Đa số các nước ASEAN không
dám đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông
Chiến hạm USS Gabrielle
Giffords đi gần chiếc tàu khảo sát dầu khí West Capella ở Biển Đông. (Hình: US
Navy)
SINGAPORE (NV) – Khi chiếc tàu West
Capella, do công ty quốc doanh Petronas của Malaysia thuê để thăm dò dầu khí ở
vùng Biển Đông hoàn tất nhiệm vụ của mình tuần qua, một chiến hạm Hải Quân Mỹ,
chiếc USS Gabrielle Giffords, đã rời căn cứ ở Singapore để đến vùng biển này và
đi ngang qua chiếc tàu.
Theo bản tin của tờ South China Morning
Post hôm Thứ Bảy, 16 Tháng Năm, đây là lần thứ ba trong ít tuần trở lại đây,
chiến hạm Mỹ làm nhiệm vụ chứng tỏ sự hiện diện của họ trong vùng biển giàu tài
nguyên thiên nhiên này, vốn cũng là nơi đang có trở lại sự căng thẳng giữa
Trung Quốc và các quốc gia láng giềng Đông Nam Á do tranh chấp về hoạt động
đánh cá và khai thác dầu khí.
Bắc Kinh nói rằng một khu vực rộng lớn
trong vùng Biển Đông, kéo dài khoảng 1,000 dặm (1,600 km) từ bờ biển phía Nam
Trung Quốc là của họ. Chính quyền Trung Quốc sử dụng các tàu thăm dò địa chất,
tàu tuần duyên và tàu dân quân giả dạng đánh cá để duy trì sự hiện diện ở vùng
biển này.
Tuy Bắc Kinh nói rằng các tàu của họ chỉ
có những hoạt động bình thường, Washington đã cáo buộc Bắc Kinh là có thái độ bắt
nạt các quốc gia láng giềng. Vào năm 2018, Việt Nam đã từng phải ngưng các hoạt
động thăm dò của công ty Tây Ban Nha Repsol tại vùng biển của mình khi Trung Quốc
đưa tàu tới gây sự.
Việt Nam là một trong bốn quốc gia, gồm cả Malaysia, Brunei và Philippines đang có tranh chấp với Trung Quốc trong vùng Biển Đông.
Hiện nay, trong các quốc gia ASEAN, Hà Nội
có phản đối mạnh mẽ nhất để chống lại các hành động lấn chiếm của Bắc Kinh ở Biển
Đông, tiếp theo đó là Manila.
Tám quốc gia còn lại trong khối ASEAN
nói chung là vẫn có thái độ dè dặt, kín tiếng. Và họa hoằn khi họ lên tiếng,
thì cũng để chỉ nói về sự quan trọng của việc tránh có đối đầu và duy trì sự ổn
định trong khu vực.
Các phân tích gia nói rằng các quốc gia
này không muốn công khai tranh cãi với Trung Quốc vì lo sợ sẽ ảnh hưởng đến mối
quan hệ thương mại và đầu tư, nhất là trong giai đoan kinh tế suy thoái do đại
dịch COVID-19.
Ông Joseph Liow Chin Yong, một chuyên
gia về chính trị địa dư Á Châu-Thái Bình Dương tại đại học Nanyang
Technological University ở Singapore, nói rằng các quốc gia ASEAN đều muốn có sự
thảo luận sau hậu trường, để cho phép họ có biện pháp bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ
mà không bị mất đi mối giao hảo với Bắc Kinh.
Sự lựa chọn của Hà Nội là đối đầu trực
tiếp với Bắc Kinh, trong khi đó phản ánh mối quan hệ phức tạp của hai quốc gia
láng giềng này. Nỗ lực gia tăng quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam
có vẻ không làm giảm nỗ lực xác định quyền lợi quốc gia của cả hai bên, theo
bài báo South China Morning Post.
Hồi tuần qua, Hà Nội công khai lên tiếng
phản đối việc Bắc Kinh ra lệnh cấm đánh cá đầu mùa Hè, như vẫn thấy hằng năm,
và khuyến khích ngư dân của mình cứ mạnh dạn ra khơi đánh cá quanh vùng quần đảo
Hoàng Sa.
Tháng qua, Việt Nam cũng phản đối việc
Trung Quốc thiết lập đơn vị hành chánh tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa,
gọi đây là hành động phi pháp và không có giá trị. Điều này xảy ra sau khi Việt
Nam tố giác và đưa công hàm phản đối vụ tàu tuần duyên Trung Quốc đâm chìm tàu
cá Việt Nam.
Tàu Tuần Duyên Philippines đối
diện tàu Hải Cảnh Trung Quốc. (Hình: AFP)
Tại Philippines, chính phủ của Tổng Thống
Rodrigo Duterte bày tỏ sự ủng hộ đối với Việt Nam sau khi xảy ra vụ tàu cá bị
đâm chìm. Manila cũng gửi công hàm phản đối việc tàu chiến Trung Quốc chiếu
radar hỏa lực vào một chiến hạm Philippines cũng như việc Bắc Kinh thành lập
khu vực hành chánh tại quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa và Bãi Macclesfield.
Ông Jay Batongbacal, một chuyên gia về
luật hàng hải và giáo sư tại University of Philiippines, nói rằng Manilan nay
có thái độ cứng rắn hơn khi trước, nhưng không nghĩ rằng tình hình sẽ căng thẳng
hơn.
Trước đây, dưới thời Tổng Thống Benigno
Aquino, Philippines đã đi kiện Bắc Kinh trước tòa quốc tế năm 2013 và đã thắng
kiện năm 2016. Tổng Thống Duterte đã gặp nhiều chỉ trích vì không dám đòi Trung
Quốc phải tuân hành phán quyết của tòa.
Ông Batongbacal giải thích với tờ South
China Morning Post lý do vì sao ông không dự trù tình hình giữa Philippines và
Trung Quốc sẽ trầm trọng hơn vì: “Dưới thời chính phủ Duterte, phía Philippines
chọn lựa cách lặng lẽ đưa công hàm phản đối mà không loan báo ra ngoài công
chúng để đáp ứng yêu cầu của phía Trung Quốc là giải quyết sự việc trong nội bộ.”
Theo ông Nguyễn Quang Dy, một cựu giới
chức Bộ Ngoại Giao Việt Nam, thì nên có một cơ chế mói cho an ninh khu vực để
phá tan âm mưu bành trướng hàng hải trong tương lai của Trung Quốc.
Một ý kiến do ông Dy đề nghị là cơ chế
“Bộ Tứ cộng,” trong đó Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Úc sẽ hợp tác chặt chẽ với các quốc
gia trong khối ASEAN. Ý kiến này được Viện Nghiên Cứu Chính Sách Chiến Lược Úc,
cơ quan được sự tài trợ của chính phủ Úc và các chính phủ khác, kể cả Mỹ, phổ
biến rộng rãi.
Tuy nhiên, hiện có rất ít chỉ dấu cho thấy
là sẽ có sự thay đổi trong nguyên trạng.
“Vùng Biển Đông là mối quan tâm của khu
vực, nhưng khu vực để cho mỗi quốc gia liên hệ tự tìm giải pháp. ASEAN
không phải là tổ chức được thành lập để giải quyết tranh chấp,” cũng theo giáo
sư Liow ở Nanyang Technological University.
No comments:
Post a Comment