Love
Story, Bản Tình Ca Bất Hủ và Chuyện Tình Muôn Thuở
Wednesday, August 09,
2023 Biên Khảo , ĐSLV ,
Vương Trùng Dương
“Un
amour éternel en un moment conçu”
(Félix
Arvers)
“Tình
trong giây phút mà thành thiên thu”
(Khái
Hưng)
Trong
bài thơ Ngập Ngừng của nhà thơ Hồ Dzếnh, in trong thi phẩm Quê Ngoại năm 1943,
đến nay đã tròn 80 năm. Trong đó có mấy câu, nhiều người đã nhớ:
“Tình
mất vui khi đã vẹn câu thề
Ðời
chỉ đẹp những khi còn dang dở
… Cho
nghìn sau... lơ lửng với nghìn xưa”.
Tập
thơ nầy đã tái bản ở Sài Gòn năm 1969, và bài thơ được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh
phổ nhạc thành ca khúc Chuyện Hẹn Hò, nhạc sĩ Anh Bằng phổ thành bài hát Anh Cứ
Hẹn… Ngoài ra, vài bài thơ của ông đã phổ nhạc: Hoa Mẫu Đơn (Anh Bằng) “Ước
chi sống lại thời xưa ấy. Để ta trẻ mãi, để hẹn nhau”, Chiều
(Dương Thiệu Tước) “Nhớ nhà châm điếu thuốc. Khói huyền
bay lên cây”.
Trong
ca khúc Khi Đã Yêu của nhạc sĩ Phượng Linh (Nguyễn Văn Đông) có câu: “Bao
ước mơ còn trong đợi chờ. Cho nghìn sau nối lại nghìn xưa”.
Từ xưa
đến nay và Đông, Tây có nhiều tác phẩm đề cập đến tình yêu ngang trái (diabolik
lovers), đó cũng là lẽ thường tình trong cuộc sống. Trong các bộ tiểu thuyết
kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung trong chốn võ lâm, thu hút độc giả không chỉ chuyện
đấu chưởng, kiếm pháp, bí kiếp độc tôn thiên hạ… mà những mối tình ngang trái.
Không có mối tình nào ngang trái trong đời sống đầy oan nghiệt như trong truyện
kiếm hiệp. Nào là cuộc tình xảy ta giữa hai phái hắc/bạch, thù hận không đợi
trời chung giữa các môn phái, hận thù chủng tộc, hiềm khích bởi là con, đệ tử
của kẻ thù, cuộc tình tay ba ôm hận trong lòng… (Hai thập niên trước, tôi có
viết về Những Mối Tình Ngang Tái Trong Tác Phẩm Kim Dung). Chính những cuộc
tình ngang trái oái ăm nầy đã lôi cuốn độc giả từ chương nầy đến chương khác.
Ngày
16/12/1970, phim Love Story (Chuyện Tình) với nhạc phẩm chủ đề của Francis Lai
được trình chiếu đầu tiên ở Hoa Kỳ thu hút khán giả trong 4 tuần liên tục.
Nhiều nhà phê bình cho rằng Love Story là bản nhạc xuất sắc, xứng đáng được
liệt vào hàng kiệt tác. Theo bình chọn của American Film Institute, nhạc phẩm
Love Story của Francis Lai, nằm trong 100 bản nhạc phim hay nhất mọi thời đại.
Nhạc phim Love Story đứng hạng thứ 9, chỉ thua các nhạc phim kinh điển như Casablanca,
Cuốn Theo Chiều Gió, West Side Story, Bác Sĩ Zhivago… nhưng lại vượt qua mặt My
Fair Lady.
Phim
Love Story lần đầu tiên được chiếu tại rạp Rex ở Sài Gòn vào tháng 3/1971, khán
giả đông nghẹt suốt 6 tuần lễ, hầu hết ở giới trẻ… tuy thời kỳ chinh chiến
nhưng trào lưu lãng mạn từ phương Tây dã ảnh hưởng đến miền Nam VN vào thập
niên 1960s.
Tác
phẩm Love Story, tiểu thuyết lãng mạn của nhà văn người Mỹ Erich Segal, nhà
xuất bản Harper & Row, ra mắt đúng ngày Lễ Tình Yêu, 14 tháng 2 năm 1970.
Tác phẩm gồm 22 chương, vừa ấn hành đã thuộc loại best seller, bán chạy nhất
trong năm 1970 tại Mỹ và được dịch ra hơn 25 ngôn ngữ (Chuyện Tình qua bản dịch
của Phan Lệ Thanh).
Thông
thường thì đạo diễn dựa vào tác phẩm ăn khách để dựng thành phim nhưng kịch bản
của Erich Segal viết cho hãng phim Paramount Pictures về cuộc tình lãng mạn và
bi thương giữa đôi tình nhân trẻ Oliver (tài tử Ryan O’Neal) và Jenny (minh
tinh Ali MacGraw) thời còn sinh viên. Sau đó, hãng Paramount Pictures và đạo
diễn Arthur Hiller đã yêu cầu Erich Segal viết thành tiểu thuyết để giới thiệu
với độc giả, vì vậy tác phẩm xuất hiện cùng năm 1970, trước khi phim ra mắt.
Nhạc
sĩ người Pháp Francis Lai (1932-2010) theo học tại đại học Harvard, Yale ở Hoa
Kỳ, giáo sư văn học ở đại học Princeton, Dartmouth… đại học Oxford ở Anh, đại
học Munich ở Đức. Nhưng tên tuổi ông lừng lẫy với nhạc sĩ sáng tác, khoảng 600
nhạc phẩm và hơn 100 ca khúc cho phim.
Phim
Love Story được đề cử 7 giải Oscar năm 1970 nhưng chỉ đoạt được 1 giải cho nhạc
phim. Lúc đó, nhạc phim không có lời, khi phim được trình chiếu, lời của Carl
Sigman (dựa theo tình tiết trong phim để viết thành ca khúc) với tiếng hát của
danh ca Andy Williams trở thành tình khúc bất hủ.
Tại
giải Trái Cầu Vàng 1971, phim Love Story được đề cử 7 giải (phim hay nhất, đạo
diễn, kịch bản, nam nữ diễn viên vai chính, nam diễn viên vai phụ, nhạc phim)
và đoạt 5 giải (phim hay nhất, đạo diễn, kịch bản, nữ diễn viên vai chính, và
nhạc phim).
Trong
khi đó tác phẩm Love Story, khoảng 130 trang, được bán chạy nhất ở Hoa Kỳ và
qua các bản dịch cũng thuộc loại best seller nhưng không có nhà phê bình văn
học nào ca ngợi đến nó.
Điều
trùng hợp giữa nhạc sĩ Francis Lai và nhà văn Erich Segal đều mất cùng năm
2010.
Theo
lời kể của nhạc sĩ Francis Lai, nguồn cảm hứng của ông tìm được khúc nhạc Love
Story vào lúc nửa khuya. Ca khúc Love Story với giai điệu và tiết tấu nhẹ
nhàng, khoan thai, lâm ly, réo rắt… hình dung được nỗi buồn man mác.
Nhạc
phẩm Love Story của Farncis Lai được Phạm Duy chuyển sang ca khúc Chuyện Tình,
ấn hành trước năm 1975, in cả 3 tiếng Việt, Pháp và Anh.
Biết
dùng lời rất khó, để mà nói rõ
Ôi
biết nói gì, cuộc tình lớn quá
Chuyện
tình đáng nhớ, tuy cũ như là biển già trắng xoá
Cuộc
tình quý giá như những ngọc ngà nàng dành cho ta
Ôi
biết nói gì ?
Với
một lời quý mến, mà nàng nói đến
Khi
bước chân vào cuộc đời vắng ngắt
Cuộc
tình thứ nhất, muôn kiếp muôn đời là tình vĩnh viễn
Vì
nàng đã hiến đôi cánh tay mềm nghìn đời quyến luyến
ĐK:
Lòng
ta đầy kín, lòng ta đầy kín
Là
muôn nghìn chuyện yêu đương, câu hát thần tiên
Và
những mộng huyền mênh mang, đầy kín hồn hoang
Man
mác tình duyên
Thôi
hết cuộc đời im tiếng
Ðời lẻ
loi đã tan, ta đã được nàng
Làm gì
còn tiếng than, nắm đôi tay thiên thần
Ði
suốt mùa Xuân...
Sẽ còn
được biết mấy? Một đời luyến ái
Yêu sẽ
lâu dài hoặc là quá ngắn? Thật là khó đoán
Nhưng
vẫn cho rằng cuộc đời có hết, loài người có chết
Sao
sáng trên trời ngày nào sẽ tắt
Em vẫn
gần ta!
Với
cuộc tình bi thương muôn thuở, tác phẩm Love Story của Erich Segal cũng na ná
như những tác phẩm cổ điển với cuộc tình thơ mộng của giới trẻ nhưng gặp ngang
trái bởi gia đình còn quan niệm lạc hậu “môn đăng hộ đối”
(Oliver, con nhà quý tộc, Jenny giai cấp bình dân, gốc Italy, thân phụ là tù
binh Italy, được đưa sang Mỹ và sau đó xin lưu trú) nhưng với sức mạnh của tình
yêu đã vượt qua vòng cương tỏa đó. Cuối cùng khi Jenny sang Paris, tiếp tục
theo học cao học về âm nhạc nhưng không may bị bệnh hoại huyết (leukemia) không
có tiền chữa trị. Oliver ở Hoa Kỳ linh cảm điều gì không may xảy ra cho người
yêu nên sang Paris, nhưng Jenny từ chối việc nhờ vả bên gia đình chồng và chỉ
cần được sống những ngày cuối đời bên nhau.
Khi
ông Barett, cha của Ollier biết được hoàn cảnh bệnh tình của Jenny và con trai
xin tiền chữa trị cho vợ, ông mang theo số tiền lớn cho con, nhưng đã muộn.
Tại
bệnh viện, Oliver gặp cha, cho biết “Jenny chết rồi!”.
Ông Barett tỏ lời ân hận, nhưng đã muộn!. Bóng tối phủ kín!. (Nếu) Jenny được
cứu sống thì không có 3 tác phẩm (truyện, phim và ca khúc) để lại cho đời.
Trước đó chuyện tình Lan và Điệp trong tác phẩm Tắt Lửa Lòng của nhà văn Nguyễn
Công Hoan (1933), với ca khúc của các nhạc sĩ Lê Dinh, Minh Kỳ và Anh Bằng. Và,
tuồng cải lương làm đẫm lệ. Hay chuyện tình Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài vào thế
kỷ thứ tư đời Đông Tấn với tuồng cải lương buồn da diết.
Thấm
thoát đã gần sáu thập niên, lúc đó ở phố cổ Hội An, người bạn thân với tôi đang
có mối tình rất đẹp với cô nữ sinh học dưới hai lớp, khi anh khoác áo chiến y
thì gia đình ngăn cấm không muốn con gái sớm chít khăn tang, cuộc tình tan vỡ!
Anh tình nguyện phục vụ trong đơn vị tác chiến ở núi rừng Tây nguyên, nơi đó
sống chết với đồng đội cho bớt cô đơn “Nhưng không chết người
trai khói lửa. Mà chết người em nhỏ hậu phương” (Chuyện
Hoa Sim - Anh Bằng). Thời gian trôi qua với bao thăng trầm nhưng “cái
thuở ban đầu” đó vẫn “Ngàn năm hồ dễ mấy ai quên” (Thế
Lữ). “Aimer c'est mourir un peu!.. C’est la vie”.
Nay
quý cụ, tuổi già thường mất ngủ, trằn trọc làm gì cho khổ tâm, lấy iPhone, vào
YouTube, hoài cố nhân với Love Story “Cố
nhân xa rồi, có ai về lối xưa” (Hoài Cảm - Cung
Tiến) và cho giấc mơ “lơ lửng với nghìn xưa”.
Little Saigon Aug 2023
Vương Trùng Dương
No comments:
Post a Comment