PHAM CAO HOÀNG & THƠ (Vũ Trà My-thực hiện)

Vũ Trà My: Anh đến với thơ từ lúc nào ? Đã có bài thơ nào của một ai đã từng làm anh yêu thích đến tận lúc này? Phạm Cao Hoàng: Thời học Trung Học Đệ Nhất Cấp ở trường Nguyễn Huệ, Tuy Hòa (1961 – 1965) tôi chơi thân với người bạn cùng lớp tên Phạm Thành Long. Nhà Long ở La Hai (cách Tuy Hòa khoảng 50 km), và tôi thường theo Long đi xe lửa về La Hai chơi. Sân ga, tiếng còi tàu, những toa tàu, tiếng máy xình xịch, tình bạn thuở học trò… tất cả gắn liền với tuổi thơ tôi. Trong thời gian này tôi đọc được bài thơ VU VƠ của Tế Hanh. Những ngày nghỉ học tôi hay tới/ Đón chuyến tàu đi đến những ga/ Tôi đứng bơ vơ xem tiễn biệt/ Lòng buồn đau xót nỗi chia xa… Bài thơ gây ấn tượng mạnh nơi tôi đến nỗi, hồi ấy, cứ mỗi lần đọc bài thơ này là tôi rơm rớm nước mắt. Từ đó tôi bắt đầu yêu thi ca và nuôi mộng làm thi sĩ. Đến năm 1969 tôi chính thức có bài thơ đầu tiên của mình: bài ĐI GIỮA CHIẾN TRANH. Đến bây giờ, đọc lại bài thơ VU VƠ của Tế Hanh tôi vẫn còn giữ nguyên cảm xúc. Vũ Trà My:Theo anh, khi làm thơ và công bố rộng rãi cho tất cả độc giả, anh có nghĩ cảm hứng đó cần trau chuốc hay chỉnh sửa như thế nào để cho mọi người yêu thơ cùng đọc, có thể hiểu được, và có thể chia sẻ cảm xúc này không? Hay chỉ tôn trọng đúng cảm xúc của mình trong phút cảm hứng bất chợt đó và đứa con tinh thần ra đời? Phạm Cao Hoàng: Thật ra tôi chưa bao giờ có ý định viết một bài thơ về một đề tài nào cả, mà thơ đến bất chợt từ cảm xúc, rồi giữ lấy cảm xúc đó để phát triển. Tất nhiên, bao giờ cũng phải đọc lại, sửa chữa thêm trước khi gửi đăng báo. Hồi đó tôi và nhiều bạn văn khác gửi bài cho các báo không nằm trong ý định muốn công bố tác phẩm của mình, mà đơn giản chỉ vì thích đăng báo. Gửi bài đi, chờ báo ra xem có bài mình không, nếu có thì tự đọc, tự feel good. Cùng bài thơ đó nhưng đọc trên một tờ báo vẫn thấy thích hơn là khi đọc trên bản thảo. Dần dần, có những chia xẻ của người đọc là điều đến tự nhiên. Vậy thôi. Vũ Trà My: Anh  nghĩ bây giờ nếu có một bài thơ mới .anh sẽ chia sẻ đứa con tinh thần của mình theo tạng thơ bấy lâu nay, hay nên sửa đổi lại chút ít hoặc thay đổi hẳn theo trào lưu bây giờ ? Như thơ cách tân dùng chử mới lạ ,thơ theo hậu hiện đại, thơ trình diễn , thơ tân hình thức, thơ dùng chữ dung tục…etc....? Phạm Cao Hoàng: Tôi theo dõi khá thường xuyên những nỗ lực cách tân thơ của nhiều người viết trong và ngoài nước trong mấy chục năm qua. Tuy nhiên, các trào lưu này hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến tôi. Đối với tôi, trước sao sau vậy. Tôi cho rằng hình thức nào cũng được (Chẳng hạn như thơ có vần hay không vần…), miễn là chuyển tải được cảm xúc của mình. Khi đọc những bài thơ thuộc vào loại kiệt tác của thi ca Việt Nam, chúng ta cảm nhận bài thơ đó hay là vì nhiều yếu tố khác, chứ không phải vì hình thức của bài thơ. Có những cảm xúc phù hợp với thơ vần hơn là thơ không vần, và ngược lại. Chưa kể là năng khiếu bẩm sinh của từng tác giả có khác nhau: có người chuyên viết thơ có vần điệu, nhưng có người thì không. Cao Thoại Châu có những câu thơ xuất thần, đọc xong tôi còn bị ám ảnh nhiều ngày nhiều tháng, đều là thơ vần: Hãy nghe Cao Thoại Châu dùng thơ vần diễn đạt nỗi buồn: Tôi về sầu trắng hai tay Đi như quân tướng trong ngày bại vong (Cao Thoại Châu, bài thơ TÔI VỀ SẦU TRẮNG HAI TAY, 2010) Một nỗi buồn khác: Trăm cơn sầu đang đổi cơn say Tôi đốt quán, em đừng buồn tôi nhé Mở giùm tôi chai nào cay đắng nữa Ly vỡ rồi cứ đổ xuống thân tôi (Cao Thoại Châu, bài thơ QUÁN CỦA NGƯỜI TÊN V., 1996) Sự ngang tàng: Ta chỉ bực mình mỗi lúc qua sông Sợ sóng cuốn đi thì trái đất thành tuyệt tự (Cao Thoại Châu, bài thơ VÔ ĐỊNH HÀNH, 2009) Trong khi đó, NH. TAY NGÀN sở trường loại thơ không vần với những bài thơ thuộc loại thần sầu.    Có một bài thơ của NH. TAY NGÀN mà một người bạn của tôi nói rằng mỗi khi đọc bài thơ này bạn ấy thấy thơ chạy trong người rần rần:   NỖI LIÊN ĐEN TỐI VÔ CÙNG. Trong thi ca Việt Nam, đây là một trong những bài thơ không vần dài nhất  và hay nhất. Nếu NH. TAY NGÀN dùng hình thúc thơ vần thì đã không thể có bài thơ này. Vũ Trà My: Nếu để giới thiệu ngắn gọn đúng nhất về tạng thơ của anh ..anh sẽ giới thiệu với độc giả bài thơ nào của mình? Phạm Cao Hoàng: Mời các bạn đọc bài  NHỚ CÚC HOA (Viết năm 1974). Vũ Trà My: Sau 1975 anh còn sáng tác không? Và gần đây anh có in tập thơ nào không? Phạm Cao Hoàng: Từ 1975 đến nay tôi viết chưa tới 10 bài thơ. Tháng 5/2010 nhà xuất bản THƯ ẤN QUÁN của anh Trần Hoài Thư có giúp in một tuyển tập thơ của tôi: MÂY KHÓI QUÊ NHÀ. Phần lớn các bài trong tuyển tập thơ này đều viết trước 1975, số còn lại viết sau 1975. Vũ Trà My : Rất cám ơn nhà thơ Phạm Cao Hoàng đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn này. (Trích trong bài THƠ QUA MẮT NHÌN CỦA PHẠM THỊ NGỌC LIÊN VÀ PHẠM CAO HOÀNG do Vũ Trà My thực hiện, tháng 12.2010). Nguồn:  vanhoaviet.us