Có một phẩm chất mà
ai cũng cần phải học, được gọi là… ‘đợi người khác nói xong’
“Đợi
tôi nói xong đã nào!”. Đây là một lời nhắc nhở, cũng là sự châm chọc về việc
tôi và bạn quá nóng vội và muốn sớm gặt hái được thành quả. Khi Thượng đế tạo
ra con người, vì sao chỉ có một cái miệng mà có tới tận hai cái tai? Là để
chúng ta nói ít lại và lắng nghe nhiều hơn. Chúng ta cũng chẳng vội đến mức nước
lên đến cổ hay đang xảy ra hỏa hoạn, mà sao ngay cả đợi người khác nói hết những
gì họ muốn cũng chẳng được?
Câu
chuyện người mẹ trẻ và quả táo
Người
mẹ trẻ muốn kiểm tra thành quả về cách giáo dục con cái của mình. Cô vui vẻ đưa
cho cậu con trai nhỏ hai quả táo. Tiếp đó, cô chờ đợi cậu con trai nhỏ sẽ tặng
lại cho mẹ một quả. Nhưng cậu bé nhận lấy hai quả táo từ tay mẹ xong cũng chẳng
thèm nhìn mẹ lấy một cái, mà cắn ngay mỗi quả một miếng.
Người
mẹ trẻ vô cùng thương tâm, suýt nổi giận và định dạy cho cậu con một bài học về
sự tham lam, ích kỷ. Ai ngờ được rằng đúng vào lúc này cậu con trai bé nhỏ cất
tiếng ngọng líu ngọng lô: “Mẹ ơi, mẹ ăn quả này này. Con ăn thử rồi, không chua
đâu!”.
Nước
mắt của mẹ đột nhiên rớt xuống. Đôi khi chúng ta tức giận là vì không đủ kiên
nhẫn và không có thời gian chờ đợi câu trả lời. Bởi phía sau sự lắng nghe là một
tấm lòng ấm áp.
(Ảnh minh họa: Dẫn theo giambeotunhien.net)
Nhờ
biết lắng nghe tôi đã kịp thời cứu vãn được công việc và một cuộc hôn nhân
Thời
gian trước, có một người bạn làm cùng tôi. Tôi tự cảm thấy mình đã dành hết tâm
huyết cho công việc. Nhưng tới khi nghiệm thu anh ấy lại phê bình tôi và đưa ra
đề xuất của mình. Điều này khiến tôi rất không vui. Bạn tôi gọi điện cho tôi vì
muốn thay đổi ý kiến. Cậu ấy còn chưa kịp mở miệng thì tôi đã tuôn xối xả một
tràng dài những lý do và suy nghĩ của mình. Sau đó hai người chúng tôi hầu như
miệng ai nói thì tai người nấy tự nghe. Một lúc sau cả hai cùng tức giận và bỏ
đi, kết quả là chẳng ai nói rõ được suy nghĩ của mình.
Bạn
tôi sốt ruột hỏi rằng: “Chúng ta có thể nói chuyện không? Nếu không thì chúng
ta chat nhé!”. Sau đó cậu đã nói rõ ràng mọi suy nghĩ của mình qua chat. Kỳ thực
cũng có nhiều chỗ tôi cũng có thể tiếp thu, vấn đề đã được hóa giải trước cơn
nguy nan. Sau chuyện này tôi thầm nghĩ, rất nhiều việc đã thành xôi hỏng bỏng
không chỉ vì tôi không cho đối phương có cơ hội nói hết. “Đợi tôi nói xong
đã nào”. Đây là một yêu cầu vô cùng nhỏ bé trong giao tiếp nhưng chúng ta lại
thường quên mất sự tôn trọng cơ bản nhất này trong giao tiếp.
Em
trai tôi mới lập gia đình, đang trong giai đoạn hai vợ chồng tìm cách hòa hợp với
nhau. Vậy nên đôi vợ chồng trẻ ngày nào cũng cãi cọ. Cả hai đều rất khổ tâm,
cãi qua cãi lại tới bước sắp phải ly hôn. Hôm qua cô gái gọi điện tới than thở
với tôi. Tôi biết rằng, chẳng qua chỉ là những chuyện vụn vặt trong nhà, ví như
cô ấy đã hy sinh rất nhiều mà anh chồng đáp lại chẳng được bao nhiêu. Tôi nhẫn
nại lắng nghe cô ấy than thở và thể hiện sự đồng cảm và đồng tình một cách
thích hợp. Cuối cùng cô gái vui vẻ quay về nhà nấu cơm cho chồng. Về sau cô gọi
điện thoại tới khen ngợi tôi: “Chị quả thực là người biết an ủi người khác. Sau
khi chị an ủi xong em mới thấy hóa ra chẳng có chuyện gì to tát cả”. Tôi mỉm cười
rồi gác máy, thầm nghĩ, tôi đâu có nói lời nào, chỉ là cô ấy muốn than vãn một
chút về nỗi ấm ức trong lòng mà thôi.
Nghệ
thuật lắng nghe và câu chuyện về đôi tri kỷ Bá Nha, Tử Kỳ
Tương
truyền rằng Chung Tử Kỳ là một tiều phu đầu đội nón lá, lưng khoác áo lá, vai
đeo dao quặp, tay cầm rìu. Trong lịch sử còn ghi chép lại rằng, một lần nọ Du
Bá Nha gảy đàn bên sông Hán Giang, Chung Tử Kỳ nghe xong xúc động thốt lên rằng:
“Vòi vọi như non cao, mênh mang như nước chảy”.
Từ
đó hai người trở thành bạn tri kỷ, tâm giao. Sau khi Tử Kỳ qua đời, Bá Nha cho
rằng trên đời này không còn ai có thể hiểu được tiếng đàn của mình. Nên từ đó về
sau ông không bao giờ gảy đàn nữa.
Bởi
vậy, lắng nghe không chỉ có thể khiến tâm hồn xích lại gần nhau hơn, mà còn là
sự khởi đầu của những đôi tri kỷ.
Không
biết lắng nghe đã khiến một hãng hàng không thiệt hại nặng nề
Năm
2008, nhạc sĩ Dave Carroll đi lưu diễn, chiếc đàn guitar của anh được vận chuyển
theo đường hàng không của hãng United Airlines và bị gãy. Carroll bèn kiện công
ty hàng không, nhưng không một ai lắng nghe anh ấy nói. Công ty hàng không cho
rằng Carroll thích chuyện bé xé ra to. Nhưng đối với những người có tâm hồn
mong manh như các nghệ sỹ thì chiếc đàn guitar cũng là một sinh mệnh thân thiết
của anh. Cách xử lý của công ty hàng không khiến Carroll rất đau lòng.
Thất
vọng với cách hành xử của hãng hàng không lớn thứ hai thế giới, tháng 6/2009,
sau 9 tháng xảy ra vụ việc, nhạc sĩ Dave Carroll đã cho ra đời bài hát “United
breaks guitars” (United làm vỡ đàn guitar). Bài hát này với giai điệu vui tươi
được Dave và nhóm nhạc của anh dàn dựng, tung lên youtube với đoạn điệp khúc
nghe có phần “cay đắng”:United, anh làm vỡ cây đàn guitar Taylor của tôi rồi!
Clip
cũng được thể hiện hết sức hóm hỉnh, với hình ảnh những nhân viên của hãng
United Airlines đủ mọi sắc thái cảm xúc. Chắc hẳn, ai xem clip cũng không khỏi
mỉm cười thú vị. Bài hát không những vui tươi, lại còn…dễ thuộc!
Không
ngờ rằng, chỉ trong hai tuần ngắn ngủi, số lượt truy cập bài hát này đã lên tới
5 triệu lượt. Điều mà không ai nghĩ tới rằng, ảnh hưởng phụ diện của video này
đã khiến cổ phiếu của United Airlines giảm xuống 10% chỉ vẻn vẹn trong 10 ngày.
Họ đã phải chịu tổn thất vô cùng lớn, tới 180 triệu đô la Mỹ, đủ để mua 51.000
chiếc guitar đền cho Carroll.
“Kỳ
thực tôi chỉ cần có một người trong United Airlines đứng ra lắng nghe sự bất
mãn của tôi, thừa nhận họ đã làm sai và nói với tôi một lời “Xin lỗi”, chỉ cần
vậy thôi. Nhưng họ đã không làm như vậy”.
Cuối
cùng Carroll đã nói ra nguyên nhân mà anh kiên quyết kiện hãng Hàng không Liên
bang Mỹ cho bằng được: “Hãy đợi tôi nói xong đã”. Carroll chẳng qua chỉ cần
được lắng nghe, được tôn trọng mà thôi.
Rất không may cho United
Airlines, Dave Carroll là một nhạcsĩ/ca sĩ tài ba. Có hề gì,
anh sáng tác nhạc! (Ảnh dẫn theo CafeF)
Các
bậc phụ huynh và những đứa con ở tuổi dậy thì
Hiện
nay có rất nhiều bậc phụ huynh than vãn rằng con cái mình bước vào thời kỳ tâm
lý phản nghịch, căn bản là không biết nghe lời! Nỗi khổ ấy đã trở thành tiếng
lòng của những bậc phụ huynh có con đang tuổi dậy thì. Nhưng tĩnh tâm nghĩ lại,
kỳ thực sự oán trách này bản thân nó đã có vấn đề: Thử đóng cửa tự hỏi mình xem
bạn có thực sự lắng nghe tiếng lòng của con không? Bạn có biết con mình đang
nghĩ gì, mong muốn điều gì không? Bạn muốn hiểu con mình, nhưng lại không chịu
lắng nghe chúng, mà chỉ muốn chúng lắng nghe bạn. Bạn cứ ở đó như cái máy nói,
thì chúng sao có thể nghe lời bạn được?!
“Đợi
tôi nói xong đã nào!”. Đây là một lời nhắc nhở, cũng là sự châm chọc về việc
tôi và bạn quá nóng vội và muốn sớm gặt hái được thành quả. Khi Thượng đế tạo
ra con người, vì sao chỉ có một cái miệng mà có tới tận hai cái tai? Là để
chúng ta nói ít lại và lắng nghe nhiều hơn. Chúng ta cũng chẳng vội đến mức nước
lên đến cổ hay đang xảy ra hỏa hoạn, mà sao ngay cả đợi người khác nói hết những
gì họ muốn cũng không có?”. Đôi khi tôi tự nhủ với mình rằng đây là một căn bệnh,
phải chữa.
Lắng
nghe là sự tu dưỡng tâm tính
Đợi
người khác nói xong là một loại năng lực, cũng là sự tu dưỡng tâm tính. Có một
cách lắng nghe gọi là trầm tĩnh. Đó là một bầu không khí hài hòa, yên lặng và
uy nghiêm, không lời nhưng cũng rất ấm áp, và đầy sức cuốn hút. Có một cách lắng
nghe là quên mất cả bản thân mình, yên lặng nghe tiếng tuyết rơi, nghe tiếng
gió luồn qua mái nhà, nghe tiếng chim hót buổi sớm mai, nghe một giai điệu du
dương. Điều này cũng thể hiện cảnh giới và sự tu dưỡng của một người. Chỉ khi
có được một nội tâm an hòa mới có thể hiểu được sự tĩnh lặng của năm tháng thật
tuyệt vời.
Đợi
người khác nói hết cũng là một phẩm chất của bậc trí huệ, chứ không phải nói
thao thao bất tuyệt mới thể hiện mình là người có năng lực.
(Ảnh minh họa: Dẫn theo pinterest.pt)
Thay
vì lắng nghe bằng cái Tâm, bằng cảm nhận từ trái tim như người xưa nhắn nhủ,
thì con người ngày nay thường xuyên ngắt lời, chỉ muốn nói mà không đủ kiên nhẫn
để lắng nghe, có nghe cũng là với tâm thái tranh đấu phản biện. Nội hàm của chữ
giản thể mới dẫn đến một các biểu hiện văn hoá trở nên phố biến như: ‘chưa nói
xong đã cãi xong’, ‘cướp diễn đàn’, ‘đốp lại’, ‘bật tanh tách’… Lời nói thay vì
là phương tiện của sự thấu hiểu, thì nay là phương tiện để tranh đấu.
“Đợi
người khác nói xong”, điều tưởng chừng vô cùng đơn giản, sao giờ đây lại khó
khăn đến vậy? Đó là hệ luỵ của lối sống chỉ biết nghĩ đến lợi ích của
riêng mình, chỉ quen tranh giành để bản thân luôn là vị trí số 1 trong mắt người
khác. Lắng nghe với thái độ khiêm nhường cầu thị trở thành thứ gì đó xa xỉ khó
hình dung trong văn hoá người nhiện đại. Bằng cách đó nét đẹp của văn hóa
tu dưỡng truyền thống ngày một bị lãng quên.
Người
ta không ngừng than thở về chuyện xã hội thiếu vắng niềm tin, tình yêu thương,
lòng nhân ái. Thực ra nếu chúng ta có thể quay trở về với những giá trị đạo lý
truyền thống, biết ‘đợi người khác nói xong’, biết nghe bằng sự tập trung của
đôi mắt, sự chân thành của trái tim như chữ ‘Thính’ mà ông cha ta để lại như một
bài học uyên bác, thay vì nghe bằng ‘cái rìu’ như cách mà ĐCSTQ biến đổi văn tự
truyền thống, thì hẳn rằng, chúng ta có thể thấu hiểu nhau nhiều hơn, và xã hội
không thể thiếu vắng đi tình yêu thương và lòng nhân ái.
Nhã
Văn
No comments:
Post a Comment