lời bà Thái không. Ông không trả lời
mà chỉ lúi húi tìm cái gì đó tại chỗ ông nằm mấy bữa nay. Anh bộ đội truyền
lệnh dứt khoát:
- Cô Liên đi một mình được rồi, mời cô ra mau. Còn bà, đừng bước
ra khỏi nhà!
Liên mặc bộ đồ bộ màu tím mới may lững thững đi ra. Bà Thái cầm
tay con nhưng không nói gì. Từ khi nghe kêu tên mình tới giờ Liên không hề nói
một lời. Khi ấy ông Trí có lẽ đã làm xong việc mình, bước lại nói với bà Thái:
- Để
nó đi kẻo người ta chờ kìa. Nó là con chị mà cũng là cháu tôi, tôi cũng biết lo
cho nó chứ. Nó qua trường học nghe năm điều ba chuyện rồi về có gì mà bịn rịn
như ra Hà Nội không bằng!
Bà Thái đứng nhìn bóng dáng mảnh mai của đứa con gái yêu đang
theo mấy người bộ đội ra cửa. Bà rưng rưng nước mắt rồi bỗng chạy vụt vào nhà.
Chốc sau bà quay trở ra, chạy theo những người đang đi.
- Chú Trí! Chú Trí ơi!
Ông Trí đang đi quay mặt lui:
- Gì đó nữa? Lôi thôi mãi!
Bà Thái cầm một cái áo len và một gói hạt dưa trao cho ông Trí:
- Nhờ
chú đưa cái áo cho cháu Liên mặc thêm kẻo sương xuống lạnh và gói hạt dưa ni để
nó cúp đỡ buồn.
- Chị làm như đưa tiễn con lên tàu. Tôi chịu thua chị. Thôi nghe.
Bà Thái có cái cảm tưởng đưa con lên tàu thật. Trường học chỉ
cách nhà bà không tới năm trăm thước mà ngỡ như cách trở quan san. Bà nhìn theo
bước chân đứa con gái. Hình như Liên cũng cố tình bước nhín nhín vì sợ chóng
hết quãng đường. Khi những bóng người đã khuất hẳn trong màn đêm bà Thái mới
trở vào ngồi thừ ra trước thềm cửa. Ông Thái biệt tin cả chục ngày bà không lo
lắng bằng việc đứa con gái đang đi họp ở trường học. Khi bà vào nhà thì thấy
thằng Thảng đang nằm chèo queo ngủ trên chiếc giường lèo. Bà chụp mấy con muỗi
đang bu cắn con rồi ghé ngồi xuống phần giường còn trống dưới chân nó, mỏi mệt
dựa nghiêng đầu vào thanh lèo giường, chờ con gái về.
*
Bà
Thái bỗng gật đầu một cái rồi tỉnh thức. Thời gian này hay mất ngủ, mệt người,
bà đã ngủ gục một giấc khá dài. Bà đứng dậy nhìn đồng hồ: 3 giờ khuya. Bà Thái
hoảng hốt chạy lại đánh thức thằng Thảng:
- Dậy con ơi ! Đi với mạ qua coi thử chứ giờ chừ mà con Liên chưa
về, họp hành chi lạ rứa! Mạ nóng ruột quá!
Thằng Thảng bừng mắt ngồi dậy nhưng ngại ngùng:
- Đi
giờ này hắn bắn chết! Mạ không thấy mấy người chết rồi đó à? Chắc là chị Liên
qua ngủ lại nhà dì Sáu chứ gì!
Bà Thái bực bội:
- Tiếc giấc ngủ thì ngủ tiếp đi! Mi không thương hắn thì tau đi
tìm một mình.
Bà Thái bưng cây đèn bóng thắp dầu nhỏ bước ra khỏi nhà. Thằng
Thảng lật đật chạy theo mẹ. Bưng đèn theo chỉ có mục đích chứng tỏ sự ngay
thẳng không mờ ám trong việc đi đêm chứ thật ra lúc đó dù trăng mờ cũng thấy
đường được. Khi nhìn được khu vực trường học, bà Thái ngạc nhiên không thấy đèn
đuốc chi cả. Bà nôn nóng bước thật nhanh. Ngọn đèn trên tay tắt mất nhưng bà
cũng không ngần ngại, càng bước mau hơn.
Bấy lâu nay vẫn có một số bộ đội, cán bộ làm việc ở đây, sao bây giờ
chẳng thấy ai canh gác ngăn cản chi cả? Tới gần, hai mẹ con thấy có nhiều ghế
bàn để ngổn ngang trước sân trường nhưng tuyệt nhiên không có một bóng người.
- Đi qua nhà dì Sáu ngay!
Nhà dì Sáu cách trường học chừng 100 thước. Hai mẹ con lại lật
đật tới nhà dì Sáu, đấm cửa thình thịch:
- Dì Sáu ơi! Dì Sáu ơi! Con Liên có ngủ lại nhà dì không?
Dì Sáu nghe tiếng vội vàng nhảy dậy xô cái cửa cho hai mẹ con
vào, không kịp tìm diêm bật đèn, dì nói liền:
- Con Liên không về nhà à, tội nghiệp chưa? Rứa thì họ đem đi
rồi, đem đi mô đó không biết. Khi khoảng 1 giờ khuya họ dắt đi hết không còn
một người. Hèn chi em có nghe một ông mô đó nói lớn "không bắt được lão
thì cũng phải làm cho lão đứt ruột nát gan ra ...". Dám họ nói anh Thái
lắm! Em mới vô nằm được một chút chứ
mấy!
Nghe đến đây bà Thái liền nằm lăn xuống nền nhà mà kêu khóc:
- Trời ơi! Con tôi nhỏ dại
tội tình chi mà đem đi mô rứa hỡi trời!
Thằng Thảng sửng sờ đứng ngây người không phản ứng. Dì Sáu thì
hoảng hốt nhào tới ôm bà Thái đỡ dậy và khuyên:
- Bình tĩnh chị ơi, con Liên còn nhỏ dại vô tội họ không làm chi
hắn mô mà sợ. Chắc ngày mai họ cũng thả về thôi.
Nhưng bà Thái vẫn tiếp tục lăn lộn khóc lóc:
- Liên ơi là Liên! Chừ mạ
biết con ở mô mà tìm...
Dì Sáu biết lòng thương của người chị họ mình đối với đứa con gái
hơn ai hết. Dì cứ ngồi ốm lấy người chị mà an ủi dỗ dành. Dì chẳng buồn đi tìm
hộp diêm để châm đèn nữa, dì không muốn bà Thái thấy trên mắt mình cũng có hai
ngấn lệ.
*
Khi tình hình đã khá yên, ông Thái mới trở về nhà. Nhưng ông
khựng lại khi thấy thằng Thảng ra đón ông không có một nụ cười.
- Mạ mô rồi? Chị Liên mô rồi?
- Chị Liên họ bắt đem đi rồi. Còn mạ khóc từ khi qua nhà dì Sáu
tới giờ. Dì Sáu và con mới đưa mạ về hồi sáng. Mạ hiện đang nằm khóc trong nhà.
Mặt
ông Thái chuyển sang tái ngắt. Ông đã quá hiểu về những con người Cộng Sản. Ông
đau đớn nghĩ tới đứa con gái thơ dại của mình. Thôi, thế là hết. Xưa nay, mỗi
khi Cộng Sản đã rớ tới ai thì kẻ đó không mất xác cũng mất hồn. Trên đường về
nhà, ông đã nghe tin nhiều người có máu mặt ở thôn xã đã bị chúng bắt đem theo
trong khi rút lui. Nhưng ông không hề tưởng tượng rằng đứa con gái của ông cũng
chung số phận ấy. Ông đi như chạy vào nhà.
*
Cả mấy tháng sau trong xã hoàn toàn chưa ai được nghe chính xác
tin tức về số phận những người bị bắt. Có tin đồn là một số bị giết và một số
lại đi theo Cộng Sản. Gia đình ông Thái vẫn hi vọng Liên ngây thơ vô tội chắc
không đến nỗi bị hại. Bà Thái không lúc nào quên nghĩ đến đứa con gái
mình. Ngày nào bà cũng thắp hương khấn
vái cầu nguyện ông bà giúp đỡ phù hộ cho con mình trở về. Gần như đêm nào bà
cũng có khóc. Bà ân hận vì mình không can đảm giữ Liên lại đừng cho đi họp hay
ít nhất cũng cương quyết theo chân Liên đến chỗ họp. Không lý người ta dám bắn
mình lúc đó? Bà ân hận vì đã quá tin tưởng vào những lời phỉnh gạt của người
cán bộ em họ chồng mình. Ngày nào bà cũng vào lau chùi trong phòng Liên và
không cho ai làm thay đổi một cái gì hết. Đến đôi tấc, bộ áo quần Liên thay lúc
ra đi bà vẫn để chỗ cũ, không đem đi giặt. Lúc này bà hay ngủ tại giường của
Liên.
Rồi tin dữ cũng chính thức đến với gia đình ông Thái. Khoảng nửa
năm sau, khi Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa phát hiện một số hầm chôn người tập thể
do lính bác Hồ thực hiện tại quận Phú Thứ, người ta cho khai quật để cải táng.
Trong số nạn nhân, người ta đã chính xác nhận ra Liên. Khi gia đình nhận được
tin báo, bà Thái ngất xỉu đi mấy phút. Bà không thể tưởng tượng nổi. Hồi còn
trẻ, bà đã nghe mấy người từng chứng kiến kể lại vài vụ chôn sống. Người thì bị
đánh cho ngất xỉu rồi đẩy xuống hố mà dập đất lên, đó là lúc người ta muốn giải
quyết nhanh. Người thì dùng sức mạnh ép đứng xuống một cái lỗ sâu mà dập đất
lên ngang bụng, ngang ngực, hay ngang cổ tùy ý thích của cán bộ lãnh đạo. Những
người bị chôn sẽ năn nỉ khóc lóc van xin cho đến khi nào không còn nói được.
Phần thân thể bên dưới của người đó sẽ tê dại nhanh chóng dưới sức ép của đất,
mạch máu không còn lưu thông được, sau cùng đều chết. Đây là cách giết mà vừa
trả thù, vừa thưởng thức. Một cách khác nữa rùng rợn hơn nhiều, gọi là xác chết
đội mồ. Người ta đào một cái lỗ cạn, dùng sức đẩy nạn nhân còn đang khỏe mạnh
xuống rồi dập phủ kín một lớp đất rất mỏng.
Nạn nhân sẽ ọ ọ lên mấy tiếng giống như bò rống, chỗ đất mới đắp nứt nứt
ra rồi cái đầu người phủ đầy đất thò lên tưởng như xác chết đội mồ. Những người
chung quanh cứ cười nói thỏa thích chờ cho nạn nhân hồi sức được phần nào rồi
áp lại dập đất lần khác. Đến khi nào nạn nhân lã người chịu nằm yên dưới lớp
đất phủ là xong. Nghe nói không có nạn nhân nào ngoi dậy được lần thứ ba. Ngày trước nghe kể như thế nhưng bà đâu có
tin! Bây giờ thì những nạn nhân lại có
nhiều người bà từng gần gũi, quen biết, có luôn cả người thân yêu nhất đời của
bà nữa! Bà tưởng tượng ra những nỗi đau đớn quằn quại của đứa con gái mình mà
rùng mình thon thót. Bất giác bà nhớ tới câu mà theo ông Trí là của bác Hồ, ba
mẹ con bà đã nghe trong dịp tết vừa rồi "kế hoạch trăm năm không gì hơn là
trồng người". Con người cả đời hiền lành không biết chửi bới ai một câu
bỗng nghiến răng rít lên:
- Mụ cô cha hắn chứ trồng người! Té ra trồng người là chôn sống
người!
*
Sau khi cải táng cho con, bà Thái ngã bệnh kéo dài cả năm.
Khi
lành bệnh, tính khí bà trở nên thất thường. Nhiều khi bà ngồi cả buổi để nhìn
lên bàn thờ người con gái. Hình như đôi mắt yếu kém của bà vẫn nhìn thấu suốt
qua tấm vải đỏ phủ trên khung ảnh mang gương mặt ngây thơ bầu bĩnh tươi như hoa
của cô gái. Những giọt lệ cứ bò trên đôi má nhăn nheo của bà. Nhiều khi đang
làm việc gì bà bỗng ngưng lại, thở dài: Bác Hồ nhân ái lắm, bác thương dân như
con đỏ, kế hoạch trăm năm không gì hơn là chôn sống người!
Từ ngày mất Liên, lòng bà Thái cũng mất luôn mùa xuân, mất vĩnh
viễn. Có mùa xuân nào nữa mang lại niềm vui cho bà đâu? Càng về già cái tính
thất thường của bà càng tăng. Lắm lúc bà quên cả mọi người chung quanh cũng như
mọi việc. Nhưng lạ một cái bà vẫn hay nhắc một câu nói cũ và vẫn không lẫn lộn
một chữ nào: "bác Hồ nhân ái lắm, bác thương dân như con đỏ, kế koạch trăm
năm không gì hơn là chôn sống người!".
Ngô Viết Trọng
No comments:
Post a Comment