Wednesday, February 14, 2018

NĂM TUẤT NÓI CHUYỆN CHÓ (Phạm Đình Lân)


       Năm 2018 là năm Mậu Tuất tức là năm con Chó.
Trong tiếng Việt, Chó còn gọi là Cẩu hay Khuyển (Hán Việt).
Nhân dịp Xuân 2018 sắp đến chúng ta thử tìm hiểu phần nào
về Khuyển tộc.


NGUỒN GỐC VÀ THÂN THUỘC
Khuyển tộc là động vật có xương sống, có vú, có máu đỏ,
sinh con và ăn thịt sống. Tổ tiên của chó nhà là các loại chó
sống hoang dã trong rừng như chó sói, chó Phú quốc, chó
Dingo ở Úc Đại Lợi được loài người thuần hóa, huấn luyện
để đi săn thú hay giữ nhà.
Tên khoa học của chó là Canis lupus familiaris hay nói gọn
hơn là Canis familiaristhuộc gia đình Canidae. Tên La Tinh
nói trên cho thấy tổ tiên các loại chó thuần hóa là chó sói
(lupus: chó sói- La Tinh).
Có lối 400 loại chó khác nhau trên thế giới. Khuyển tộc sống
khắp các vùng khí hậu khác nhau trên thế giới. Ở vùng khí
hậu nóng chó có lông ngắn. Trái lại chó ở vùng khí hậu ôn
đới, bán hàn đới hay hàn đới chó có lông dày và dài.
Chiều cao và trọng lượng của các loại Khuyển tộc khác nhau.

Chó Yorkshire Terrier cao từ 20 cm- 25 cm cm và cân nặng
từ 1.8 ki- lô- 2.5 ki- lô.
Chó Chihuahua dài 15 m- 22 cm; cân nặng: 1.5 ki- lô đến
3 ki- lô.
Chó Peking (Chó Bắc Kinh- Pekingese Dog) dài từ 15 cm
đến 22 cm; cân nặng: 03 ki-lô đến 06 ki- lô.
Chó English Mastiff dài 2.5 m từ đầu đến đuôi và cân nặng
155 ki- lô.
Chó St Bernards cân nặng 90 ki- lô.
Chó Great Dane và Irish Wolfhound cao 1.06 m tính từ vai
xuống đất.
yorkshire terrier
chihuahua
english mas
tiff
st bernard
great dane
irish
wolfhound
Người Việt Nam phân biệt chó Ta (chó cò) và chó Tây tức
chó berger gốc ở Âu Châu. Chó berger to lớn, lông dày.
Chó có nhiều màu lông khác nhau. Chó có lông vàng gọi là
chó phèn. Chó có lông đen tuyền gọi là chó mực. Chó có
lông trắng gọi là chó cỏ. Chó có lông vằn vện gọi là chó vện.
Chó có lông xấu xí, trọc lông gọi là chó mắm trê. Chó nhỏ
con gọi là chó cỏhãy chó xi.
Khuyển tộc có hàm răng bén nhọn. Đó là võ khí lợi hại của
họ Khuyển. Tiếng sủa của họ Khuyển là lời cảnh cáo đối với
kẻ lạ mặt dòm ngó hay xâm phạm nhà của chủ nó. Nước
miếng của chó vừa kháng trùng vừa có trùng độc. Khi bị
thương chó thường liếm vết thương của nó để chóng lành.
Ở nông thôn đôi khi người cũng cho chó liếm vết thương với
ý niệm:
Chó liền da,
Gà liền xương.
Việc làm nầy đôi khi có hậu quả tai hại vì vi trùng độc trong
nước miếng của chó. Bịnh chó dại (rabies) sau khi bị chó cắn
là do vi khuẩn Lyssavirus hình viên đạn thuộc gia đình
Rhabdoviridae gây ra.
Khuyển tộc chạy nhảy rất nhanh. Thị giác, khứu giác, vị giác
và thính giác của Khuyển tộc rất nhạy bén. Khuyển tộc rất
thông minh nên người ta huấn luyện chúng để đi săn bắn, giữ
trâu, bò, dê, trừu, giữ nhà, dẫn dắt người mù qua đường, phát
hiện ma túy, phát hiện người ẩn núp dưới hầm. Người ta
cũng dùng sự bén nhạy cùa khứu giác và vị giác của Khuyển
tộc để phát hiện bịnh ung thư.
Tuổi yêu đương của Khuyến tộc bắt đầu từ 06 tháng đến 12
tháng tuổi. Người Việt Nam thường nói:
Chó tháng 07
Mèo tháng 03
(tính theo Âm Lịch)
Đó là mùa động cỡn của Khuyển tộc. Thời gian mang thai
kéo dài từ 02 đến 03 tháng tùy theo loại chó. Mỗi lứa có từ
05 đến 08 Khuyển tử.
Tuổi thọ trung bình của Khuyển tộc xê dịch từ 10 đến 15
năm. Chó Spitz của Nhật Bản và chó Spaniel Tây Tạng được
xem là hai tộc Khuyển có tuổi thọ cao. Chó Bluey (1910-
1939) giữ bò ở Úc Đại Lợi thọ 29 tuổi + 160 ngày. Năm
2016 vừa qua một con chó giữ bò khác ở Úc tên Maggie
(1986- 2016) chết, thọ 30 tuổi. Có lẽ đó là hai con chó, một
con đực và một con cái, có tuổi thọ cao nhất thế giới.
chồn
spitz nhật
chó Phú Quốc
Chồn, cáo, chó sói, linh cẩu, chó Phú Quốc, chó Dingo đều
là thân thuộc của Khuyển tộc. Chó sói Canis lupus lupus là
thân thuộc quan trọng của Khuyển tộc. Chó Berger Đức
(German shepherd- Berger allemand) còn giữ hình dạng
và những đặc tính độc đáo của dòng lang sói. Berger Đức
tức Deutscher Schaferhund đôi khi được cho vào rừng để
chủng giống với chó sói để có sức mạnh, sự nhanh nhẹn,
khả năng quan sát, óc tò mò, lòng tự tin và khả năng phát
giác người lẩn trốn, ma túy, võ khí dưới hầm sau khi được
huấn luyện.


KHUYỂN TỘC TRONG XÃ HỘI LOÀI NGƯỜI
Sự tiếp cận giữa loài người và Khuyển tộc đã có từ lâu. Trên
ngôi mộ cổ Ai Cập đánh dấu 4400 năm trước Tây Lịch có
hình chó Pharaoh Hound. Ngày xưa các vương tế Ai Cập
(Pharaoh) dùng chó Pharaoh Hound để săn linh dương
(gazelle). Gốc ở đảo Malta trong Địa Trung Hải, chó Pharaoh
Hound được dùng để săn thỏ ở Anh vì vậy nó được gọi là
Rabbit Dog (Chó săn thỏ). Ở Úc Đại Lợi người ta dùng chó
Dingo, một loại chó sói chỉ hú ghê rợn chớ không sủa như
chó thường, để chăn giữ trừu. Chó Dingo được thuần hóa
mang tên khoa học Canis lupus familiaris dingo. Trong trạng
thái hoang dã chó Dingo thường ăn thịt trừu ăn cỏ trên đồng
vắng.
samoyed
alaskan-malamutes
siberian huskies
Công dụng của Khuyển tộc đối với loài người rất đa dạng.
Khuyển tộc được dùng để giữ nhà, đi săn thú với loài người,
chăn giữ dê, trừu, trâu, bò. Ở các vùng lạnh như Canada,
Alaska, Tây Bá Lợi Á, chó Samoyed, Alaskan Malamutes
và Siberian Huskies phải vất vả kéo xe chạy trên tuyết.
Cảnh sát dùng chó để đánh hơi ma túy, bom của kẻ khủng bố.
Trong quân đội người ta dùng chó để đánh hơi nơi địch ẩn
nấp. Khuyển tộc được dùng để tìm kiếm quân sĩ mất tích
hay bị thương ngoài mặt trận. Ở các nước Tây Phương,
Khuyển được dùng để dẫn đường cho người khuyết mục.
Trong gánh xiếc, phim ảnh người ta dùng chó biểu diễn.
Một thời hình ảnh con chó có mặt nửa trắng nửa đen được
tìm thấy nhiều trên màn ảnh. Chó Terrier được loài người
nuôi để tấn công các loại gặm nhấm trong nhà và dưới hang.
Chó St Bernards và Newfoundlands dùng để cứu nạn nhân bị
bão tuyết chôn lấp ở những vùng băng giá như Bắc Âu, Bắc
Mỹ, Tây Bá Lợi Á v.v.
Từ xưa người Ai Cập, Macedonians, Ba Tư (Persians tức
người Iran bây giờ), người La Mã, tướng Attila, Gengis
Khan (Thành Cát Tư Hãn), Bình Định Vương Lê Lợi, hoàng
đế Napoleon I đã dùng Khuyển tộc trong chiến trận. Vào thế
kỷ XVI, XVII các nhà chinh phục Tây Ban Nha
(conquistadors) đã dùng Khuyển tộc tấn công người Da Đỏ
bản địa trên lục địa Mỹ Châu. Trong thời hiện đại ở Âu Mỹ
có quân Khuyển (Military Dog) hay Khuyển Chiến
(War Dog). Trong quân đội VNCH có đội quân Khuyển.
Vì vậy ở Gò Vấp- Phú Nhuận có một tiểu địa danh: Ngã Ba
Chuồng Chó. Chó thường dùng để huấn luyện trong đội quân
Khuyển là chó Berger Đức tức Deutcher Schaferhund. Các
Khuyển hữu công có cấp bậc và có phần ăn đầy đủ chất dinh
dưỡng và sự săn sóc y tế theo cấp bậc của chúng.
Vào đệ nhất thế chiến người Hoa Kỳ tuyên dương chiến công
của trung sĩ Khuyển Stubby.
Chó Laika, một con chó hoang trên đường phố Moscow, đã
được chọn cho lên không gian năm 1957. Theo sự tiết lộ năm
2002 chó Laika chết sau vài giờ được phóng lên không gian
vì không chịu nổi nhiệt độ quá nóng. Năm 2008 Nga xây
tượng đài kỷ niệm cho Laika.
Chó Hachiko của Nhật nổi tiếng về sự trung thành và nhớ
chủ. Chủ của chó Hachiko là một giáo sư Đại Học Tokyo,
Giáo Sư Hidesaburo Ueno. Ngày nào chó Hachiko cũng ra
ga xe lửa đón chủ đi làm về. Một buổi chiều năm 1925 chó
Hachiko ra nhà ga để đón chủ mình nhưng chờ mãi không
thấy chủ giữa rừng người lên và xuống xe lửa. Giáo sư Ueno
chết thình lình vì xuất huyết não. Chó Hachiko vẫn đến nhà
ga đều đều mỗi ngày vào giờ chủ nó về từ sở làm sau khi chủ
nó đã chết gần 10 năm liền. Năm 1935 người ta tìm thấy chó
Hachiko chết trên một đường phố ở Shibuya, nơi nó vẫn chờ
chủ nó ở nhà ga mỗi buổi chiều. Một bức tượng đồng của
chó Hachiko được dựng lên tại nhà ga xe lửa Shibuya và tại
nói sinh quán của Hachiko là Odate. Hachiko sinh năm 1923,
mất năm 1935 và được an táng bên cạnh mồ của Giáo Sư
Hidesaburo Ueno tại nghĩa địa Aoyama, Tokyo. Chó
Hachiko là đề tài của những truyện kể và phim ảnh của Nhật
Bản.
Trong những năm gần đây Khuyển tộc được tham dự chiến
tranh chống khủng bố ở Trung Đông và Afghanistan. Tất cả
Khuyển tộc tham dự đều là chó berger Đức, Bỉ, Hòa Lan.
Khuyển tộc được dùng trong các phòng thí nghiệm. Khứu
giác và vị giác của Khuyển tộc sẽ được khai thác đề phát
hiện bịnh ung thư.
Chó Afghanistan có lông dày và mịn. Chó Samoyed cung
cấp lông dùng làm chỉ may mặc.
Chó nổi tiếng là động vật hữu tình, hữu nghĩa. Người Đông
phương và Tây phương gặp nhau khi gọi cái răng bén nhọn
là răng chó (canine) và khi đề cao sự trung thành của Khuyển
tộc đối với chủ.
Người Việt Nam không nuôi chó màu trắng, mũi đỏ vì cho
rằng đó là chó sẽ thành tinh. Người ta chọn những con chó
đẹp, tướng tốt, ích lợi cho chủ để nuôi. Những con chó được
người nuôi ưa thích là:
- chó có mắt có đốm tựa như có mắt đôi.
- chó có móng chân dư ở chân sau
- chó có lông đen tuyền. Người ta tin rằng ma sợ chó mực.
- chó có đuôi có lông rậm rạp như tàu cau ngả về phía tay
phải.
Khuyển tộc là một nguồn thịt to lớn. Tín đồ Phật Giáo, Ấn
Giáo, Hồi Giáo, Do Thái Giáo không ăn cẩu nhục. Người
Tây phương không ăn cẩu nhục. Người Nhật không ăn cẩu
nhục kể từ năm 675 vì tôn trọng lính của Thiên Hoàng
Tenmu. Các Thiên Hoàng thường dẫn chó khi ra trận. Do
đó người ta tin rằng ăn cẩu nhục bị xui xẻo. Trong thời kỳ
Paris bị vây hãm năm 1870- 71 dân chúng đổ xô nhau đi
mua cẩu nhục để trữ trong nhà.
Ba quốc gia ăn nhiều cẩu nhục là: Trung Hoa, Triều Tiên,
Việt Nam. Taiwan vừa ban hành luật cấm ăn cẩu nhục. Điều
đáng ngạc nhiên là một vài vùng ở Thụy Sĩ và Đức lại ăn
cẩu nhục nhưng cấm bán thịt ngoài chợ. Người ta ăn cẩu
nhục vì thiếu thịt? vì cẩu nhục ngon, không có nhiều mỡ?
ăn cẩu nhục để được cường dương như những cuộc yêu
đương Khuyển tộc ngoài đường phố? Các quán cẩu nhục ở
Việt Nam gọi chó là nai đồng quê, hạ cờ tây (nói lái lại thành
hạ cầy tơ) và tự gọi quán của họ là quán Sống Trên Đời .
Tên quán nầy xuất phát từ câu:
Sống trên đời ăn miếng dồi chó,
Chết xuống âm phủ biết có hay không?
Người ta ăn cẩu nhục tứ thời như sự diễn tả của các câu thơ
dưới đây:
Mùa nắng ăn chó trắng,
Mùa mưa ăn chó vàng.
Nắng mưa làng chàng
Đen, vàng, đốm, vện.
Người Trung Hoa gọi cẩu nhục là gou rou (cẩu nhục) hay
xiang rou (hương nhục). Thầy Mạnh Tử (Mencius 372- 289
trước Tây Lịch) có nhắc đến cẩu nhục. Điều này cho thấy
cẩu nhục là thức ăn hấp dẫn và được nhiều người ưa thích ở
Trung Hoa.
Loài người khen chó thì ít mà chê thì nhiều nhất là trong
ngôn ngữ của người Việt Nam.
Câu làm phách chó tóm lược kinh nghiệm của người Việt
Nam khi nhìn qua thái độ của Khuyển tộc mà biết được chủ.
Chủ giàu có quyền uy thì chó cũng phách lối như chủ nó.
Chó hay cắn trộm. Suy ra chủ nó là kẻ tiểu tâm.
Cụm từ chó hùa, chó sủa người áo rách cho thấy Khuyển tộc
phù thịnh bất phù suy và hay dựa vào số đông để ăn hiếp
những đồng loại cô đơn yếu thế.
Khuyển tộc sinh ra để giữ nhà cho người giàu có nên có câu:
Chó đâu chó sủa lổ không
Chẳng thằng ăn trộm cũng ông ăn mày.
Chó béo đẹp mặt chủ: thấy hình tướng mập mạp, sắc lông
dài mượt của chó chứng minh chủ nó là người giàu có nên
nó được ăn uống bổ dưỡng và được chăm sóc sức khỏe đầy
đủ.
Chó săn gà chọi ám chỉ tay chân bộ hạ của người quyền quí.
Chó sủa mặc chó, đoàn lạc đà cứ đi: là câu châm ngôn của
người Á Rập. Tiến hành công việc đã định mặc cho những
lời chỉ trích, dị nghị.
Chó dại có mùa, người dại quanh năm: Chó điên gọi là chó
dại thường xảy ra vào mùa hè nóng nực. Người dại thì quanh
năm, bốn mùa đều dại cho đến tàn đời!
Những từ chó má, đồ chó đẻ, đĩ chó, khuyển mã chi trung,
khuyển ưng, cẩu đạo, cẩu đồ, cẩu ngôn, cẩu cuồng tại thị, cẩu
trệ (chó và heo), lòng trâu dạ chó, cãi nhau như chó với mèo
v.v. đều không có gì tốt cho Khuyển tộc cả ngoại trừ câu:
Mèo tới nhà thì khó,
Chó tới nhà thì sang.
Cũng có lắm câu chê trách loài người nhất là những bậc vĩ
nhân như:
Được chim bẻ ná,
Được cá quên nôm.
Được thỏ giết chó.
Trong 12 con giáp năm con chó được gọi là năm Tuất. Tuổi
Tuất là tuổi Dương (+). Năm 2018 là năm Mậu Tuất. 60 năm
tới tức là năm 2018+ 60= 2078 mới gặp lại năm Mậu Tuất.
Năm
Hành
Màu sắc
Giáp Tuất
1934, 1994, 2054
Hỏa
Đỏ
Bính Tuất
1946, 2006, 2066
Thổ
Vàng
Mậu Tuất
1958, 2018, 2078
Mộc
Xanh
Canh Tuất
1910, 1970, 2030
Kim
Trắng
Nhâm Tuất
1922, 1982, 2042
Thủy
Đen


Tuổi Tuất hợp với: Dần, Ngọ, Mão. Không hợp với: Thìn,
Sửu, Mùi, Dậu
Trong Đề 40 con chó mang số 11 sau con rồng số 10 và
trước con ngựa mang số 12.
Trong Thiên Văn Học có chòm sao Canis Major (Đại Cẩu
Tinh) và Canis Minor (Tiểu Cẩu Tinh). Sao Sirius (Cẩu Tinh)
là sao sáng nhất trong chòm sao Canis Major. Ngôi sao sáng
trong chòm sao Canis Minor là sao Procyon (Tiểu Cẩu Tinh)
(Procyon lotor hay Ursus lotor, gia đình Procyonidae, là tên
khoa học của loài raccoon). Theo huyền thoại Hy Lạp Sirius
là con chó của Orion.



NHÂN VẬT QUAN TRỌNG SINH VÀO NĂM TUẤT


Trong hai thập niên qua Hoa Kỳ có ba tổng thống sinh vào
năm Tuất. Đó là tổng thống Bill Clinton (Dân Chủ), Bush II
(Cộng Hoà) và Donald Trump (Cộng Hoà). Cả ba đều sinh
vào năm 1946. Tổng thống Bill Clinton và Bush II là tổng
thống hai nhiệm kỳ. Bill Clinton đắc cử tổng thống năm 46
tuổi.
Bill Clinton sinh năm 1946 trong một gia đình khiêm tốn ở
Arkansas. Ông có học Đại Học Oxford, Anh Quốc, nhưng
không có bằng và tốt nghiệp tiến sĩ Luật Đại Học Yale. Năm
31 tuổi ông là bộ trưởng Tư Pháp của Arkansas (1977- 1979).
Ông là thống đốc Arkansas từ năm 1979 đến 1981 rồi từ
năm 1983 đến 1992. Khi đắc cử tổng thống Hoa Kỳ ông có
13 năm kinh nghiệm phục vụ trong ngành Tư Pháp và Hành
Pháp tiểu bang Arkansas. Ông là tổng thống trẻ tuổi thứ ba
trong thế kỷ XX sau tổng thống Theodor Roosevelt và
John F. Kennedy. Bill Clinton là một tổng thống có thành
tích tốt. Nhưng ông bị tai tiếng về vụ Lewinsky. Năm 1998
ông suýt bị bãi miễn vì tội trở ngại công lý.
George Walker Bush sinh năm 1946 trong một gia đình danh
giá ở miền Đông Bắc nhưng thành công ở miền Nam Hoa Kỳ.
Ông nội ông là Prescott Bush, nghị sĩ Connecticut; cha là
phó tổng thống (08 năm) và 04 năm làm tổng thống Hoa Kỳ
(1989- 1993). Em ông là thống đốc Florida. Bản thân ông là
thống đốc Texas đắc cử năm 1994. Năm 1998 ông tái đắc cử
thống đốc Texas với tỷ lệ rất cao. Tỷ lệ này khích lệ ông ra
tranh cử tổng thống năm 2000 và thắng ứng cử viên đảng
Dân Chủ, Al Gore, với 517 phiếu đếm lại ở Florida nơi em
ông, Jeb Bush, là thống đốc. Trong vòng 08 năm sau ngày
tổng thống Bush I thất cử trước Bill Clinton, con của tổng
thống Bush I đắc cử tổng thống. Tổng thống Bush II là tổng
thống hai nhiệm kỳ. Suốt 08 năm nhiệm kỳ tổng thống của
ông, Hoa Kỳ chứng kiến khủng bố cướp phi cơ đánh sập
World Trade Center ở New York (11-09-2001), chiến tranh
Afghanistan (2001) và Iraq (2003), suy thoái kinh tế trầm
trọng (2008).
Donald Trump sinh năm 1946 tại New York trong một gia
đình kinh thương thành công. Năm 2016 ông đắc cử tổng
thống Hoa Kỳ vội những đặc điểm sau đây:
- ông là người tỷ phú đầu tiên đắc cử tổng thống Hoa Kỳ.
- ông là người già nhất khi đắc cử tổng thống thời hậu đệ nhị
thế chiến (70 tuổi).
- ông chưa hề có chức vụ dân cử nào như thị trưởng, dân
biểu, nghị sĩ, thống đốc trước khi đắc cử tổng thống. Đó là
điều hiếm thấy trên chánh trường Mỹ. Hầu hết các tổng
thống Mỹ đều có gốc dân biểu, nghị sĩ, thống đốc hay tướng
lãnh hữu công như Eisenhower trong cuộc bầu cử năm 1952
và 1956 vậy. Chức vụ dân cử phản ảnh: 1. sức mạnh của hậu
thuẫn quần chúng 2. sức mạnh tài chánh. 3. sự yêu thích
phục vụ quần chúng bằng khả năng kinh tế, chánh trị, ngoại
giao, luật pháp v.v của người làm chánh trị
- ông mạnh dạn đưa con gái Ivanka Trump và rể Jared
Kushner làm đại cố vấn White House.
- chánh quyền của ông Trump mang nhiều tai tiếng như tổng
thống Nixon vào năm 1973. Vụ Watergate xảy ra khi ông
Nixon đại thắng ông Mc Govern (DC) trong nhiệm kỳ hai.
Nhưng tai tiếng của tổng thống Trump xảy ra ngay khi ông
vừa nhậm chức.
Melania Trump là vợ thứ ba của ông Donald Trump. Bà là
người Slovenia, sinh năm 1970 tức nhỏ hơn ông Trump 24
tuổi. Bà Melania là người nhập cư thành công nhanh chóng
nhất. Bà đến Hoa Kỳ cuối thập niên 1990, sớm trở thành vợ
của một tỷ phú Hoa Kỳ và đệ nhất phu nhân của quốc gia
cường thịnh nhất thế giới.
Ngô Đình Nhu sinh năm 1910, tốt nghiệp Ecole Nationale
des Chartes năm 1938. Ông là cố vấn chánh trị cho anh của
ông, tổng thống Ngô Đình Diệm. Tổng thống Ngô Đình
Diệm bị quân đội lật đổ ngày 01-11-1963. Ngày hôm sau có
tin tổng thống Ngô Đình Diệm và cố vấn Ngô Đình Nhu
chết.
Yitzhak Rabin (1922- 1995) là thủ tướng Do Thái đầu tiên
sinh ở Do Thái (Jerusalem). Ông là một học viên xuất sắc
khi học trường Canh Nông. Ông tham gia chiến tranh Độc
Lập Do Thái năm 1948 và trở thành một tướng lãnh và nhà
chánh trị của xứ này. Ông là tổng trưởng bộ Quốc Phòng
(1984- 1990 và 1992- 1995) và hai lần làm thủ tướng
(1974- 1977 và 1992- 1995). Ông ký hiệp ước Hoà Bình với
Palestine và Jordan (1994). Với hiệp ước hòa bình ký kết với
Arafat thủ tướng Rabin, ngoại trưởng Perez và Arafat của tổ
chức PLO được lãnh giải thưởng Nobel Hòa Bình năm 1994.
Thủ tướng Rabin bị một thanh niên Do Thái quá khích ám
sát chết năm 1995.
Ellen Ochoa (1958- ) là nữ phi hành gia Hoa Kỳ đầu tiên gốc
Hispanic. Bà Ochoa là kỹ sư có cao học Khoa Học, tiến sĩ
Điện tốt nghiệp Đại Học Standford, CA. Năm 1993 bà đi vào
không gian trên phi thuyền con thoi Discovery. Bà có 1,000
giờ trên không gian. Bà là giám đốc Trung Tâm Không Gian
Johnson (Lyndon B. Johnson Space Center) ở Houston,
Texas.
Yuri Gargarin (1934- 1968) là phi công Nga và người phi
hành gia đầu tiên trên thế giới đi vào quĩ đạo trái đất bằng
phi thuyền Vostok vào năm 1961. Gagarin chết năm 1968
trong một tai nạn phi cơ Mig-15 trong lúc huấn luyện cho
các phi công mới. Gagarin là con của một người thợ mộc và
thợ hồ trong một nông trường tập thể.


No comments: