Sau đây là trích dẫn vài đoạn trong các tác phẩm của 3 nhà văn
HUGO-YOURCENAR-D'ORMESSON
1/- Victor Hugo:
Victor Hugo
( 26/02/1802 – 22/05/1885) là một đại văn hào của nước Pháp vào thế kỉ 19, đồng thời cũng là một trí thức dấn thân và một chính trị gia, dùng ngòi
bút để chiến đấu không mệt mỏi cho những lý tưởng của ông vào thời kỳ đó. Chính điều này đã khiến ông bị lưu đày trong 20 năm.
Khi mất ông được làm lễ quốc tang và thi hài được đưa vào điện Pantheon an nghỉ.
- Ông được đề cử vào Hàn Lâm
Viên Pháp năm 1841-
Những sáng tác của Victor Hugo chủ yếu
theo trường phái lãng mạn và rất đa dạng, trong đó phải kể đến "Nhà thờ Đức Bà Paris" và "Những người khốn khổ", hai kiệt tác văn xuôi đã giúp
ông trở thành một cây đại thụ của nền Văn học thế giới, khó ai có thể sánh nổi.
(Wikipedia)
Victor
Hugo - Tản văn triết lý-Nhãn thức (nhận xét)
............................
Vâng, thơ
ca là vô tận. Quý vị độc giả, quý vị có quyền yêu cầu, đòi hỏi tất cả, chỉ trừ một cột mốc. Quý vị có thể yêu cầu cánh hoa phải ca hát, tinh tú phải tỏa hương thơm, khổ thơ phải tràn đầy tinh hoa. Quý vị có thể đòi hỏi một nụ cười từ đại dương và một nụ hôn từ miệng núi lửa. Quý vị có thể lấy tóc của người phụ nữ và rãi chúng lên trên bầu trời và áp đặt vào nền khoa học cho dù họ kinh ngạc khi bị buộc phải ghi vào danh mục giấc mơ ấy và lấy mái tóc của Bérénice * cho mục đích đó... Trong thơ
ca sự kỳ diệu là đương nhiên. Có một điều không thể là có thể đối với nghệ thuật.
(hết trích) ........
Trích
từ tác phẩm Tản văn triết lý-Nhãn thức (nhận xét)- Victor Hugo-
GHI CHÚ
* Bérénice là một tên phụ nữ có nguồn gốc thuộc xứ Ma-xê-đoan (xưa ở vùng Ban-căng): biển Adriatic và biển Đen ngay góc Đông Nam của châu Âu,
- có nghĩa là "người chiến thắng".
"Bérénice có một nguyện vọng cần được thực
hiện
Đó là dâng mái tóc của mình cho các vị thần"
(Mái tóc của
Bérénice là một tập thơ của Claude Simon (1913-2005)-
==============
2/- Tác giả Thuộc
Thế kỷ XX-XXI
A-Marguerite
Yourcenar
Marguerite Yourcenar ( 08/6/1903 - 17/12/1987)
Viện Hàn lâm Pháp, thành
lập từ thế kỷ 17, vốn nổi tiếng là bảo thủ, trong 300 năm không hề bầu một thành viên phụ nữ nào. Mãi đến năm 1980 bà Yourcenar mới là nhà văn nữ đầu tiên bước vào Viện Hàn lâm Pháp.
Marguerite
Yourcenar thuộc một gia đình quý tộc, sinh tại Bỉ. Bà được giáo dục theo kiểu đại tư
sản (học các gia sư tại nhà). Bà hiểu biết rất sâu về văn hóa cổ Hy Lạp - La Mã và nổi tiếng về tiểu
thuyết lịch sử. Với một văn phong chính xác, sáng sủa, bố cục chặt chẽ, bà lấy tâm tư và tư duy của người ngày nay thông cảm với người xưa, do đó, truyện vừa cổ điển vừa
hiện đại. Hồi ký Hoàng đế Hadrien tái tạo một nhân vật lịch sử La Mã có văn hóa, thích nghệ thuật, chấp nhận
trách nhiệm và cái chết, suy nghĩ về hưng
phế của nền văn minh
Cuốn tiểu thuyết Giai
đoạn luyện chất cuối cùng miêu tả qua nhân vật hư cấu Zenon mang
tính nhân văn thế kỷ XVI: giải phóng con người khỏi ách tôn giáo mù quáng, tìm hiểu chân lý và cuộc sống.
Tác phẩm cuối cùng của Yourcenar là Tiếng nói của vạn vật trong đó có trích Trang Tử.
(Wikipedia)
..........................................
Trích từ tác phẩm Les yeux ouverts - Đôi
mắt mở - Marguerite Yourcenar
" Tôi lên án sự dốt nát hiện nay đang bao trùm trên các chế độ dân chủ cũng như các chế độ cực quyền. Sự dốt nát ấy quá nghiêm trọng, thường là toàn diện đến nỗi giống như do hệ thống, nếu không phải là do chế độ có ý muốn làm như vậy. Tôi thường suy nghĩ về việc giáo dục con trẻ sẽ như thế nào.
Tôi nghĩ rằng cần phải có những nghiên cứu căn bản, rất đơn giản,
trong đó đứa trẻ sẽ học rằng em sinh tồn trong vũ trụ, trên một hành tinh mà
sau này em sẽ phải sắp đặt quản lý tài nguyên, rằng em tuỳ thuộc vào không khí, vào nước, vào toàn bộ những sinh vật, và rằng với một sai lầm hoặc một sự hung bạo nào nhỏ bé nhất sẽ có nguy cơ hủy diệt tất cả mọi thứ.
Em sẽ được học rằng loài người đã tàn sát
nhau trong những cuộc chiến mà hậu quả chỉ là gây ra nhiều chiến tranh khác, và rằng mỗi quốc gia dàn xếp lịch sử của họ một cách dối trá với mục đích để thoả mãn niềm tự kiêu của họ.
Em sẽ được dạy những kiến thức vừa đủ về quá khứ để cảm nhận rằng em được liên kết với các tiền nhân, để em khâm phục họ với những điều họ đã xứng đáng được kính phục, nhưng không tôn sùng họ, ở thời hiện tại hoặc ngay cả một tương lai không chắc chắn.
Ta sẽ cố gắng làm cho em vừa quen thuộc với sách vở và với sự việc; cho em biết tên cây cỏ, cho em biết đến muôn thú mà không bị buộc như đám con trẻ và thiếu niên phải miệt mài chứng kiến những cuộc giải phẫu sinh thể gớm ghiếc, lấy cớ cho rằng đó là sinh vật học; em sẽ học cách sơ cứu những người bị thương; việc giáo dục giới tính phải bao gồm chứng kiến một lần sinh sản, việc giáo dục tâm thần thì phải xem tận mắt những người bệnh nặng và những người chết.
Em cũng sẽ được học những khái niệm về đạo đức rất đơn giản mà nếu không có chúng thì việc giao du với xã hội trong cuộc sống là điều không thể, đây là huấn thị mà các trường tiểu và trung học ở xứ này không
còn dám đưa ra trong chương trình.
Về phần tôn giáo, em
sẽ không bị buộc phải theo nghi lễ tôn giáo hoặc giáo điều nào, nhưng em sẽ được nghe những điều về tất cả những tôn giáo lớn trên thế giới, và nhất là tôn giáo
nơi em cư ngụ, để đánh thức lòng tôn kính trong
con người của em và diệt trước một vài thành kiến bỉ ổi nào đó.
Em sẽ được học phải yêu thích việc làm khi mà
công việc là có ích, và không bị quảng cáo bịp bợm dụ dỗ, bắt đầu bằng việc quảng cáo ca ngợi kẹo bánh có ít
nhiều chất pha tạp cho em, chuẩn bị cho việc mục xương và bệnh tiểu đường về sau.
Nhất định là phải có phương cách để bàn luận với con trẻ về những điều quả là hệ trọng trong một thời hạn sớm
nhất."
(hết trích)
.................................
Trích
từ tác phẩm Les yeux ouverts - Đôi mắt mở - Marguerite Yourcenar -
==========
B- Jean
d'Ormesson
Jean Lefèvre d'Ormesson,- bá tước d'Ormesson, Jean d'Ormesson-
(16/6/1925- 05/12/2017) là nhà văn vua biết mặt, chúa biết tên (giao du
với những tổng thống, thủ tướng…), nhưng cả nước coi như một người trong gia
đình, nhờ gần năm mươi cuốn sách và sự tham dự của ông trên truyền thanh, truyền hình, từ những chương trình văn hoá có uy tín tới những chương trình bình dân nhất.
Jean d’Ormesson là một huyền thoại sống
(mythe vivant). Một ông già rất trẻ, một nhà quý tộc rất bình dân, một nhà văn kiến thức mênh mông
nhưng ngôn ngữ đơn giản. Nhất là cặp mắt xanh ranh mãnh và một niềm lạc quan không có gì lay chuyển nổi. Jean d’Ormesson được
coi là một “nhà văn của hạnh phúc” (écrivain du bonheur).
Văn của ông nổ vui như rượu sâm banh, là một liều thuốc bổ.
Sự thực, văn Jean d’Ormesson nhẹ nhàng, không một chút làm
dáng, kênh kiệu, nhưng diễn tả những suy nghĩ sâu xa của một tác giả uyên bác, thạc sĩ triết, tốt nghiệp đại học văn chương uy tín nhất: Normal Sup. Như Oscar nói: Cái sâu xa ở ngay trên bề mặt. Emmanuel Macron nhắc đến cái nhẹ nhàng, trang nhã của Jean d’Ormesson: “Nhẹ nhàng không có nghĩa là hời hợt, chỉ trái nghĩa với nặng nề”.
(HUYỀN THOẠI SỐNG
- Văn -9 Tháng Mười Hai, 2017-)
1/ Tôi đã làm gì vậy?
.............
Tôi đã làm gì vậy? Tôi yêu dòng nước, yêu ánh sáng, yêu vầng dương, những buổi sáng mùa hè, hải cảng, yêu sự êm dịu của buổi chiều tà trên đồi núi và một loạt chi tiết không quan trọng tí nào như cây
ô liu tròn vo ấy trong vịnh Fethiye * vẫn luôn trong
trí nhớ của tôi hay một cầu thang màu xanh dương và trắng có hai đài nước hai bên trong một ngôi làng ở Pouilles** mà tôi quên tên rồi. Tôi không
hối hận đã đến đó, cũng
không hối tiếc phải ra đi đến một nơi xa lạ mà không ai có thể biết bất cứ điều gì, ơn Trời. Tôi nhận ra rằng cuộc sống rất đẹp
và khá dài
theo ý thích của tôi. Tôi đã rất may mắn. Xin cám ơn. Tôi đã phạm những tội lỗi về hành động, sai lầm về hiểu biết. Cho tôi xin lỗi. Thỉnh thoảng bạn
hãy nhớ đến tôi. Hãy
chào thế giới dùm tôi một khi tôi không còn trên
cõi đời này nữa. Thật là một cỗ máy kỳ lạ luôn rơi nước mắt đau buồn tột cùng và làm tràn trề hạnh phúc. Một lần nữa tôi trở lại thời gian uổng phí và thời gian có ích đã
qua, và tôi tự nhủ, cũng có thể là tôi nhầm, rằng tôi có được thời gian ấy, tôi được tặng không, cùng với thật nhiều ân huệ và thiện chí -
vâng tôi được tặng điều tuyệt vời nhất của sự vĩnh cữu: cuộc
đời của một con người giữa những con người khác.
(hết trích)
....................
Trích
từ tác phẩm Tôi đã làm gì vậy? (2008)- Qu'ai-je donc fait? - Jean d'Ormesson-
GHI CHÚ
* Fethiye là một huyện thuộc
tỉnh Muğla, Thổ Nhĩ Kỳ.
** Vùng Đông Nam nước Ý.
==========
2/-
Trích Phần II- CHƯƠNG VI - Tác phẩm: Một ngày kia, tôi sẽ ra đi mà chưa nói hết mọi điều.Jean
d'Ormesson
Sự hoan hỉ và nỗi lo sợ
Sự hoan hỉ và nỗi lo sợ. Không phải tôi cảm nhận được điều đó chỉ khi viết lách. Điều đáng chú ý nhất cà trong lịch sử và trong sự hiện hữu của mọi người trong chúng ta, đó là sự cân bằng chưa bao giờ bị phá vỡ giữa niềm hạnh phúc và nỗi đau. Ta có cảm nhận như có một sức mạnh huyền bí ngăn trở cả thứ này lần thứ kia không được tồn tại mãi mãi. Nói theo như Aragon, không có điều gì đạt được hoàn mỹ cho dân tộc hoặc loài người cả. Ngay cả sức mạnh hoặc sự yếu đuối. Sức khoẻ là một tình trạng không báo trước bất cứ điều gì hay tốt cả và thiên nhiên thường có đủ điều kiện đáp ứng để chữa khỏi bệnh tật. Cũng có thể sẽ ra con đỏ hai mươi lần liên tiếp- nhưng rốt cuộc rồi con đen sớm hay muộn cũng buộc phải hiện ra thôi. Có một quy tắc không phải chịu ngoại lệ: những kẻ có thế lực sẽ bị hạ thấp, những người hèn mọn sẽ được tôn lên. Trong tất cả mọi việc,chỉ có sự thắng lợi là thất bại. Và, trong
đáy sâu thẳm nhất của hố vực, niềm hy vọng luôn hiện hữu ở đó. Bởi vì trong
lòng nhân từ của Thượng Đế, ngài đã cho nỗi buồn phiền có được một người anh chị em và ngài đã gọi nó là niềm hy vọng. Tính kiêu ngạo sẽ bị phạt và những người khốn khổ, bằng cách này hoặc cách khác, cuối cùng rồi cũng leo lên ngai vàng. Từ hai nghìn năm trăm năm trước, Sophocle đã biết trước điều ấy: "Đối với loài người, không có gì
là vĩnh cửu, ngay cả đêm tối đầy tinh tú, những khổ đau, hoặc của cải; tất cả những thứ đó bỗng dưng một ngày đều bỏ đi, và thế là đã đến lượt kẻ khác đến hưởng thụ- trước khi mất hết mọi thứ".
Sự bấp bênh có thể kéo dài. Điều này không thể tránh được. Gióp*1/ bị đày tự sự phồn vinh xuống đất bùn rồi từ bùn đất bẩn thỉu lên đến thịnh vượng. Trong suốt cuộc đời, ta chỉ biết run sợ và thảo lên những dự án. Lịch sử của thế giới mà ta dạy cho con cháu ta nghe kể về điều gì vậy? Những thành phố, những vương quốc, những đế quốc **2/, được sinh ra, phát triển, trở nên thịnh vượng, rồi biến mất. Cresus ***3/, là kẻ chiến thắng một thời gian dài, đã bị Đại đế Cyrus ****4/ đánh bại ở Sardes, Cyrus đã sáng lập ra một đế quốc vĩ đại, và cũng như tất cả những đế quốc khác đã được an bài để bị suy sụp và bài vong dưới những trận đánh của Alexander Đại đế. Trong suốt quá trình lịch sử và ở hầu hết khắp nơi đã có hàng nghìn
Cresus và hàng trăm Cyrus. Sau khi thống trị nhiều thế kỷ
trên tất cả những vùng đất nổi tiếng, sau cùng đế quốc La Mã nghĩ rằng đã được ổn định mãi mãi theo hình tượng của Roma, được gọi là "Thành Phố bất diệt "- và rồi cũng đã bị đánh bại. Đế quốc (thuộc) xứ Bi-dan-Xơ và đế quốc Trung Hoa đã thoát khỏi tai họa và sự phục hưng bấp bênh. Gần với chúng ta hơn,
chủ nghĩa cộng sản theo Mác được cho rằng đã khai mở một thời đại mới và không thể đi ngược lại trong lịch sử thế giới. Hitler nghĩ rằng ông ta làm việc trong suốt cả nghìn năm. Và chủ nghĩa quốc xã và Liên Bang Sô Viết tin tưởng rằng không gì có thể đánh đổ họ thì đều liên tục bị triệt phá cả.
Nói về ngắn hạn thì trên thế giới, không có sự công bằng cũng như không có chân lý. Về dài hạn, sự tiến triển của thế giới thì lẫn với cái mà ta có quyền được gọi là công bằng và chân lý, bởi vì ta không
còn điều gi khác hơn để thiết tha nữa. Tất cả mọi thứ đều thay đổi. Tất cả đều cải hoá. Tất cả đều sụp đổ. Tất cả đều vẫn như thế. Đầu óc chúng ta không
bao giờ ngừng quay vòng giữa điều thiện và điều ác, từ sự buồn rầu đến hy vọng và từ hy vọng đến buồn rầu, từ lòng mong muốn đến sự chán chường và từ chán chường đến ước ao.
GHI CHÚ
*1/-Gióp: nhân vật trong Kinh
Thánh:
ông chấp nhận tất cả những điều gian khổ mà Đức Chúa Trời bắt ông
phải hứng chịu
**2/-
Một đế quốc có thể bao gồm một nhóm vương quốc.
***
3/-Cresus: vua xứ Ly-đi (xưa ở vùng
biển E-giê).
****
4/-Cyrus: thành lập ra đế quốc Ba Tư, chúa tể vùng Tây Châu Á-
(
Phần II-
CHƯƠNG VI - Tác phẩm: Một ngày
kia, tôi sẽ ra đi mà
chưa nói hết mọi điều: Un
Jour je m'en Irai sans en avoir tout dit- 2013 -Jean
d'Ormesson- )
tháilan dịch
No comments:
Post a Comment