Ông Ngô Đình Quỳnh kể về cha mẹ ông và cuộc đảo chính tháng 11/1963
Nguồn hình ảnh, Cao Phong Pham for BBC
Chụp lại hình ảnh,
Kể
từ khi được đưa sang Rome tháng 11/1063, ông Ngô Đình Quỳnh chưa vào giờ trở về
Việt Nam
Trong một buổi chiều ở Brussels, khi nhưng giọt nước mưa mùa
đông vẽ những đường kỷ hà bên ngoài cửa kính khách sạn Amigo, tôi có dịp gặp
ông Ngô Đình Quỳnh, con trai út của bà Trần Lệ Xuân và ông Ngô Đình Nhu.
Ông
kể cho tôi bằng tiếng Pháp câu chuyện thoát hiểm kỳ lạ mấy anh em sau ngày
1/11/1963, khi quân đảo chính sát hại Tổng thống Diệm và cha ông:
"Có
một câu chuyện nhỏ thế này. Cha của chúng tôi đã bố trí dự phòng một kế hoạch
khi có biến. Một vị đại tá được giao trách nhiệm coi sóc chúng tôi, anh tôi là
Ngô Đình Trác, tôi và em gái tôi Ngô Đình Lệ Quyên ở Đà Lạt, thành phố nơi
chúng tôi sinh sống.
Phòng
nếu khi cuộc đảo chính xảy ra, vị đại tá với số ít người thân tín và những cận
vệ được ba tôi cắt cử trông nom được dặn phải lập tức đưa chúng tôi vào rừng.
Mục đích là để tránh cho phe đảo chính bắt cóc chúng tôi làm con tin, dùng
chúng tôi làm áp lực lên bác tôi và cha tôi, dồn họ vào tình thế khó xử. Để bác
tôi và cha tôi không phải lo lắng, bận tâm về số phận của mấy anh em tôi trong
trường hợp phe đảo chính xử dụng thủ đoạn này. Đó là một kế hoạch nhằm bảo đảm
sinh mạng cho chúng tôi. Cha tôi đã dự phòng một kế hoạch như thế.
Chúng
tôi lẩn trốn vào rừng, di chuyển trong ba ngày. Chúng tôi mang theo một máy thu
thanh để hóng tin tức, để biết chuyện gì đã xẩy ra, để biết cuộc đảo chính diễn
biến ra sao. Khi được tin bác tôi và cha tôi đã bị sát hại, vị đại tá dẫn chúng
tôi ra khỏi rừng trở lại gặp viên tư lệnh Đà Lạt, người mà cha tôi tin cậy. Ông
Tư lệnh sẽ coi sóc chúng tôi. Chẳng may, ông đã bị phe đảo chính bắt giữ. Khi
chúng tôi đến nơi, ông đã bị cầm tù."
Ông
Ngô Đình Quỳnh, trong trang phục sang trọng, nét nhìn u buồn, quý phái kể tiếp:
"Tôi
nhớ là họ đưa chúng tôi vào một góc phòng khách và bàn tán với nhau. Chúng tôi
hiểu là họ đang hỏi nhau, có phải giết chúng nó đi không ?
Không
biết bằng cách nào mẹ tôi đã liên lạc được với họ trên điện thoại đúng vào thời
điểm đó.
Tôi
thấy một vị tướng đứng dậy, ra nhấc máy và trả lời. Ông ta chỉ nói" dạ,
dạ, dạ " rồi dập máy. Có thế thôi.
Về
sau mẹ tôi bảo lần ấy có nói "Các ông mà đụng đến con tôi, sẽ biết tay
tôi." Không biết một người phụ nữ còn ở ngoài nước, đã mất hết quyền thế,
chồng và anh rể vừa bị sát hại, còn có thể làm gì cho người ta sợ?
Tôi
nghĩ có thể lương tâm họ không được yên vì đã phản bội rồi giết bác tôi, giết
cha tôi. Như thế đủ lắm rồi."
Sau
cuộc đảo chính chớp nhoáng, lật đổ một chế độ có những năm mà sử sách ca ngợi
là Vàng Son, người ta đưa anh em ông Ngô Đình Quỳnh ra khỏi Nam Việt Nam. Ông
kể tiếp:
"Sau
đó họ cho chúng tôi lên một máy bay. Một chiếc phi cơ Boeing. Chỉ có chúng tôi
trên chiếc máy bay đó, anh Trác tôi, em gái tôi Lệ Quyên, tôi và thêm một người
Mỹ, có thể nghĩ rằng đó là một người của CIA.
Thời
bấy giờ máy bay không bay thẳng một mạch được, phải đỗ lại giữa đường. Tôi nhớ
nơi đỗ lại là Karachi. Sau đó là Rome."
"Sao
lại Rome ? Vì bác tôi, Giám mục Ngô Đình Thục ở đó. Mẹ tôi và chị tôi Ngô Đình
Lệ Thủy từ Mỹ sang, đến đoàn tụ với chúng tôi. Ba anh em chúng tôi, anh cả tôi,
tôi, và em gái, đến Rome là như thế."
Không thể tin được
Ông
Quỳnh kể tiếp, sau đó cả mấy tháng, dù báo chí và những bức ảnh tràn lan về
cuộc đảo chính lan tỏa khắp thế giới, mẹ ông và cả cá nhân ông đều không tin là
ông Nhu đã bị giết (ngày 02/11/1963):
"Ba
tôi nhiều khi biến mất cả tháng, không để lại tin tức gì. Tôi tin rằng ba tôi
đang trong một sứ mệnh bí mật nào đó. Mẹ tôi cũng thế, bà không tin là họ có
thể thủ tiêu chồng mình."
Câu
chuyện thoát hiểm của ba anh em ông Quỳnh ám ảnh tôi rất lâu. Có những điều
không lý giải được về Định mệnh chăng? Nếu không phải vào giờ ấy, phút ấy, ngày
ấy và cú điện thoại của người mẹ gọi từ Mỹ hẳn cả ba đứa trẻ vô tội đã bị giết?
Các toán biệt kích và cả máy bay đã được gửi để săn đuổi.
Câu
chuyện ly kỳ như sự tích chòm sao Aries, tinh vân gắn với thân phận những người
di tản buồn lấp lánh trên giải Thiên hà. Đây là chòm sao thứ nhất trong cung
Hoàng Đạo có hình chiếc sừng dê.
Định
mệnh của bà Trần Lệ Xuân ẩn dưới tinh cầu Aries. Chú giải về chòm sao này có
phần đúng với tính cách của bà với cái đầu đầy ý tưởng muốn thay đổi thế giới.
Aries
Trần Lệ Xuân cũng đã một lần cứu thoát ông Diệm và ông Nhu trong cuộc đảo chính
hụt ngày tháng 11/1960.
Ghi
chép xúc động của đại úy Đỗ Thọ, tùy viên của Tổng thống Diệm kể câu chuyện sau
:
"Khi
Tổng thống Diệm tuyên bố từ chức giao quyền lại cho phe phái quân nhân đảo
chánh, tình hình trong dinh Độc Lập bệ rạc, sửa soạn rẽ sang con đường mới.
Tổng
thống Diệm ngồi thừ trên ghế xa-lông, ông Ngô Đình Nhu vầng trán nhăn lại. Đại
tá Nguyễn Khánh đưa ra kế hoạch chống đảo chánh và đợi lệnh. Bà Nhu ngồi cạnh
ông Nhu vẻ mặt đanh thép. Tổng thống Diệm nhìn thẳng về phía ông Nhu hỏi:
- Chú định thế nào?
Ông
Nhu đáp:
- Anh làm Tổng thống thì anh định đoạt chứ tôi đâu có làm Tổng
thống.
Tổng
thống Diệm yên lặng, ông Nhu đăm chiêu thêm. Thế là chẳng có ý kiến định đoạt
nào cả. Một khắc thời gian trôi qua cũng đủ làm thay đổi, suy sụp chính thể.
Bà
Nhu giận dữ đứng dậy gỡ khúc rối trên bước đường chính trị của Tổng thống Diệm
và ông Ngô Đình Nhu, bằng thái độ hùng hổ :
- Tại sao chúng ta lại thất bại một cách dễ dàng như thế ?
Thái
độ bà Nhu như gáo nước lạnh thức tỉnh Tổng thống Diệm, ông Nhu và Đại tá Nguyễn
Khánh. Ba đôi mắt chính trị, lãnh tụ và quân sự đổ dồn vào bà Nhu.
Bà
Nhu lạnh lùng hướng về phía ông Nhu hùng hổ nói :
-Anh nói vậy sao được, phải giúp Tổng thống!
Quay
qua Tổng thống Diệm, bà Nhu nói :
- Tổng thống cương quyết dẹp đảo chánh hay hàng ? Bây giờ chúng
ta phải làm như thế này… Như thế này…
Trong
lúc đó Đại tá Khánh tròn cặp mắt ốc nhồi nhận lệnh. Bà Nhu nói thật nhiều, thật
dữ…Kết quả cuộc đảo chánh ngày 11/11/1960 thất bại.
Hành
động của bà Nhu thúc đẩy Tổng thống Diệm trở bại thành thắng…"
Ông
Quỳnh kể thêm về biến cố này :
"Trong
cuộc đảo chính hụt, mẹ tôi là người duy nhất đã hiểu tình thế. Khi lính nhảy dù
tấn công Dinh Tổng thống, các tướng đều hoảng hốt, không hiểu việc gì đang diễn
ra. Tổng thống và các tướng lĩnh không hiểu, tại sao binh chủng tinh nhuệ lại
quay ra tạo phản. Mọi người đều nghĩ là cần phải thương lượng với nhóm đảo
chính.
Mẹ
tôi nói, thương lượng là giải pháp sai. Chỉ cần ra đài phát thanh tuyên bố,
Tổng thống đang được an toàn tuyệt đối. Chỉ cần giải thích là một số tướng lĩnh
chỉ huy đã dối trá, lừa dối quân lính. Không có chuyện quân đội làm phản. Giải
pháp chỉ đơn giản thế thôi !!!
Ngoài
mẹ tôi ra, chẳng ai hiểu việc gì đang xẩy ra, chẳng ai thấy nhìn nhận được tình
thế và biết phải xử lý thế nào.
Nguồn hình ảnh, AFP
Chụp lại hình ảnh,
Bà
Trần Lệ Xuân và con gái Ngô Đình Lệ Thủy thăm Mỹ khi xảy ra vụ đảo chánh tháng
11/1963
Nguồn hình ảnh, YouTube
Chụp lại hình ảnh,
Cố
vấn Ngô Đình Nhu, người bị sát hại cùng anh ông, Tổng thống Đệ nhất Cộng hòa
năm 1963
Lý
giải làm sao, một người đàn bà 36 tuổi làm được điều ấy?
Mấy
câu "phải thế này, phải thế này "của bà Nhu đã đẩy lui Lữ đoàn thiện
chiến mũ đỏ do Trung tá Vương Văn Đông, Đại tá Nguyễn Chánh Thi và trung tá
Nguyễn Triệu Hồng chỉ huy.
Các
sĩ quan đảo chính thất bại, ôm đầu máu chuồn vội lên chiếc máy bay khu trục
Douglas Skyraider trốn chạy qua Campuchia.
Bà
Nhu sinh năm Giáp Tý 1924. Năm Canh Tý 1960 là năm tuổi của bà, thời điểm mà
các thầy chiêm tinh khuyên ''ốc không mang nổi mình ốc, đừng mang cọc cho
rêu''.
Song
bà Nhu lại bướng. Bà không muốn để quân đảo chính trói tay, đâm đến 15 nhát dao
và bắn vào đầu như chồng bà ba năm sau. Như thế là có tội?
Vì
thế, người đời ghét bà Nhu chăng? Bà là con chuột Lửa, như con chuột trong câu
chuyện ngụ ngôn của Jean de La Fontaine dùng những chiếc răng nhỏ cắn nát những
mắt lưới đang chụp lên sinh mệnh Đệ Nhất VNCH, giải thoát cho ông Diệm và ông
Nhu.
Bà
giỏi hơn cả con cừu Aries. Bà không ôm con chạy khi Dinh Gia Long bị nã đại
bác. Bà ra những mệnh lệnh quân sự, điều binh khiển tướng. Ngày 11/11/1960, nếu
không có "bóng hồng trong cung " Trần Lệ Xuân công Ngô Đình Diệm và
ông Ngô Đình Nhu hẳn không toàn mạng sống và Đệ nhất VNCH không sống thêm 1000
ngày ?
Trả
lời câu hỏi của tôi về hai biến cố đảo chính 1960, 1963, cựu đại tá Hoàng Cơ
Lân của lực lượng tinh nhuệ này, người trực tiếp chứng kiến cái chết của em ông
là Trung Tá Nguyễn Triệu Hồng nói :
"Nếu
mà nói, hồi 1963 bà Ngô Đình Nhu ở nhà, tình hình sẽ khác, thì nhiều người nói,
mà tôi cũng tin như vậy. Bà có linh tính của người đàn bà rất thông minh.
"
Thời
khắc Định mệnh đó, lẽ ra cần có những quyết định cứng rắn và kịp thời. Nếu năng
động, với lực lượng sẵn có trong tay đang bảo vệ Dinh Gia Long, ông Diệm và ông
Nhu có cơ hội lật ngược thế cờ.
"Qua
Đài Phát Thanh lúc 4 giờ Tổng Thống Diệm nghe rõ giọng nói của 22 vị tướng tá
xướng danh để áp đảo tinh thần Dinh Gia Long.
Nguồn hình ảnh, Cao
Phong Pham for BBC
Chụp lại hình ảnh,
Ông
Ngô Đình Quỳnh trả lời phỏng vấn của nhà báo Phạm Cao Phong cuối năm 2022 ở
Brussels, Bỉ
Tổng
Thống Diệm bảo Đại Úy Bằng và các sĩ quan tùy viên:
-Các
Tướng bị bọn nó bắt cóc làm con tin đấy thôi.
Cũng
vì vậy khi Thiếu Tá Nguyễn Hữu Duệ xin Tổng Thống cho đem quân lên Bộ Tổng Tham
Mưu để "giải thoát" các tướng Tá thì Tổng Thống khước từ với lý do:
-Mình
đem quân lên giải cứu, bọn nó sẽ giết hết các tướng để từ từ coi.
Cũng
vào lúc 4h30 Trung Tướng Đôn có điện đàm với Tổng Thống Diệm yêu cầu Tổng Thống
Diệm và ông Nhu từ bỏ quyền hành và xuất ngoại, vì quân đội đã đứng lên đảo
chánh và đã vây chặt thành Cộng Hòa, Dinh Gia Long.
Tổng
Thống Diệm nói như quát:
-Quân mô? Vây ở mô?
Sự
thực, lực lượng đảo chánh không đáng kể… Quân của Sư Đoàn 5 vẫn còn ở bên ngoài
Đô Thành. Phía Phú Lâm, Chợ Lớn, cầu Chữ Y, Khánh hội, Thị Nghè còn bỏ trống.
Theo
Thiếu Tướng Lâm Văn Phát thì vào giờ đó, Hội Đồng Tướng Lãnh chưa biết phải làm
gì và hoàn toàn giao động vì vị nào cũng tưởng rằng, khi đọc hiệu triệu trên
đài phát thanh thì các cánh quân của Quân đoàn III (trong đó có Sư Đoàn 5) đã
vây chặt thành Cộng Hòa và Dinh Gia Long cũng như đã làm chủ tình hình Saigon
Gia Định Chợ Lớn, nhưng ngược lại, các cánh quân chủ lực của cuộc đảo chánh vẫn
còn rời rạc lẻ tẻ và chưa vượt qua cầu Phan Thanh Giản và cầu Thị Nghè thì đã
bị Lữ đoàn Liên binh phòng vệ Phủ Tổng thống chặn đứng tại Đa Kao và Sở Thú.
4h30,
một cú điện thoại từ Bộ Tổng tham mưu gọi cho Thiếu Tá Duệ:
-Kéo thẳng lên đây đánh thốc vào Bộ Tổng tham mưu, ở
đây chỉ lèo tèo vài đại đội tân binh và lính truyền tin.
Thiếu
Tá Duệ hỏi:
-Tướng lãnh làm gì trên đó?
Ông
Duệ được trả lời:
-Cha con mấy trự đang xanh mặt "té đái…"
Sự
thực Chiến Đoàn Vạn Kiếp của Trung Tá Vĩnh Lộc cho đến lúc ấy vẫn còn án binh
phía bên kia cầu Phan Thanh Giản.
Nguồn hình ảnh, Getty
Images
Chụp lại hình ảnh,
Tổng
thống Ngô Đình Diệm của VNCH trong một lần thăm Đài Loan và được Thống chế
Tưởng Giới Thạch đón tiếp
Khoảng
4h30, khi Đại Tá Phát đến một căn nhà ngay ngã tư Phan Thanh Giản- Đinh Tiên
Hoàng được coi như bản doanh tiền phương của Sư Đoàn 5 và chiến đoàn Vạn Kiếp
thì lúc ấy Trung Tá Vĩnh Lộc đang say ngất ngư và cũng như chưa biết phải tiến
quân như thế nào…
Sĩ
quan cũng như binh sĩ vẫn còn ngơ ngác không biết phải làm gì… chỉ thị của
thượng cấp hết sức mơ hồ.
Tướng
Lâm Văn Phát cũng tiết lộ, vào giờ phút đó, các Tướng tá tại Bộ TTM gần như
tuyệt vọng, ai nấy xanh mặt và chuẩn bị valise để lên đường tẩu thoát.
Trung
Tá Nguyễn Cao Kỳ trách nhiệm phần vụ "nếu thất bại sẽ dùng mấy chiếc
Dakota của Liên đoàn Vận Tải để đưa các tướng tá qua Thái Lan" .
Các
Tướng Tá hồi hộp từng phút giây theo dõi cuộc tiến quân của Quân Đoàn III nhưng
chỉ nghe thấy tiếng nổ xa xăm… 4h30, Trung Tá Kỳ dẫn 2 phi công vào trình diện
Hội Đồng Tướng Lãnh. Hai phi công này lái AD nhào lộn oanh kích khu vực thành
Cộng Hòa và sự hiện diện của 3 chàng Không Quân này tựa hồ như cơn gió mát giữa
cơn nồng nặc nghẹt thở trong phòng Hội Đồng.
Trung
Úy Niên thấy tình hình rất lâm nguy. Bỗng nhiên, ông nhận được tin từ Hội Đồng
Tướng Lãnh cho biết: Đại Tá Lâm Văn Phát tạm thay Đại Tá Nguyễn Văn Thiệu,
thống lãnh Sư Đoàn 5 để thanh toán Dinh Gia Long và thành Cộng Hòa. Được tin
này, Trung Tướng Dương Văn Minh biến sắc.
Một
số Tướng Lãnh gỉ tai nhau: "Thôi hỏng rồi… tại sao Đính lại giao cho Phát
như thế tụi nó quật ngược lại bọn mình rồi". Không khí nghẹt thở."
(Trích
theo cuốn: Làm sao giết một Tổng thống-Lương Khải Minh)
Cơ
đồ của ông Diệm, ông Nhu chìm biển sâu như thế. Lịch sử sẽ khác đi, nếu bà Nhu
có mặt tại Sài Gòn vào ngày 1/11/1963?
Tôi
lật những trang ảnh của tạp chí Life giai đoạn đó, nhìn vào tấm hình bà Trần Lệ
Xuân trong chiếc áo dài mầu rêu xanh pha ánh vàng và suy nghĩ về thân phận con
người Việt Nam, nhất là một phụ nữ ở đỉnh cao chính trị.
Còn
về con người xương thịt của bà Ngô Đình Nhu. Cũng tương tự như Aries, bà Nhu
chẳng có một cơ hội đặt một cành hoa nhỏ, nơi anh rể và chồng mình nằm xuống,
nơi vĩnh viễn trở thành bến đợi hiu hắt. Bà mất vào một ngày tháng Tư ở Rome
năm 2011.
Tôi
đặt câu hỏi cho ông Ngô Đình Quỳnh :
-Nhiều
tướng lĩnh Sài Gòn, thậm chí một đại tá trong binh chủng nhảy dù nói với tôi
rằng : Nếu người mẹ của ông, bà Trần Lệ Xuân có mặt tại thời điểm xẩy ra cuộc
đảo chính năm 1963, thì chưa chắc sự phản bội của nhóm tướng lĩnh có cơ may
thành công.
Nguồn hình ảnh, Cao
Phong Pham for BBC
Chụp lại hình ảnh,
Nhà
báo Phạm Cao Phong (bìa phải) nói về ông Ngô Đình Quỳnh (giữa hình): 'Tôi như
thấy cả bà Trần Lệ Xuân và ông Ngô Đình Nhu trong nét mặt, ánh mắt của người
con út họ, sống sót gần 60 năm trước sau cuộc đảo chính làm thay đổi số phận
VN"
Ông
có nghĩ rằng, có một âm mưu tách mẹ ông ra khỏi biến cố đó ?
Ông
Ngô Đình Quỳnh trả lời :
-Có.
Có một cơ mưu để đẩy xa bố tôi và mẹ tôi. Chúng tôi có biết là chính phủ Mỹ đã
làm ám lực rất mạnh để bác tôi lìa khỏi cả bố tôi lẫn mẹ tôi, vì họ sợ ảnh
hưởng của hai người. Nhất là của mẹ tôi, vì trong cuộc đảo chính hụt mới qua,
họ đã thấy mẹ tôi là người duy nhất đã hiểu tình thế.
Khi
thấy mẹ tôi sáng suốt như thế, họ âm mưu với nhau là phải làm sao đẩy mẹ tôi đi
xa, nếu muốn tiến hành đảo chính một lần nữa. Và họ đã thành công.
Họ
không thành công với cha tôi. Cha tôi không chịu rời bác tôi. Không đời nào.
Bác tôi cũng nhất quyết không rời cha tôi.
Đã
60 năm xa rời đất nước, ông Ngô Đình Quỳnh cũng chưa một lần trở về Việt Nam.
Đến bao giờ, ông mới có dịp nghiêng mình trước mộ phần người cha đã mất, khi
ông mới 11 tuổi? Đất nước nơi bác ông, cha mẹ ông gây dựng lên một chính thể -
có người gọi là 'triều đại' - đã mấy lần đổi thay chế độ, và chỉ muốn quên hết
họ đi, đẩy hết họ vào các trang sử mờ mịt.
Ấy
thế mà ông Ngô Đình cứ ngồi đây, nói chuyện với tôi. Ông là ai, từ đâu tới?
Bài viết cho BBC News Tiếng Việt dựa trên cuộc phỏng
vấn video của nhà báo Phạm Cao Phong thực hiện tại Brussels, Vương quốc Bỉ với
ông Ngô Đình Quỳnh, tháng 12/2022.
No comments:
Post a Comment