MỘT ĐÊM VĂN NGHỆ, HAI CÂU CHUYỆN
Trại
Sikiew, đêm văn nghệ mừng Năm Mới diễn ra trên Bãi Đá năm ấy có vài giọng ca
gây bất ngờ.
Đầu
tiên phải kể đến Vân Đại Bàng với bài hát Đường Xưa Lối Cũ hay thần sầu, bà con
vỗ tay rần rần.
Nói về
“đại bàng”, hổng biết các trại tỵ nạn khác có không, chớ trại tỵ nạn Thailand
thuở ấy thì nhiều vô số kể. Có những “đại bàng” từ Việt Nam “tiền án nhiều hơn
tiền mặt”, có những “đại bàng” lang bạt sang Cambodia, rồi theo dòng đời nổi
trôi đến trại tỵ nạn tiếp tục hành “nghề”, có những “đại bàng” do thời cuộc đời
tỵ nạn nhào nặn bắt buộc phải làm “đại bàng” để mưu sinh, để tồn tại.
Vì
Thailand sát biên giới Cambodia và Cambodia sát biên giới Việt Nam nên có thể
nói trại tỵ nạn Thailand có đủ các kiểu: đại gia, đại bàng và đại ca.
Tôi
đã từng viết về đại bàng trại tỵ nạn, và chuyện đại gia trại tỵ
nạn là mấy người trong đường dây nước hoa Thanh Hương Nguyễn Văn Mười Hai
chạy qua trại trốn lệnh truy nã, hôm nay tôi xin kể chút xíu về đại
ca cho đủ “bộ tam sên”.
Lúc mới nhập trại,
bốn đứa chúng tôi bị nhóm dân miền tây khu kế bên gọi là "bốn cô
Bắc Kỳ Hải Phòng" vì giọng nói của chúng tôi khác hẳn với
kiểu nói "mình ên", "cá gô nằm trong gổ" của họ.
Bỗng một ngày kia,
có một nhóm thanh niên, tướng tá khá ngầu, có người còn xăm trổ đầy
mình, tìm đến nhà chúng tôi:
- Nghe nói mấy em là dân Bắc Kỳ nên các anh đến
nhận "đồng hương đồng khói" đây.
- Úi chu choa, lộn rồi mấy anh ơi, tụi em là Bắc Kỳ
1954... 9 nút chớ hổng phải 2 nút 1975 như mấy anh đâu ạ!
Sau vài câu thăm hỏi
quê quán ngoài ấy, cuối cùng họ bảo rằng "dù sao thì
chúng ta vẫn là đồng hương Bắc Kỳ, mấy nút không quan trọng".
Từ đó, thỉnh thoảng
trong trại, hễ có gặp nhau, hai bên vẫn gật đầu chào nhau, gọi nhau
là "đồng hương đồng khói" rộn ràng.
Một
thời gian sau, nhóm tôi chỉ có tôi đậu thanh lọc, nhóm "hai
nút" cũng chỉ có một người đậu thanh lọc, đó là Nam Đại Ca hay
còn gọi là Nam Nghệ Tĩnh. Nghe nói Nam trong nhóm bộ đội Việt Nam
đóng quân bên Cambodia đào ngũ chạy qua trại tỵ nạn Thailand, chẳng
biết thực hư ra sao, và cũng chẳng cần tìm hiểu tại sao người ta gọi là Nam
Đại Ca.
Về
trại Transit, chúng tôi ở chung lô, nhưng hầu như Nam Đại Ca ít khi có
mặt ở nhà, tôi đi làm bên Cao Ủy từ sáng đến chiều về, luôn luôn thấy
nhà Nam Đại Ca đóng cửa kín mít, chắc đại ca bận rộn đâu đó, có
trời mới biết. Có lần hiếm hoi đụng mặt nhau, anh Nam bảo tôi:
- Nếu trong trại có ai gây sự với em thì cho anh
biết, "đồng hương đồng khói" giúp đỡ nhau, anh sẽ "nói
chuyện" phải trái với họ, em đừng lo.
Câu
này quen quen vì anh Vân Đại Bàng cũng từng nói với chúng tôi như thế
tại Sikiew, và tôi cũng đáp y chang:
- Úi anh ơi, em nhát hít, nào dám gây sự với ai. Họ
mà lớn tiếng là em co giò chạy trước.
Thỉnh
thoảng trời về khuya, Nam Đại Ca tụ tập vài thanh niên, dù là giờ
giới nghiêm, chắc là “quen lớn” với Ban An Ninh trại, nên vẫn ngồi đàn
guitar, hát nhạc mùi bolero, cả lô mọi người nằm im, nghe lại những bản
nhạc vàng trước năm 1975 mà thả hồn về quá khứ mộng mơ. Riêng tôi có khi
thao thức đến nửa đêm về sáng, vì những lời nhạc gợi nhớ quê hương,
nhớ kỷ niệm bỏ lại quê nhà, chớ hổng phải thao thức vì ... đại ca
đâu á. Sau đó, Nam Đại Ca đi định cư bên Úc, không biết bây giờ ở bên
Úc, anh Nam còn là "đại ca" không nhỉ.
Trở
lại chuyện đêm nhạc có anh chàng Vân Đại Bàng ca bài Đường Xưa Lối Cũ.Tôi thích
bài này lắm, nhưng tôi đâu có “số má” mà được quen biết với “đại
bàng” để hỏi chép giùm bài hát.
Một
tuần sau, Vân Đại Bàng sau chầu guýnh lộn say xỉn, bị bắt giam. Tôi có đi theo
bà boss Cao Ủy vào lập danh sách tù nhân. Tôi được dịp trò chuyện với Vân Đại
Bàng, khen anh hát Đường Xưa Lối Cũ thật truyền cảm, và ngỏ ý muốn có bài hát
ấy. Vân Đại Bàng vui vẻ, kêu tôi đưa giấy bút, vài ngày sau anh gửi bài hát ra
cho tôi, và ngoài sự mong đợi, anh ấy viết lời bài hát trên nền một bức tranh,
có “trăng treo trên đồi”, có “bóng tre che thôn nghèo” mơ màng, rất đẹp. Nét
chữ lả lướt, tranh vẽ cũng lả lướt bằng nét bút chì, dưới góc phải ký tên Vân,
đó là cả một tác phẩm chan chứa tâm hồn nghệ sĩ, tôi say sưa ngắm bài hát trên
bức tranh, quên hẳn anh ấy là... “đại bàng”! (Tôi sẽ có một bài viết riêng về
cuộc đời Vân Đại Bàng).
Cũng
trong đêm văn nghệ ấy, còn có tiết mục “Sài Gòn Đẹp Lắm” do chú Sanh trình bày.
Nếu Vân Đại Bàng hát Đường Xưa Lối Cũ ngọt ngào, thiết tha làm mọi người thổn
thức, thì chú Sanh khuấy động cả trại với điệu chachacha vui nhộn, giọng hát
đầy nội lực, khán giả reo hò nhún nhảy theo.
Chú
Sanh là hàng xóm dưới lầu chung lô. Sáng nào chú cũng mặc quần shorts áo thun
ra bãi đá đánh tennis. Buổi trưa chú hay ngồi trước nhà, đeo mắt kiếng đọc sách
báo hoặc uống trà với vài người quen, nói chung là cuộc sống rất nề nếp.
Trước
khi làm việc cho Cao Ủy, tôi từng là nhân viên bưu điện trong trại, chú Sanh là
người thường xuyên lên lãnh thư bảo đảm có tiền thân nhân nước ngoài gửi đều
đặn, thành ra tôi cũng gọi là có chút quen mặt với chú ấy.
Nói
hổng phải khoe (mà thực sự cũng là ... khoe), hồi đó nhân viên bưu điện có giá
lắm, vì mỗi ngày có hàng trăm người xếp hàng chờ lãnh thư, ai cũng biết mặt.
Mỗi
chiều đi làm về, ngang qua các lô nhà, bà con chào hỏi thân thiện, luôn kèm
theo câu hỏi: “ngày mai tui có thư không cô Loan?” (chả là mỗi
cuối giờ trưa, bưu điện đón nhận cả một xe thư, chúng tôi đổ các bao bố đựng
thư ra, phân loại, rồi ghi vào list, sáng hôm sau dán list cho người tỵ nạn đến
dò thư ). Có vậy thôi, nhưng là đem niềm vui đến trước, dù chỉ một đêm, mà bà
con ghi nhớ và…thương mến.
Chị
Hảo nhóm chúng tôi nghe chú Sanh ca “Sài Gòn Đẹp Lắm” là mê tơi, muốn có bài
hát đó để tập múa cho mấy em trong Thiếu Nhi nhân dịp Lễ và văn nghệ của Nhà
Thờ, nên chạy đến chú Sanh nhờ chép giùm bài này, nhưng đã bị chú từ chối thẳng
thừng, tôi nghe tin mà chưng hửng! Dẫu biết chú Sanh là người khó tính và sống
khá xa cách với mọi người xung quanh, nhưng chỉ là chép lời một bài hát thôi
mà, Vân “Đại Bàng” còn nhận lời chép cái rụp không nghĩ suy, có sao!?
Bỗng
nhiên, chị Hảo reo lên:
- Loan
ơi, chỉ có em mới giúp chị chuyện này.
- Em
giúp được ư?
Chị
nhìn tôi, mắt long lanh:
- Chúng
ta đành phải áp dụng “mỹ nhơn kế”, ý lộn, nói chính xác là “Loan bưu điện kế”,
chắc chắn với cái uy bưu điện của em, chú Sanh sẽ nhận lời .
Hà và
Quyên, hai nàng còn lại trong nhóm cùng vỗ tay, tán thành “tuyệt chiêu” của chị
Hảo . Gì chớ, bốn đứa ăn ở chung với nhau nên họ rành lắm cái “uy” của tôi .
Còn
nhớ thời kỳ cao điểm ở trại, hàng tuần đều có hàng trăm người tỵ nạn nhập trại,
cả đường bộ lẫn đường biển, dân số gia tăng chóng mặt, nên trại phải mở thêm
trại mới bên kia con đường, cách nhau hai lớp hàng rào kẽm gai. Lúc này, trại
bắt đầu giải quyết cho những trường hợp người thân của hai bên qua lại thăm
nhau, sáng đi chiều về, nhưng phải xin giấy phép từ văn phòng cộng đồng. Người
ta nườm nượp xếp hàng dài, vì mỗi tuần chỉ có một chuyến vào ngày chủ nhật, mỗi
chuyến cỡ chục người, có ban An Ninh dẫn đầu, đi qua cổng lính Thái, băng qua
con lộ lớn, đi một đoạn vào con đường đất đỏ, là tới cổng trại mới, trình giấy
tờ cho lính Thái, xong tha hồ rong chơi, đến 4 giờ chiều tập trung lại ngay
cổng để đi về.
Tôi
thuộc loại…ham vui, cũng muốn qua bển xem nó tròn méo ra sao, nhưng chưa có lý
do chính đáng. May quá, lúc đó nghe tin một chị “ bà con” xa lắc xa lơ mới nhập
trại, tôi bèn mạnh dạn đến gặp chú trưởng trại người Việt, chú hỏi:
- Cô đi thăm ai? Nên nhớ là bây giờ chỉ ưu tiên cho người
thân, họ hàng thôi nhé.
- Dạ, con có…bà con xa.
- Xa như thế nào, nói nghe coi.
- Dạ, đại khái… rằng… thì …là, mẹ của chị ấy là …chị dâu
của… anh rể con.
- Trời, hiểu chết liền! Cô nói rõ cho dễ hiểu chút đi.
- Hay
nói cụ thể hơn nè chú: Bố của chị ấy là anh ruột của anh rể con, hay có thể nói
gọn hơn là, chị ấy gọi chị ruột của con là Thím. Nghe có gần hơn hông
chú?!
Chú trưởng trại lắc đầu
nguây nguẩy:
- Thôi cô càng nói tôi càng nhức đầu, nhưng vì cô làm nhân
viên bưu điện, tôi ưu tiên giải quyết lần này thôi nhe.
Tôi
cám ơn chú rối rít và trong bụng cũng cám ơn cái job “nhân viên bưu điện” của
mình biết bao. Có lần, một anh chàng lạ hoắc nói giọng rặt miền Tây nam bộ đến
nhà tôi:
- Chiều mai mời chị đến nhà em ăn vịt nấu chao nha, con vợ
em nó nấu ngon lắm, ăn quên sầu luôn.
- Mà có gì sao em mời chị?
- Dạ, ngày giỗ ba em đó chị, nhà em ở lô bên kia, em mời
chị tại vì chị làm…bưu điện!
Cho
nên, lần này được sự tin tưởng của cả nhóm, tôi mạnh dạn hớn hở đến nhà chú
Sanh vào buổi sáng chúa nhật đẹp trời, chú đang thong thả bên ấm trà và đọc
sách.
Tôi
giả lả:
- Chào
chú Sanh, chú đọc sách gì vậy cà?
Chú
tháo cặp mặt kiếng, nhận ra tôi, cũng mỉm cười:
- À,
cuốn Hợp Lưu bạn bè bên Mỹ gửi.
Rồi
chú nhìn tôi như biết được “ý đồ” của cuộc thăm viếng bất ngờ này:
- Cô
Loan đến tìm tôi có chuyện gì không?
Đã thế
thì tôi chẳng cần rào trước đón sau nữa:
- Chú ơi, hôm bữa chú ca bài “Sài Gòn đẹp lắm” hay quá
chừng luôn, nhờ chú chép lại cho tụi con tập múa cho mấy em trong nhà thờ, nhé?
Sắc
mặt chú thay đổi, có vẻ không vui, rồi nhìn ra ngoài sân:
- Tui ca đại chớ hổng nhớ lời!
- Ủa, bữa đó chú ca ngon lành suông sẻ lắm mà?
- Thì nhớ gì ca nấy, chớ có bài bản gì đâu!
Tôi cố
tiếp tục:
- Dạ, chú nhớ sao thì chép cho tụi con vậy cũng được.
Lần này thì chú nghiêm mặt, dứt khoát:
- Thôi cô đừng năn nỉ mất công, tôi đã nói với cô Hảo rồi,
khi nào nhớ ra tui sẽ chép cho.
Tôi
tiu nghỉu bước ra về, lần đầu tiên trong đời ... tỵ nạn, cái uy “Loan bưu điện”
chẳng có kí lô nào. Về tới nhà, cả nhóm đang chờ, nhìn tôi với những cặp mắt hy
vọng, miệng chum chím chuẩn bị những nụ cười rạng rỡ. Tôi đi thẳng ra sau nhà,
vẫn kịp liếc chị Hảo một cái, rồi hờn mát (hờn ai, hổng biết!):
- Ối,
còn thiếu gì bài hát hay để múa, cần gì “Sài Gòn Đẹp Lắm”?! Chị lo kiếm bài
khác mà tập cho mấy đứa nhỏ, chú ấy sẽ không bao giờ …nhớ ra đâu!
Edmonton,
Tháng Bảy 2023
KIM
LOAN
No comments:
Post a Comment