MACHU PICCHU KỲ QUAN THẾ GIỚI (Bạch Lan)

MACHU PICCHU KỲ QUAN THẾ GIỚI .                 (Bạch-Lan ĐK67 viết)

Mổi lần nhắc đến địa danh Machu Picchu xứ Peru cùng bạn bè, hầu như ít ai biết đến. Lòng dặn lòng một ngày nào đó hứng chí sẽ kể cho các bạn nghe về Machu Picchu, một trong 7 kỳ quan thế giới từng là nơi ẩn núp bí mật kinh đô triều đại Inca vào giữa thế kỷ 15.

Vài năm trước khi đến đây, một hôm tình cờ mở tờ tạp chí Time Magazine mà ông xã thường đọc, ngay trang giữa là hình ảnh quyến rũ lạ lùng của Machu Picchu với những viên đá xếp chồng lên nhau thành những dãy nhà cửa, thành quách nằm trên đỉnh núi trông sao mỹ thuật quá. Tự hỏi trên đời này lại có nơi xây dựng lạ lùng đơn sơ mà tuyệt đẹp như thế này sao? Nhìn hoài không chán mắt rồi khi biết được đó là Peru, một xứ Nam Mỹ xa lắc xa lơ, lòng tự nhủ lòng, chắc khó mà đến đây thôi đành gập tờ báo trả về chỗ cũ. Nhưng không hiểu sao, hình ảnh kỳ lạ tuyệt đẹp này luôn theo trong tâm trí mình cùng hai chữ Machu Picchu.
.
Sau một thời gian dài, năm 2010 cô con gái út qua làm thiện nguyện ở Peru, cháu dạy Anh ngữ và thực tập tiếng Mễ Tây Cơ với người bản xứ, đã gởi thư cho mình hỏi: "Mạ có muốn qua thăm con không?, ở đây có nhiều thắng cảnh đẹp lắm nhất là Machu Picchu". Ôi các bạn ơi, sao hạnh phúc thế này? lòng mình vui như mở hội, trả lời không đắn đo: "con ơi mạ thích lắm, sẽ thu xếp qua ngay."

Theo lịch trình hướng dẫn, đáp tàu lửa từ Cusco thủ đô Peru đến chân núi Machu Picchu ngủ một đêm. Đêm đó trằn trọc không ngủ yên, không phải vì tiếng nước suối chảy ầm ầm ngoài kia, hay tiếng mưa rì rào, mà vì lòng nôn nóng hồi hộp mong sao trời mau sáng để ngắm tận mắt Machu Picchu, hình ảnh quyến rũ mà bao năm rồi đã ấp ủ trong tâm ngỡ chỉ là giấc mộng thôi.. 
Sáng sớm khách du lịch nhất là tây ba lô đã sắp hàng khá đông, chiếc xe buýt màu vàng như xe chở học sinh chạy quanh co lên ngọn núi cao 2,430m.(7,970 ft) trên mặt biển. Lên đỉnh Machu Picchu nhìn thấy nhiều núi bao quanh trông rất hùng vĩ, dưới vực sâu xa kia là con sông Urubamba chảy qua. 

(Photo: by Liên Như)

...

Quay lại giòng lịch sử xứ Peru, năm 1438 chỉ có 17 tên thực dân Tây Ban Nha cỡi ngựa, mang súng chiếm lấy hoàng cung đuổi vua chúa, nói chung triều đại Incas đang trị vì khăn gói ra khỏi kinh thành. Vua tôi tìm ra ngọn núi Andes hướng Tây Bắc xa kinh đô 80km thuộc thung lũng Urubamba vừa ẩn trú bọn xâm lăng, vừa xây dựng kinh đô số 2 trên đỉnh núi mang tên Machu Picchu. Đến năm 1493, trải qua 55 năm có hai triều đại vua Incas sống ở đây nhưng vì "sơn lam chướng khí" nhất là bịnh đậu mùa họ chết dần chết mòn..  qua bao thế kỷ cây rừng cỏ dại phủ một màu xanh trùm kín dấu tích cố đô xưa.

Người có công khai phá, bảo tồn cố đô Incas phải nói đến giáo sư lịch sử thuộc đại học Yale, Hiram Bingham.  Mùa hè năm 1911 cùng một nhóm nhỏ đến Peru hy vọng tìm dấu chân Vilcabamba, giống dân Inca quyết tử thủ đến hơi thở cuối cùng chống lại sự xâm lấn lãnh thổ của người Tây Ban Nha. Họ đi bộ với con lừa từ Cusco đến thung lũng Urubamba, tại đây tình cờ may mắn gặp nhóm nông dân trong vùng cho hay trên đỉnh núi có di tích đổ nát. Ngày 24 tháng 7 năm đó ông vượt qua những khó khăn leo lên núi nhờ chú bé 11 tuổi con người nông dân hướng dẫn, ông đến con đường có tường đá cổng chính dẫn vào Machu Picchu.  Phải chăng phút giây linh thiêng thần giao cách cảm với những oan hồn chưa siêu thoát, cảm động có người đang muốn tìm kiếm mình, họ đang nằm trên lòng núi thiêng đợi chờ hơn 400 cơ duyên nay đã đến, xui khiến nhà sử học lặn lội từ Hoa Kỳ đến đây vén lại trang sử hầu như bị lãng quên ngay cả chính người dân Peru, để thế giới biết đến triều đại oai hùng Incas có một nền văn minh cao đã một thời trị vì xứ này. 
Đây là gia tài nhân tạo bởi những bàn tay khoẻ mạnh, tinh xảo với khối óc thông minh đầy sáng tạo xây dựng cung điện trên đỉnh núi Machu Picchu diện tích chừng 5 dặm. 

(Photo: by Liên Như).

Hơn 200 kiến trúc dưới những hình dạng to nhỏ khác nhau nối liền nhau, chia làm hai phần: trên cao là nơi cư ngụ của hoàng tộc, dưới triền núi là nơi trồng trọt.  Lên xuống gồm hơn 3,000 tầng cấp chưa kể thành quách bao quanh, tất cả đều cắt xén tinh xảo, đá chồng lên nhau liên kết nhau thành những hàng dài, màu đá đa phần là màu trắng lam..

.(Photo: by Thúy Vy)

.Giáo sư Hiram Bingham đã trở lại cắm lều vải sống ở đây vào năm 1912, may mắn vào thời đó tờ báo National Geographic, trường đại học Yale với sự đồng thuận của vị Tổng thống đương thời Leguia xem Machu Picchu là dấu tích ẩn náu lịch sử của triều đại Inca cần được bảo tồn. 

 .
Năm 1982 UNESCO chọn Machu Picchu thuộc tài sản thế giới, vào năm 2007 được bình bầu một trong 7 kỳ quan đẹp nhất địa cầu. Giáo sư Hiram Bingham nhờ đó được nổi tiếng nên ngày nay tàu lửa sang trọng đưa đón du khách đến đây đã mang tên ông.

 . .

Cung diện do triều đại Incas để lại hiện nay là thắng cảnh nổi tiếng thu hút mỗi năm hơn 1 triệu 200,000 du khách khắp nơi đổ xô về đây đem lại một số lợi nhuận lớn cho chính phủ Peru, nhưng cũng là mối lo ngại rất lớn cho việc bảo trì di tích quý báu này vì du khách mổi năm mổi tăng..

(Photo: by Thúy Vy) Phải, làm sao không là nơi đẹp nhất thế giới được?. Bước vào cổng chính được mời ngồi trên băng ghế cắt một phần núi đá nhô ra ngoài dưới là vực sâu, đây là chòi canh xưa trên có mái che.  Không gian thật yên tỉnh, không ai nói với ai một lời chỉ lặng yên say mê ngước mắt ngắm Machu Picchu trên cao. Trời hôm nay trong xanh, khí hậu mát mẻ chắc nhờ trận mưa hôm qua đã tắm rửa sạch sẻ toàn vẹn khung cảnh ở đây, nắng làm tươi sáng hơn những căn nhà xếp bằng đá kiến trúc lạ lùng nối liền nhau trên cao, gây sự tò mò du khách ngổi dưới đây.

 .
. .

(Photo: by Bạch Lan) .

.

 Ngắm nhìn không chớp mắt những bức tường thành cao vời vợi uốn quanh núi, những căn nhà đá trên đỉnh núi nổi bật giửa đám mây trắng che ngang lưng chừng ngọn núi cao thật cao bên kia (Huaya Picchu), màu đá trắng trông sang trọng làm sao!  Nếu dùng từ ngữ diễn tả ruộng tầng cấp ở Sapa Việt nam thì ở đây mình dùng chữ ''ruộng sân thượng" mới đúng nghĩa. Triền núi là nơi trồng trọt, mổi tầng từ trên xuống ngăn bởi những thành đá dày vững chãi cao hơn 2m, uốn quanh từng tầng phần lưng chừng núi, chừa mảnh đất dùng để trồng trọt giờ là mùa mưa nên chỉ thấy toàn là cỏ xanh non khác với màu xanh đậm của những hòn núi bao quanh, vài con Alpacas đang gặm cỏ.  

.

Ngồi ở đây thú vị nhẩm tính ra đã hơn 5 thế kỷ qua mà sao "Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt", bùi ngùi tự hỏi nước sông Urabamba dưới chân núi sâu kia "có còn cau mặt với tang thương" không nhỉ?, trong lòng dâng lên niềm cảm phục thương kính triều đại văn minh Inca xa xưa đó và tri ân cơ duyên may mắn hôm nay mình được cùng gia đình đặt chân tới viếng mảnh đất thiêng này.  

 .(Photo: by Thúy Vy)

.

Theo chân anh hướng dẫn viên lên đỉnh cao thăm cung điện xưa, đi từ dưới lên cao trên những tầng cấp rộng dài nên bước đi dễ dàng. Muốn xem nơi nào thì lách qua những tầng cấp nhỏ hơn vừa đủ đi hàng một. Nhiều ngỏ ngách nhiều phương hướng, nơi nào cũng lạ, đã khêu gợi tính tò mò của du khách nên đi không thấy mõi mệt. Thỉnh thoảng nghe tiếng "reng reng" vui tai từ vòng lục lạc đeo ở cổ con Alpaca, con nào cũng có gắn cái nơ nhung đỏ, con vật coi bộ hiền lành làm sao, loài vật này có bộ lông thật mượt mà, nghe nói người bản xứ dùng dệt áo, khăn quàng cổ bán rất chạy để du khách làm quà khi ghé đến xứ này, dĩ nhiên bạn mua hàng ở đây không sợ hàng giả. .

.

 Mọi người được dẫn đi thăm cung điện giờ chỉ còn tường vách bằng đá chồng lên nhau, nào là nơi hội họp, nơi thờ phụng, nơi cầu nguyện, phòng ngủ, phòng tắm, giếng nước chảy lộ thiên, đặc biệt nơi thờ mặt trời chỉ là một trụ đá hoa cương đẻo gọt trơn láng thiên hạ tin rằng đó là nơi để coi giờ trong ngày hay tính tháng trong năm, nơi nhìn thiên văn, chưa kể còn thăm nghĩa địa, thăm những điếm canh.v..v Ông giải thích về công khai phá của giáo sư Bingham như vừa kể trên. Sau đó chị Liên Như cùng cô con gái út lẹ làng sắp hàng leo lên ngọn núi cao nhất bên kia (Huayna Picchu) vì nghe nói mổi ngày họ giới hạn 26 người được leo lên đỉnh núi đó thôi. .

Huaya Picchu   

.

Đi quanh một vòng leo lên phần đất cao nhất, ngồi trên đó nhìn thấy những công trình kiến trúc bằng đá ngăn cách nhau tạo những hình vuông, hình chủ nhật cao thấp giữa là cỏ non xanh chia từng ô nhỏ trông đơn sơ nhưng sao toát lên vẻ vừa kỳ bí vừa quyến rũ lạ lùng, cảnh ở đây quả là có một không hai trên đời. 

.

 .

Đi lên phía cao nhất ở đó có bãi cỏ xanh dốc thoai thỏi, leo lên đến đây không ai bảo ai nhờ độ giốc nên kẻ nằm người ngồi san sát nhau đều có thể ngắm hầu như toàn vẹn bức tranh cung điện Machu Picchu dưới kia. Không gian im vắng dù người rất đông, có lẽ tâm trạng mổi người ở đây hình như chỉ muốn hưởng giây phút hạnh phúc cho riêng mình, cảm nghĩ về Mach Picchu theo con tim đang muốn nói và chỉ có mình hiểu, riêng mình nghe....5]

 .

.

Tính ra từ giữa thế kỷ 15 đến nay đầu thế kỷ 21, mấy cục đá vẫn nằm đó ngay hàng thẳng lối. Đá lấy từ núi ra hay đá lấy từ sông lên cắt sao mà khéo tay quá, cắt như thế nào mà vuông, dài to nhỏ chồng đều lên nhau sít sao không nhờ đến hồ, xi măng như ngày nay?. Tưởng cũng cần nhắc đến thủ đô Cusco, có bức tường đen nằm trong con hẻm nhỏ được xây dựng từ hồi văn minh Incas, người dân Peru thường hãnh diện thách bạn dùng tấm thẻ "credit" để ngang tìm cho đựợc khe hở đưa vào giữa hai cục đá chồng lên nhau, vô phương bạn ơi, đá ở đó chồng lên nhau.sít sao tuyệt vời. 

Từ thế kỷ 15 phải khâm phục người Inca đã biết kỹ thật bảo vệ sự xoi mòn của núi bằng cách làm ruộng từng tầng bao quanh triền núi, ở đây mùa mưa từ tháng 10 đến tháng tư mưa rất lớn, còn lại là mùa khô.

 .
Những nhà quân sự quan sát địa hình, vị trí núi non Machu Picchu đã kết luận địa thế nơi đây kẻ thù khó mà tấn công. Nghe nói hồi đó có cầu bắt qua sông Urubamba bện bằng cỏ để liên lạc từ núi này qua núi kia, đường vào, lối ra là hỏa mù của địch quân .... nói chung đây là địa thế quân sự kín đáo tự nhiên trời cho mà triều đại Incas thông minh chọn lựa trú ẩn.

 .
Câu hỏi đặt ra cho mình khi đứng nhìn toàn bộ cảnh trí xinh đẹp Machu Picchu: sao giống dân Incas thông minh tài ba này lại chịu thua 17 tên thực dân Tây Ban Nha mang súng ống, cỡi ngựa chiếm lấy vào thành Cusco?.
 .
Hỏi tới hỏi lui cũng không thể có câu trả lời đúng đắn, xét cho cùng dao, kiếm, cung, tên? làm sao địch nổi súng ống, lưỡi lê như thời thực dân Pháp đánh chiếm Việt Nam mình. Than ôi nước nhược tiểu nào cũng có lịch sử tang thương bị mất nước vì kẻ thù mạnh hơn, vì kẻ thù có vũ khí giết người nhanh tay hơn để rồi như đại văn hào Nguyễn Du đã nói;

 .
"Trải qua những cuộc bể dâu

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng"

 .
Machu Picchu cố đô xây dựng từ thế kỷ 15 để lại thế giới chúng ta ngày nay một gia sản hiếm có, ngoài sự ngưỡng mộ công trình mỹ thuật nhân tạo có một không hai, còn nhiều bí ẩn các nhà khoa học ngày nay vẫn chưa đo lường được trình độ hiểu biết thiên văn rất cao của văn minh Incas xưa .

 .
Được biết xứ Peru có nhiều núi cao và thường xảy ra động đất như Cusco, Lima, nghe nói những bức tường mới xây sau này thường sụp đổ hay hư hại ít nhiều, ngược lại những bức tường xây trong thời đại Inca xưa không có hồ, không có xi măng thì không hề hấn gì. Riêng Machu Picchu những khi có động đất đá lại đan nhau như múa rồi đá nằm đâu lại về nơi cũ?  làm sao giải thích sự cân bằng giửa trời đất lạ lùng như vậy được?,tất cả vẫn còn là bí ẩn. Chưa kể đến kỹ thuật thuần hoá giống cây hoang giả được trồng ở đây của thời văn minh Incas  mà các nhà khoa học ngày nay vẫn chưa tìm ra cách giải thích thỏa đáng.

 
.

 .

........

 .

  .

Ngày nay cung điện do triều đại Inca để lại là thắng cảnh nổi tiếng khắp thế giới thu hút hơn 1 triệu 200 ngàn du khách đến viếng hằng năm, đem lợi nhuận rất lớn cho chính phủ Peru và cũng là mối lo cho những người muốn bảo tồn di tích này.

.

Machu Picchu đã làm hàng triệu con tim thương mến, tò mò tìm hiểu về lịch sử giống dân Inca anh hùng một thời trị vì xứ Peru đồng thời bái phục nền văn minh xưa. Có nhiều người cho rằng du lịch toàn cầu mà không đến Machu Picchu một lần thì hãy coi như chưa đi đâu hết, bạn nghĩ sao?
 .
(Bạch Lan viết xong tháng 3 / 2017)
..

B L tái bút: Thân mời các bạn xem hình ảnh dưới đây qua YouTube mình tìm thấy trên net, vì trang thư không thể có nhiều hình ảnh cung ứng đầy đủ.  

Mong các bạn có những giây phút hạnh phúc khi biết thêm về địa danh Machu Picchu.

 .

Video: https://youtu.be/YQb4T6OZuYY

.

Những điều mắt thấy tai nghe hơi kỳ lạ khi đến thăm xứ Nam Mỹ Peru:

.

- Khi ngồi trên xe từ chở từ thủ đô Cusco đến trạm xe lửa đi Machu Picchu qua vùng nhà dân nghèo dọc trên núi, thấy nhà nào cũng không hoàn thành ra cái nhà, ví dụ nhà thiếu cánh cửa sổ, nhà thiếu mái che một bên hông..v..v hỏi ra được biết nếu làm xong một căn nhà đâu đó sẽ phải đóng thuế. Cũng con đường này trên mổi mái nhà đều có xây thêm 1 cái am nho nhỏ trên mái chỉ che 1 mặt sau, để  2 chai bia, 1 lon coca cola hỏi ra thì biết họ tin rằng ma quỷ đi ngang qua ham uống bia, nước ngọt sẽ quên chuyện phá nhà. Cũng con đường này và nhiều nơi khác mình có thắc mắc sao không nhà nào có lan can ngoài cửa sổ? anh ta nói phụ nữ Peru không bao gìờ có thì giờ đứng bên cửa sổ nhìn ngắm trời xanh hay hóng gió. Về những vùng thành phố có con đường toàn nhà to lớn nhưng phết vôi toàn những màu lạ như màu tím thang, màu vàng chanh, màu xanh lá non, màu lục. màu đỏ ...v..v trông lạ làm sao.

-  Nhà thờ Thiên chúa giáo rất vĩ đại so với những nhà thờ mình có thấy qua, mỗi nhà thờ có ba nhà cầu nguyện, riêng hình mẹ Maria luôn để trong hình tam giác, họ tin mẹ là mẹ núi. 

- Người Incas chôn cất theo thế ngồi thiền, mặt luôn hướng về mặt trời, cả gia đình vợ chồng con cái thường chôn chung một nấm mồ.  Nếu bạn có cơ hội thăm Peru nhớ ra vùng sa mạc, mổi năm mưa chỉ 15 phút thôi, đất khô nơi nghĩa địa người Incas chôn cất sẽ thấy hình ảnh này.  Ngày nay, chôn cất người chết thân vùi vào nơi có lổ hổng dưới chân núi, đầu hướng về núi,người dân Peru tin khi chết là trở về, trở về với núi.

.

- Đi khắp nơi lạ một điều sao không thấy ai có tóc bạc cả, có lần đi thăm vùng đất có người Peru chính cống (hiện nay dân số đa phần có trộn giống với dân Tây Ban Nha), họ không tiếp xúc thế giới văn minh bên ngoài, đứng trên núi cao nhìn họ vui đùa với con Apalcas dù tuổi đã cao sao tóc vẫn xanh đen, mình chợt cười vui vì nhớ đến bản nhạc của TCS, Giá như nhạc sĩ sinh ra ở xứ này sẽ không có bản nhạc một thời mình yêu thích (đứng đây chỉ nhớ lời ca thôi.)

.

... 
Rừng xanh bao nhiêu lá?
Lá xanh bao nhiêu cành?
Cây xanh bao nhiêu tuổi?
Cây già bao nhiều năm?
Rừng xanh rừng xanh
Em cây non mới tới
Tôi đứng đó buồn thiu.

.

...Tuổi thơ xanh mãi tươi sáng bao niềm vui..

.

 Rồi tác giả gào lên nhiều lần:

.

   Rừng ơi xanh hoài mái tóc giùm tôi (bis)

.

- Ngày xưa gia đình nào sinh 3 cô con gái thì cô lớn nhất phải vào giòng tu kín, cô số hai được phép đi lấy chồng, cô còn lại phụng dưỡng cha mẹ.  Đó là lời giải thích khi thăm giòng tu kín, may quá bây giờ chỉ là nơi để khách du lịch viếng thăm.

- Hàng quán ở thủ đô Cusco có rất nhiều quán bán đồ chay.

- Có lần leo núi ở vùng Cusco, nhìn xa thật xa có ngọn núi cao nhất, trên đó thấy một lỗ hổng nhỏ dáng như cánh cửa ra vào, tò mò được anh ta giải thích đó là nơi người Peru cất khoai tây, cà chua... dành để ăn, để bán quanh năm.  À thì ra núi cũng là tủ lạnh thiên nhiên mà chỉ có người Peru biết sử dụng.

.

- Thăm xứ này bạn có cơ hội ngắm chim đại bàng lớn nhất thế giới, ở trên núi cao, ngắm loài vật sống trên biển như Hải cẩu, Hải mã, chim cánh cụt .....nhiều lắm mình không kể hết vì loại này chỉ thấy trên màn ảnh truyền hình mà thôi. 

- Để dành vài ngày vào rừng Amazon Peru chơi, học hỏi về loài thú lạ sống dưới nước, thăm rừng cây không có ánh mặt trời, trải nghiệm cảm giác khi lạc vào rừng: muốn sống sót phải tìm cho ra cây tỏi, loại cây to bụng trống 4 hay 5 người chui lọt là an toàn, tìm những giống cây giúp chữa bịnh, khát nước....Ngắm hàng trăm con chim két xinh đẹp tíu tít tụ lại ăn bùn bên sông vào sáng sớm vì nếu không ăn sẽ đau bụng, loài chim có bộ lông màu đỏ, màu cam, màu lục mà thường thường bạn chỉ thấy một hai con là cùng.

.

-  Dụng cụ âm nhạc ở Peru thông thường là ống tiêu, to hơn loại ống sáo Việt Nam, họ thích phết màu sắc lên đó, sau khi thổi một hồi môi răng họ có màu dính trông tức cười lắm.  Bù lại tiếng tiêu rất mạnh vang vang cả một vùng. Nhạc Peru nghe qua vài lần rất dễ nhận ra, khó quên lắm.

.