BẠN CÓ BIẾT NGUỒN GỐC CỦA TÊN NHỮNG ĐỊA DANH NHƯ: DAKAO, THỊ NGHÈ, THỦ THIÊM...BẮT ĐẦU TỪ ĐÂU? (THEO OHAY T)

 

Bạn có biết nguồn gốc của tên những địa danh như : Đakao, Thị Nghè, Thủ Thiêm… bắt đầu từ đâu?

1. Cầu Chà Và.

 

Với bề dày lịch sử hơn 100 năm, cây cầu Chà Và bắc qua kênh Tàu Hủ đã góp phần thông thương vùng Chợ Lớn giữa quận 8 và quận 5. Cầu Chà Và có chiều rộng khoảng 30m, chiều dài 190m, có thêm 2 nhánh phụ lên xuống đại lộ Đông Tây, đảm bảo các phương tiện đi trên cầu không giao cắt nhau nhằm hạn chế tối đa kẹt xe.

Thật ra, Chà Và là cách người Việt phát âm chữ Java – tên một hòn đảo ở Indonesia. Chà Và dùng để chỉ người đến từ đảo Java, về sau dùng để gọi tất cả những người có màu da ngăm như Chà Bom Bay (Bombay, Ấn Ðộ), Chà Ma Ní (Manila, Philippines). Thế mới rõ vì sao khu vực cầu Chà Và từng là phố chợ của người gốc Ấn Độ chuyên bán vải lại được gọi thành Chà Và. Ngoài ra, ở đầu cầu Chà Và về phía quận 8 có rạp hát Phi Long nổi tiếng, thường xuyên chiếu phim Ấn Độ phục vụ cư dân quanh vùng.

2. Lăng Ông Bà Chiểu

 

Tọa lạc tại số 1, đường Vũ Tùng thuộc phường 1, quận Bình Thạnh, Lăng Ông Bà Chiểu nằm tĩnh lặng và trầm mặc ngắm nhìn thành phố trẻ ngày một náo nhiệt, hiện đại hơn. Và nếu có ai đột ngột hỏi bạn rằng Lăng Ông Bà Chiểu thờ ai, vì sao lại có tên gọi như vậy, bạn có trả lời được không?

Lăng Ông Bà Chiểu (gọi tắt là Lăng Ông, còn có tên gọi khác ít phổ biến hơn là Thượng Công Miếu) là khu lăng mộ của Tả Quân Lê Văn Duyệt. Chính vì tên gọi đặc biệt mà nhiều người thường hiểu lầm rằng lăng này được lập ra để thờ Ông và thờ Bà tên Chiểu. Thật ra, đây là lăng thờ Tả Quân Lê Văn Duyệt và do tục lệ kiêng cử tên, cho nên thường gọi là Lăng Ông. Lăng lại nằm kế bên khu chợ Bà Chiểu, và đó là nguồn gốc ra đời của cái tên Lăng Ông Bà Chiểu

3. Thị Nghè

 

Điểm qua tên của một số địa danh, kênh rạch, phường ở khu vực quận 1, người ta sẽ dễ dàng nghe đi nghe lại cái tên Thị Nghè, có khi xuất hiện dưới tên của một con rạch, cây cầu, lại có khi xuất hiện như một ngôi chợ, một nhà thờ. Ngoài ra, phần địa giới gồm một phần các phường 17, 19, 21 thuộc quận Bình Thạnh cũng được gọi là Thị Nghè.

Theo quyển “Gia Định thành thông chí”, mục “Trấn Phiên An“, Thị Nghè là tên dân gian của bà Nguyễn Thị Khánh – con gái quan Khâm sai Nguyễn Cửu Vân, và là vợ một viên thư kí. Bà Nguyễn Thị Khánh có chồng là thư kí mỗ, nên người đương thời gọi là Bà Nghè mà không xưng tên. Sở dĩ có tên ấy là do bà đã có công cho khai hoang đất ở và bắc cầu để tiện việc đi lại cho dân chúng. Cảm phục bà, người ta quyết định gọi cây cầu là cầu Bà Nghè, cũng gọi sông ấy là sông Bà Nghè.

Cho đến ngày nay, cái tên Thị Nghè vẫn còn được giữ lại như một cách hậu thế ghi nhớ công đức của bà Nguyễn Thị Khánh.

4. Bến Nghé

 

Tên Bến Nghé, ban đầu là tên của một bến nước, sau chỉ một con sông, cuối cùng dùng chỉ một địa phương (vùng trung tâm TP.HCM hiện nay). Để giải thích cái tên Bến Nghé, hiện có hai thuyết:

Thứ nhất, theo phó bảng Nguyễn Văn Siêu trong cuốn “Phương Đình dư địa chí” (1900) thì tương truyền, sông này nhiều cá sấu, từng đàn đuổi nhau kêu gầm như tiếng trâu rống, cho nên gọi tên như thế (nghé tức trâu con). Sách “Đại Nam nhất thống chí“, phần tỉnh Gia Định, cũng chép tương tự.

Còn theo học giả Trương Vĩnh Ký, Bến Nghé có nguồn gốc từ tiếng Khmer – Kompong có nghĩa là bến, Kon Krabei có nghĩa là con trâu. Nhà địa danh học Lê Trung Hoa cũng đồng ý rằng: Bến Nghé là cái bến mà “người ta thường cho trâu, bò ra tắm” vì có nhiều địa danh cấu tạo bằng “bến + tên thú” như: rạch Bến Nghé (Nhà Bè), rạch Bến Tượng (Sông Bé).

5. Kênh tàu hủ

 

Với tổng chiều dài 22km, vắt ngang giữa TP.HCM và trải dài trên địa bàn 8 quận huyện, kênh Tàu Hủ khiến không ít người thắc mắc về nguồn gốc cái tên “nghe thôi đã thèm” trong khi quanh khu vực này không hề có truyền thống làm tàu hủ?

Theo học giả Trương Vĩnh Ký (viết năm 1885) và Huỳnh Tịnh Của (viết cuối thế kỷ 19), thì đoạn phố đi ngang qua rạch Chợ Lớn được gọi là Tàu Khậu, đó là cách người Triều Châu phát âm từ “thổ khố” (khu nhà gạch), sau trại âm thành Tàu Hủ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, nhìn kênh nước đen và những “món phụ gia” trôi nổi trên ấy, rất hôi thối, mà người dân liên tưởng đến tương chao, tàu hủ cho có phần… thi vị, nên gọi như vậy.

Kênh Tàu Hủ chưa bao giờ mang vẻ đẹp thơ mộng làm say đắm người nhìn, nhưng nó vẫn nằm sâu trong tiềm thức của người Sài Gòn với hình ảnh thuyền lớn thuyền nhỏ buôn bán tấp nập và cả một giai đoạn lịch sử đặc biệt .

6. Đa Kao

 

Đakao – tên gọi mà biết bao người Sài Gòn đã quen mặt, một cái tên gây ấn tượng mạnh mẽ khi vừa nghe thì giống tên Việt Nam nhưng khi viết thì lại mang đậm dáng dấp phương Tây. Lịch sử đằng sau cái tên “nửa người nửa ta” này có gì đặc biệt

Thời xưa, có giai đoạn hai thành phố Sài Gòn và Chợ Lớn được sáp nhập lại thành “Địa phương Sài Gòn – Chợ Lớn” (Région de Saigon – Cholon) với tổ chức bên dưới là các hộ (quartier), tương đương cấp tổng ở các tỉnh. Người đứng đầu một hộ gọi là Hộ trưởng (Chef de quartier). Tên gốc của vùng đất Đakao ngày nay là Đất Hộ (đất của hộ hoặc đất do hộ quản lí). Trong sách báo và các văn bản thời trước, người Pháp đã phiên âm địa danh Đất Hộ thành Đakao. Trên thực tế, địa danh Đakao chỉ phổ biến rộng tại Sài Gòn từ thập niên 1950 – 1960 trở về sau.

7. Thủ Thiêm

 

Đa số tên gọi cho các con đường, cây cầu, phường, chợ… ở Sài Gòn đều lấy tên những người có công với đất nước, thành phố hoặc đơn giản là chỉ với người dân của khu vực đó. Có vẻ như Thủ Thiêm không phải là một cái tên được đặt theo công thức trên.

Trước đây, “thủ” là danh từ chỉ đồn canh gác dọc theo các đường sông. Vì khá phổ biến thời trước nên “thủ” đã đi vào một số địa danh hiện nay như Thủ Đức, Thủ Thiêm, Thủ Ngữ (Sài Gòn), Thủ Thừa (Long An) hay Thủ Dầu Một (Bình Dương). Đức, Thiêm, Ngữ, Thừa được cho là tên những viên chức được cử đến cai quản các thủ này và đã giữ chức vụ khá lâu nên tên của họ đã được người dân gắn liền với nơi làm việc. Còn Thủ Dầu Một thì ở thủ đó ngày xưa có một cây dầu mọc lẻ loi.

Theo Ohay T

Tên các đường phố Sài Gòn xưa và nay

Sau năm 1975, khoảng gần 1/3 tên đường của Sài Gòn cũ đã bị  thay đổi…

 

Stt	Thời thuộc Pháp	Thời VNCH	Hiện tại csvn
1.	Boulevard Bonard	Lê Lợi	Lê Lợi
2.	Boulevard Chanson	Lê Văn Duyệt	Cách Mạng Tháng Tám
3.	Boulevard Charner	Nguyễn Huệ	Nguyễn Huệ
4.	Boulevard Galliéni	Trần Hưng Đạo	Trần Hưng Đạo
5.	Boulevard Kitchener	Nguyễn Thái Học	Nguyễn Thái Học
6.	Boulevard Norodom	Thống Nhất	Lê Duẩn
7.	Boulevard Paul Bert	Trần Quang Khải	Trần Quang Khải
8.	Boulevard de la Somme	Hàm Nghi	Hàm Nghi
9.	Rue – 11e RIC (Régiment d’Infanrerie Colonniale)	Nguyễn Hoàng	Trần Phú
10.	Abattoir	Hưng Phú	Hưng Phú
11.	d’Adran	Võ Di Nguy	Phan Đình Phùng
12.	Albert 1er	Đinh Tiên Hoàng	Đinh Tiên Hoàng
13.	Alexandre de Rhodes	Lục Tỉnh	Alexandre de Rhodes
14.	Alexandre Frostin	Bà Lê Chân	Bà Lê Chân
15.	Alsace Loraine	Phó Đức Chính	Phó Đức Chính
16.	Amiral Dupré	Thái LậpThành	Phan Xích Long
17.	Amiral Roze	Trương Công Định	Trương Định
18.	d’Arfeuille	Nguyễn Đình Chiểu	Nguyễn Đình Chiểu
19.	Armand Rousseau	Hùng Vương	Hùng Vương
20.	d’Arras	Cống Quỳnh	Cống Quỳnh
21.	Arroyo de l’Avalanche	Rạch Thị Nghè	Rạch Thị Nghè
22.	Audouit	Cao Thắng	Cao Thắng
23.	d’Ayot	Nguyễn Văn Sâm	Nguyễn Thái Bình
24.	Ballande	Nguyễn Khắc Nhu	Nguyễn Khắc Nhu
25.	Barbier	Lý Trần Quán	Lý Trần Quán
26.	Barbé	Lê Quý Đôn / Hồng Thập Tự	Nguyễn Thị minh Khai
27.	Blan Subé	Duy Tân	Phạm Ngọc Thạch
28.	Bourdais	Calmette	Calmette
29.	Catinat	Tự Do	Đồng Khởi
30.	Chaigneau	Tôn Thất Đạm	Tôn Thất Đạm
31.	Champagne	Yên Đổ	Lý Chính Thằng
32.	Charles de Coppe	Hoàng Diệu	Hoàng Diệu
33.	Charles Thomson	Hồng Bàng	Hồng Bàng
34.	Chasseloup Laubat	Hồng Thập Tự	Nguyễn Thị minh Khai
35.	Colonel Budonnet	Lê Lai	Lê Lai
36.	Colonel Grimaud	Phạm ngũ Lão	Phạm ngũ Lão
37.	Cornulier	Thi Sách	Thi Sách
38.	Danel – Denis Frères	Phạm Đình Hổ	Ngô Đức Kế
39.	Dixmude	Đề Thám	Đề Thám
40.	Docteur Angier	Nguyễn Bỉnh Khiêm	Nguyễn Bỉnh Khiêm
41.	Docteur Yersin	Ký Con	Ký Con
42.	Đỗ Hữu Vị	Huỳnh Thúc Kháng	Huỳnh Thúc Kháng
43.	Douaumont	Cô Giang	Cô Giang
44.	Dumortier	Cô Bắc	Cô Bắc
45.	Duranton	Bùi thị Xuân	Bùi thị Xuân
46.	Eyriaud des Verges	Trương Minh Giảng	Lê Văn Sĩ
47.	l’Église	Trần Bình Trọng	Trần Bình Trọng
48.	d’Espagne	Lê Thánh Tôn	Lê Thánh Tôn
49.	Faucault	Trần Khắc Chân	Trần Khắc Chân
50.	Frère Louis	Nguyễn Trãi & Võ Tánh	Nguyễn Trãi
51.	Frère Guilleraut	Bùi Chu	Tôn Thất Tùng
52.	Filippiny	Nguyễn Trung Trực	Nguyễn Trung Trực
53.	Fonck	Đoàn Nhữ Hài	Đoàn Nhữ Hài
54.	Gallimard	Nguyễn Huy Tự	Nguyễn Huy Tự
55.	Gaudot	Khổng Tử	Khổng Tử
56.	Georges Guynomer	Võ Di Nguy	Võ Di Nguy
57.	Guillaume Martin	Đỗ Thành Nhân	Đỗ Thành Nhân
58.	Hamelin	Hồ Văn Ngà	Hồ Văn Ngà
59.	Heurteaux	Nguyễn Trường Tộ	Nguyễn Trường Tộ
60.	Hui Bon Hoa	Lý Thái Tổ	Lý Thái Tổ
61.	Jaccaréo	Tản Đà	Tản Đà
62.	Jauréguiberry	Hồ Xuân Hương	Hồ Xuân Hương
63.	Jean Eudel	Trình Minh Thế	Nguyễn Tất Thành
64.	Lacaze	Nguyễn Tri Phương	Nguyễn Tri Phương
65.	Lacotte	Phạm Hồng Thái	Phạm Hồng Thái
66.	Lacaut	Trương Minh Ký	Hoàng Văn Thụ
67.	De Lagrandière	Gia Long	Lý Tự Trọng
68.	Larclause	Trần Cao Vân	Trần Cao Vân
69.	Lefèbvre	Nguyễn công Trứ	Nguyễn công Trứ
70.	Legrand de la Liraye	Phan Thanh Giản	Điện Biên Phủ
71.	Le Man	Cao Bá Nhạ	Cao Bá Nhạ
72.	Léon Combes	Sương Nguyệt Ánh	Sương Nguyệt Ánh
73.	Lesèble	Lý Văn Phức	Lý Văn Phức
74.	Loucien Lecouture	Lương Hữu Khánh	Lương Hữu Khánh
75.	Luro	Cường Để	Đinh Tiên Hoàng
76.	Mac Mahon	Công Lý	Nam kỳ Khởi Nghĩa
77.	Marchaise	Ký Con	Ký Con
78.	Maréchal Fox	Nguyễn Văn Thoại	Lý Thường Kiệt
79.	Maréchal Pétain	Thành Thái	An Dương Vương
80.	de Marins	Đồng Khánh	Trần Hưng Đạo B
81.	Martin des Pallières	Nguyễn Văn Giai	Nguyễn Văn Giai
82.	Massiges	Mạc Đĩnh Chi	Mạc Đĩnh Chi
83.	Mayer	Hiền Vương	Võ Thị Sáu
84.	Miche Phùng	Phùng Khắc Khoan	Phùng Khắc Khoan
85.	Miss Cawell	Huyền Trân Công Chúa	Huyền Trân Công Chúa
86.	Nancy	Cộng Hoà	Nguyễn Văn Cừ
87.	Nguyễn Tấn Nghiệm	Phát Diệm	Trần Đình Xu
88.	Noel	Trương Hán Siêu	Trương Hán Siêu
89.	Ohier	Tôn Thất Thiệp	Tôn Thất Thiệp
90.	d’Ormay	Nguyễn Văn Thinh	Mạc Thị Bưởi
91.	Paracels	Alexandre de Rhodes	Alexandre de Rhodes
92.	Paris	Phùng Hưng	Phùng Hưng
93.	Pavie	Trần Quốc Toản	3 tháng 2
94.	Paul Blanchy	Hai Bà Trưng	Hai Bà Trưng
95.	Paulin Vial	Phan Liêm	Phan Liêm
96.	Pellerin	Pasteur	Pasteur
97.	Pierre Flandin	Đoàn thị Điểm	Đoàn thị Điểm
98.	Laregnère	Bà Huyện Thanh Quan	Bà Huyện Thanh Quan
99.	Renault	Hậu Giang	Hậu Giang
100.	René Vigerie	Phan Kế Bính	Phan Kế Bính
101.	Résistance	Nguyễn Biểu	Nguyễn Biểu
102.	Richaud	Phan Đình Phùng	Nguyễn Đình Chiểu
103.	Roland Garros	Thủ Khoa Huân	Thủ Khoa Huân
104.	Sabourain	Tạ Thu Thâu	Tạ Thu Thâu
105.	Sohier	Tự Đức	Nguyễn Văn Thủ
106.	Taberd	Nguyễn Du	Lý Tự Trọng
107.	Testard	Trần Quý Cáp	Võ Văn Tần
108.	Tong-Kéou	Thuận Kiều	Thuận Kiều
109.	Turc	Võ Tánh	Hoàng Văn Thụ
110.	Verdun	Lê Văn Duyệt	Cách Mạng Tháng Tám
111.	Vassoigne	Trần Văn Thạch	Trần Văn Thạch
112.	Yunnam	Vạn Tượng	Vạn Tượng
113.	Quai de Belgique	Bến Chương Dương	Võ Văn Kiệt
114.	Quai Le Marn	Bến Hàm Tử	Võ Văn Kiệt
115.	Quai Le Myre de Vilers	Bến Bạch Đằng	Tôn Đức Thắng
116.	Quai de Fou-Kien	Bến Trang Tử	Trang Tử